Theo ông Vĩnh, trong thời gian qua, lượng dòng chảy trên phần lớn các sông chính ở Trung Bộ, Tây Nguyên thấp hơn so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ từ 15-50%, đặc biệt là các sông ở Nghệ An, Hà Tĩnh, Thừa Thiên - Huế, Phú Yên,... thấp hơn từ 55-80%. Ðến nay, mực nước các hồ chứa lớn, quan trọng cũng đang ở mực nước thấp, thậm chí có một số hồ chứa đang xấp xỉ mực nước chết. Tuy nhiên, tình hình khô hạn, thiếu nước xảy ra chủ yếu là cục bộ, nằm ngoài vùng cấp nước của các công trình thủy lợi, công trình thủy điện lớn thuộc sự điều tiết của quy trình vận hành liên hồ chứa (ngoại trừ một số hồ như hồ Bản Vẽ, An Khê - Ka Năk, A Vương, Hàm Thuận...).
Ngay từ tháng 11/2018, trước nhận định về nguy cơ hạn hán trong mùa khô năm 2019, Bộ Tài nguyên và Môi trường có các văn bản đôn đốc các địa phương, đặc biệt là các địa phương ở miền trung và Tây Nguyên và các chủ hồ chứa để chủ động trữ nước, sử dụng tiết kiệm và phương án điều tiết, cấp nước cho hạ du các lưu vực sông, để giải quyết tình trạng thiếu nước, xâm nhập mặn ở hạ du sông Vu Gia - Thu Bồn. Ðồng thời, chỉ đạo các chủ hồ chứa thủy điện phối hợp chặt chẽ với các địa phương để vận hành điều tiết, bảo đảm việc khai thác nước cấp an toàn cho hạ du các hồ chứa cho đến hết mùa cạn năm 2019 ở các địa phương, như Nghệ An, Quảng Nam, Ðà Nẵng, Gia Lai, Phú Yên,… Ðặc biệt là chỉ đạo một số hồ chứa phải lập phương án sử dụng một phần dung tích chết của các hồ trong trường hợp hạn hán, thiếu nước nghiêm trọng, cũng như các địa phương cần thực hiện các biện pháp sử dụng nước hợp lý, tiết kiệm.
Lòng hồ thủy điện Bản Vẽ cạn khô. (Ảnh: Tuổi trẻ TP.HCM)
Cục Quản lý Tài nguyên nước đã phối hợp với các địa phương có kế hoạch sử dụng và điều tiết nguồn nước cụ thể để có thể thích ứng trong giai đoạn hiện tại. UBND tỉnh Quảng Nam và TP Ðà Nẵng chủ động đề xuất và được chấp thuận phương án điều tiết nước từ các hồ chứa thủy điện phục vụ cấp nước sinh hoạt cho nhân dân thành phố Ðà Nẵng trong mùa khô 2019. Ðồng thời, Cục cũng đã xem xét, chấp thuận với UBND các tỉnh Bình Ðịnh, Gia Lai, Bình Thuận, Nghệ An… trong việc điều tiết nguồn nước cho hạ du từ các hồ chứa thủy lợi, thủy điện trong quy trình liên hồ chứa.
Theo ông Châu Trần Vĩnh, trong những tháng còn lại của mùa khô năm 2019, Cục sẽ tiếp tục theo dõi, phối hợp với các địa phương trong việc điều tiết nguồn nước hợp lý các hồ chứa, bảo đảm giảm tối đa tác động của tình trạng nắng nóng, hạn hán xảy ra ở các lưu vực sông. Cùng các cơ quan chuyên môn giám sát chặt chẽ việc vận hành của các hồ chứa lớn, quan trọng theo Quy trình liên hồ, bảo đảm cấp đủ lượng nước tối thiểu theo yêu cầu ở dưới hạ du cho đến cuối mùa cạn. Cùng đó là cung cấp bản đồ, tài liệu về nước dưới đất, hỗ trợ kỹ thuật, nhân lực, thiết bị cho các địa phương để khoan giếng, tìm kiếm nguồn nước, phục vụ chống hạn ở các khu vực bị thiếu nước nghiêm trọng, đặc biệt là nước sinh hoạt.
Thời gian qua, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã trình Chính phủ ban hành 11 quy trình vận hành liên hồ chứa trên các lưu vực sông lớn, quan trọng (các sông: Hồng, Mã, Cả, Hương, Vu Gia - Thu Bồn, Trà Khúc, Kôn, Ba, Sê San, Sê-rê-pốc và sông Ðồng Nai). Việc ban hành kịp thời 11 quy trình vận hành liên hồ chứa đã góp phần quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả phối hợp điều tiết nguồn nước các hồ chứa, ngoài việc nâng cao khả năng cắt giảm lũ cho hạ du, thì đã góp phần nâng cao hiệu quả cấp nước và việc tiếp cận nguồn nước cho người dân và cho sản xuất của các địa phương phía hạ du các hồ chứa.