Tại cuộc họp báo thường kỳ quý I/2022 của Bộ Công Thương, trả lời câu hỏi của phóng viên liên quan đến phát triển điện mặt trời, ông Bùi Quốc Hùng, Phó Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo cho biết: Thực hiện chủ trương phát triển năng lượng tái tạo, Bộ Công Thương đã tham mưu cho Chính phủ ban hành một số quy định nhằm khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo trong đó có điện gió, điện mặt trời.
Riêng điện mặt trời có Quyết định 11/2017/QĐ-TTg ngày 11/4/2017 về cơ chế khuyến khích phát triển dự án điện mặt trời và Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg ngày 6/4/2020 của Thủ tướng Chính phủ về cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời. Cùng với Quyết định số 13, ngày 17/7/2020, Bộ Công Thương cũng ban hành Thông tư số 18/2020/TT-BCT để hướng dẫn việc thực hiện triển khai các dự án điện mặt trời trên toàn quốc.
Sau khi có những chính sách, hướng dẫn, các chủ đầu tư, các tổ chức, cá nhân đã tham gia đầu tư phát triển rất nhiều các dự án điện mặt trời. Đến cuối năm 2020, số lượng dự án điện mặt trời đưa vào vận hành đã đạt khoảng 17.000 MW (trong đó dự án điện mặt trời trên mặt đất nối lưới là khoảng 9.000MW và điện mặt trời mái nhà khoảng 8.000 MW).
Chủ trương về phát triển mặt trời nhằm tăng cường khả năng phát triển năng lượng tái tạo góp phần làm giảm tác hại của biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường. Hiện nay, điện mặt trời đang tập trung tại một số địa phương có địa hình phù hợp, nhiều tiềm năng về cường độ ánh sáng như các tỉnh Nam miền Trung, Tây Nguyên, Nam Bộ. Việc nguồn điện năng lượng mặt trời trên mặt đất và trên mái nhà tập trung, không phân tán gây ảnh hưởng đến vận hành hệ thống điện. Về điện mặt trời trên mái nhà, hướng đến việc tự sản xuất tiêu thụ, tự phục vụ tại cùng một địa điểm sẽ mang lại hiệu quả lớn, không cần xây dựng đường dây truyền tải.
Ngày 9/2/2021, Văn phòng Chính phủ ra thông báo số 185 của Thủ tướng Chính phủ giao cho Bộ Công Thương chủ trì phối hợp với UBND các tỉnh và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) kiểm tra, rà soát việc phát triển điện mặt trời. Đồng thời, Bộ Công Thương cũng thành lập đoàn kiểm tra các dự án điện mặt trời vào ngày 15/3/2021 và thông báo tới UBND các tỉnh, Tập đoàn Điện lực Việt Nam và đã tiến hành kiểm tra tại 10 tỉnh, thành phố: Bình Phước, Đồng Nai, Bình Dương, Long An, Ninh Thuận, Bình Thuận, Gia Lai, Đắk Nông, Đắk Lắk và TPHCM. Hiện nay, Bộ Công Thương đã yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố phối hợp với EVN tiếp tục kiểm tra, rà soát các địa phương khác. Được biết, các tỉnh, thành phố đã tổ chức hoạt động kiểm tra. EVN cũng thành lập nhiều đoàn kiểm tra của Tập đoàn và các Tổng công ty Điện lực để rà soát, đánh giá việc thực hiện phát triển điện mặt trời.
Việc phát triển điện mặt trời mái nhà trong thời gian có nhiều sai phạm
Riêng về trách nhiệm của Bộ Công Thương, ông Bùi Quốc Hùng cho biết, đối với Quyết định 13 về cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời và Thông tư 18 của Bộ Công Thương hướng dẫn triển khai điện mặt trời mái nhà, những dự án này có công suất dưới 1MW và đấu nối vào lưới điện phân phối dưới 35kV và các tấm pin phải lắp trên mái các công trình xây dựng.
Việc thỏa thuận đấu nối, EVN sẽ căn cứ vào các quy định để thỏa thuận, đấu nối với các chủ đầu tư, để được đấu nối vào lưới điện. Theo quy định, những dự án dưới 1MW Bộ Công Thương không có thỏa thuận về quy hoạch, cũng như không cần cấp giấy phép hoạt động điện lực.
“Theo Quyết định 13, Bộ Công Thương có trách nhiệm tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn để triển khai, thực hiện các dự án cũng như kiểm tra, giám sát và chấn chỉnh khắc phục những sai phạm”, ông Hùng cho biết.
Tuy nhiên, ông Hùng khẳng định, do thời gian thực hiện rất ngắn, từ 17/7 đến 31/12/2020 nên Bộ Công Thương chưa có điều kiện để kiểm tra đồng bộ, chấn chỉnh kịp thời, cũng như chưa sơ kết, tổng kết đánh giá, rút kinh nghiệm cho việc xây dựng chính sách, để đảm bảo cho đúng quy hoạch nhằm có thể quản lý, kiểm soát các dự án.
Thông tin thêm, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, liên quan đến những tồn tại, sai sót ở lĩnh vực năng lượng tái tạo thì các cơ quan có thẩm quyền đã tiến hành kiểm tra, ban hành kết luận về vấn đề này. Về trách nhiệm các tập thể, cơ quan, cá nhân liên quan của Bộ Công Thương, ông Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh, bất cứ tập thể, cá nhân nào vi phạm thì Bộ đã thực hiện nghiêm túc theo đúng kết luận.