Theo báo cáo Đánh giá điện năng châu Âu do tổ chức nghiên cứu Ember công bố ngày 7/2, sự sụt giảm chưa từng có trong hoạt động sản xuất điện bằng than và khí đốt của EU vào năm 2023 đã khiến lượng phát thải của ngành điện ở châu lục này giảm kỷ lục.
Sự chuyển hướng khỏi sử dụng nhiên liệu hóa thạch của EU được thể hiện rõ ràng với mức giảm kỷ lục trong sản xuất điện than (-26%) cũng như điện khí (-15%). Điều này cũng dẫn đến mức giảm kỷ lục về phát thải của ngành năng lượng EU (-19%) do sản lượng điện gió và điện mặt trời tăng trưởng và nhu cầu điện giảm. Năng lượng tái tạo tiếp tục tăng khi sản xuất điện gió (chiếm 18% sản lượng) lần đầu tiên vượt qua sản lượng khí đốt (17%) vào năm 2023.
Giám đốc chương trình châu Âu của Ember Sarah Brown cho biết: “Ngành điện của EU đang trong quá trình trải qua một sự thay đổi lớn. Nhiên liệu hóa thạch đang đóng một vai trò nhỏ hơn bao giờ hết khi một hệ thống điện đang lấy điện gió và điện mặt trời làm xương sống của nó”.
Mức giảm kỷ lục trong sản lượng điện than và điện khí của EU khiến phát thải trong ngành điện giảm 19% trong năm 2023
Sự thay đổi này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đa dạng hóa các nguồn năng lượng theo hướng chuyển từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng tái tạo như điện gió và điện mặt trời. Trong khi các nước châu Á vạch ra con đường riêng hướng tới một tương lai năng lượng sạch thì thành công của EU cho thấy rằng năng lượng tái tạo cùng với lưới điện, hệ thống lưu trữ và phản ứng từ phía nhu cầu sẽ quyết định hệ thống điện tương lai của họ.
Sản xuất điện từ nhiên liệu hóa thạch ở EU giảm mạnh kỷ lục 19% vào năm 2023, lần đầu tiên giảm xuống dưới 1/3 sản lượng điện của EU. Việc sử dụng điện than đạt mức thấp nhất từ trước đến nay, giảm 26% xuống 333 TWh, tương đương 12% sản lượng điện của EU. Bất chấp sự sụt giảm của điện than, điện khí cũng giảm 15%, đánh dấu mức giảm hàng năm lớn nhất kể từ ít nhất là năm 1990 và là năm giảm thứ tư liên tiếp.
Năm 2023, châu Âu ghi nhận mức nhiên liệu hóa thạch thấp khi điện gió và điện mặt trời tiếp tục tăng
Ngược lại, năng lượng gió và năng lượng mặt trời kết hợp lại đạt mức tăng cao nhất từ trước đến nay về cả công suất phát điện và lắp đặt, ở mức 90 TWh và 73 GW. Tổng cộng, sản lượng điện gió và điện mặt trời chiếm 27% điện năng của EU vào năm 2023 – đây là lần đầu tiên hai loại hình năng lượng này chiếm trên 1/4 điện năng của châu Âu và là mức cao kỷ lục. Điện gió tạo ra 18% điện năng của EU, tương đương 475 TWh, tương đương với tổng nhu cầu phát điện của Pháp. Năng lượng mặt trời tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ để tạo ra 9% điện năng EU (246 TWh). Nhìn chung, năng lượng tái tạo đã tăng lên mức kỷ lục 44% thị phần năng lượng của EU vào năm 2023, do thủy điện cũng phục hồi so với mức thấp vào năm 2022.
Giám đốc Chương trình châu Á của Ember Aditya Lolla cho biết: “Quá trình chuyển đổi của EU đang mang lại một số bước tiến quan trọng cho các nước châu Á. Một hệ thống điện có tỷ lệ sử dụng năng lượng tái tạo cao là có thể thực hiện được nhưng nó đòi hỏi phải chủ động dự báo, chuẩn bị sớm và lập kế hoạch mạnh mẽ để đáp ứng nhu cầu điện tăng vọt trong khu vực. Đảm bảo đầu tư đáng kể vào cơ sở hạ tầng năng lượng tái tạo và các hành động quyết đoán để cung cấp nhiều năng lượng tái tạo hơn trong hệ thống điện hiện là điều hết sức quan trọng”.
Lan Anh