Ảnh hưởng nặng nề
Qua điều tra các doanh nghiệp khai thác và chế biến sa khoáng titan ven biển miền Trung từ Thanh Hóa đến Bình Thuận cho thấy, từ hoạt động thăm dò, khai thác cho đến chế biến titan đều đang phải gánh chịu những ảnh hưởng từ BĐKH. Các loại hình BĐKH ảnh hưởng nhiều nhất chủ yếu là mưa bão, lũ lụt và hạn hán, nước biển dâng và xâm nhiễm mặn.
Nhiệt độ tăng với cường độ mạnh và kéo dài về mùa khô hạn, cùng với tình trạng hạn hán gia tăng đã dẫn đến việc cấp nước cho hoạt động khai thác và tuyển quặng thêm khó khăn và tốn kém. Việc sử dụng lượng nước lớn còn làm ảnh hưởng tới cân đối nước trong vùng, đặc biệt ở những khu vực khai thác và tuyển quặng titan vùng cát đỏ ven biển vốn đã khan hiếm nước như huyện Bắc Bình - Bình Thuận; Ninh Phước - Ninh Thuận.
Kết quả nghiên cứu, đánh giá được công bố mới đây của Viện Khoa học và Công nghệ Mỏ - Luyện kim về “Điều tra, đánh giá ảnh hưởng của BĐKH đến các hoạt động khai thác và chế biến sa khoáng titan ven biển và đề xuất giải pháp ứng phó” từ các doanh nghiệp khai thác và chế biến sa khoáng titan ven biển miền Trung từ Thanh Hóa đến Bình Thuận cũng cho thấy, mưa nhiều làm xói mòn, thất thoát nguồn tài nguyên sa khoáng titan ven biển, làm tăng khả năng phát tán các chất phóng xạ có trong nước thải của khu vực khai trường, khu xưởng tuyển ra ngoài môi trường, đặc biệt là gây ô nhiễm nguồn nước do phóng xạ. Tuy vậy, những tác động này không xảy ra thường xuyên, chỉ bị ảnh hưởng vào mùa mưa bão (từ tháng 8 đến tháng 12 hàng năm).
Tìm giải pháp ứng phó
Theo kịch bản BĐKH và nước biển dâng cho vùng ven biển miền Trung theo mức phát thải trung bình do Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Môi trường (Bộ TN&MT) xây dựng, giai đoạn 2020 - 2030, nhiệt độ có thể tăng 0,5 - 0,8oC, mức thay đổi lượng mưa năm khoảng 7 - 8%, mực nước biển dâng khoảng 8 - 12cm. Dự báo trong thời gian tới, các hiện tượng thiên tai, cực đoan có xu hướng gia tăng về tần suất, cường độ tại vùng ven biển miền Trung.
Viện Khoa học và Công nghệ Mỏ - Luyện kim nhận định, ngành công nghiệp khai thác và chế biến quặng titan là một trong những ngành bị đe dọa nghiêm trọng do BĐKH. Do đó, cần chủ động thực hiện các giải pháp nhằm thích ứng và giảm thiểu tác động của BĐKH.
Để ứng phó với BĐKH cho khu vực khai thác và chế biến sa khoáng titan, Viện đã đề ra một số giải pháp như: Lồng ghép các vấn đề BĐKH vào Quy hoạch phát triển ngành titan, Chiến lược và Quy hoạch phát triển KTXH địa phương; gia tăng tính hữu hiệu của hệ thống quản lý về an toàn môi trường và phát triển bền vững của các chính sách kinh tế xã hội; ....
Bên cạnh đó, các địa phương, các doanh nghiệp cần tập trung nguồn lực cho khai thác và chế biến ở quy mô lớn, không quy hoạch thăm dò thêm các khu vực nhỏ, lẻ. Đồng thời, ưu tiên khai thác trước những khu vực có nguy cơ bị ngập lụt do BĐKH (vùng titan tại tỉnh Bình Định, Quảng Nam), nhằm giảm thiểu tác động của BĐKH.
Trong hoạt động khai thác và tuyển khoáng, các doanh nghiệp cần áp dụng quy trình công nghệ thân thiện với môi trường, áp dụng mô hình cải tạo hoàn thổ phục hồi môi trường tiên tiến cho các mỏ sa khoảng, áp dụng mô hình chống ngập lụt... Các doanh nghiệp cũng cần chú trọng công tác tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải khí nhà kính; kiểm soát, giảm thiểu tác động do phóng xạ...