Gan đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong quá trình chuyển hóa của cơ thể. Bên cạnh đó, gan điều hòa đường huyết, sản xuất dịch mật cho việc tiêu hóa chất béo, dự trữ nhiều chất (vitamin A, D, K, B12, sắt, đồng…) có vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch.
Đặc biệt, gan là “nhà máy hóa chất” của cơ thể, điều hòa các quá trình tổng hợp - phân giải cũng như giải độc cho cơ thể; ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động của toàn cơ thể.
Chế độ ăn uống của con người đang dần thay đổi, các loại thực phẩm không lành mạnh, ảnh hưởng đến chức năng gan xuất hiện trong bữa ăn ngày càng nhiều. Một số thực phẩm “khắc tinh” mà gan phải đối mặt hàng ngày có thể kể đến như:
Thực phẩm giàu chất béo, chất bảo quản
Các loại thịt thường được chế biến dưới hình thức chiên, nướng để tăng hương vị, kích thích vị giác người ăn. Thịt đỏ và các loại nội tạng động vật còn chứa lượng cholesterol cao, không tốt cho sức khỏe. Chất đạm, chất béo trải qua quá trình chiên, nướng sẽ bị biến chất, sinh ra các độc tố nguy hiểm.
Gan chịu trách nhiệm chính cho quá trình chuyển hóa, tổng hợp protein và axit amin, lại phải xử lý lượng lớn chất béo có hại từ các loại thực phẩm chiên nướng này. Đây là nguyên nhân khiến gan bị tích tụ một lượng lớn chất độc, gây ung thư gan và ung thư các bộ phậm khác trong cơ thể.
Một số thức ăn nhanh như khoai tây chiên, bánh mỳ kẹp cũng chứa nhiều chất béo bão hòa khiến cho gan hoạt động kém hiệu quả hơn, tiêu thụ những thức ăn này trong thời gian dài có thể dẫn đến viêm gan, xơ gan. Thực phẩm chế biến sẵn như thịt xông khói, xúc xích… cũng là nguồn chứa rất nhiều chất béo, muối, chất bảo quản không tốt cho sức khỏe của lá gan, gây béo phì và nguy cơ ung thư.
Vì vậy, bạn nên hạn chế đồ ăn chiên nướng, chỉ sử dụng ở mức độ vừa phải, tốt nhất nên dùng thực phẩm tươi mới, ưu tiên chế biến theo kiểu luộc, hấp.
Đồ chiên, nướng chứa nhiều chất béo bị chuyển hóa, sinh ra các độc tố nguy hiểm
Các loại hạt, ngũ cốc mốc
Các loại hạt mốc thường sản sinh aflatoxin, một loại độc tố gây ung thư gan. Loại độc tố này rất bền với nhiệt nên không bị phân hủy trong quá trình chế biến ở nhiệt độ cao. Aflatoxin rất độc, chỉ một lượng rất nhỏ cũng có thể gây hoại tử gan, và gây tử vong ở hàm lượng lớn hơn. Vì vậy, tuyệt đối không sử dụng thực phẩm đã bị mốc hoặc bảo quản lâu ngày trong điều kiện ẩm, không đảm bảo, nhất là trong giai đọan giao mùa hiện nay.
Ăn quá nhiều đồ ngọt
Sử dụng quá nhiều đồ ngọt có thể gây ảnh hưởng xấu đến hoạt động của gan. Các bác sĩ cho biết, quá trình chuyển hóa đường thành chất béo sẽ dẫn đến tình trạng gan nhiễm mỡ.
Thức ăn sống
Các loại thực phẩm sống không được chế biến sạch sẽ và nấu chín kỹ sẽ tạo điều kiện thuận lợi để ký sinh trùng và vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể con người. Sán lá gan có nhiều trong thịt trâu, thịt bò, tôm, cua, ốc, các loại rau thủy sinh… nếu không qua nấu chín sẽ gây tổn thương và hủy hoại gan.
Thực phẩm tươi sống không được chế biến kỹ sẽ là con đường lây nhiễm ký sinh trùng vào cơ thể
Rượu, bia, thức uống chứa cồn
Gan phải làm việc liên tục để giải độc tố khi cơ thể nạp lượng lớn cồn có trong các loại đồ uống như rượu, bia. Về lâu dài, gan sẽ bị suy thoái và bị tổn thương, hoại tử, mất khả năng giải độc tố, dẫn đến các bệnh lý về gan như gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan, ung thư gan do rượu bia...
Các loại thuốc, thực phẩm chức năng
Nhu cầu sử dụng thực phẩm giúp nâng cao, hỗ trợ sức khỏe của con người ngày càng tăng. Trước tình trạng nhiều loại thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc xuất xứ, được quảng cáo, bày bán tràn lan trên thị trường hiện nay, việc lựa chọn sử dụng nên được tham khảo ý kiến từ các chuyên gia, bác sĩ.
Bất kỳ loại thuốc hay thực phẩm chức năng nào, dù là loại không cần kê đơn thì ngoài hiệu quả trị liệu cũng sẽ mang đến tác dụng không mong muốn, ít nhiều ảnh hưởng đến gan vì gan là nơi chuyển hóa thuốc của cơ thể.
Để bảo vệ lá gan khỏe mạnh, bạn nên hình thành lối sống khoa học, kết hợp giữa việc tập luyện thể dục thể thao, nghỉ ngơi phù hợp với chế độ ăn uống lành mạnh.