Việc triển khai nghiên cứu đề tài không chỉ mở ra cơ hội đưa ra quy trình kỹ thuật mới để phát triển mạng lưới giao thông nông thôn mà còn tiết kiệm chi phí, tận dụng nguồn nguyên liệu, góp phần bảo vệ môi trường.
Mỗi năm, Nhà máy Nhiệt điện Na Dương thải ra môi trường khoảng 430.000 tấn tro, xỉ. Xỉ thải của Nhà máy Nhiệt điện Na Dương hiện mới chỉ được sử dụng để làm vật liệu san lấp. Lượng phế thải này ngày càng nhiều trong khi chưa có biện pháp xử lý sẽ là nguy cơ ô nhiễm môi trường bụi, chiếm dụng lớn diện tích đất để chứa thải. Do đó phải tìm ra biện pháp để thu hồi, tái sử dụng tạo ra các sản phẩm có ích phục vụ đời sống xã hội. Chính vì vậy, từ tháng 6/2019 đến tháng 6/2020, nhóm nghiên cứu do Hội Khoa học kỹ thuật cầu đường Lạng Sơn cùng các cộng sự triển khai đề tài nghiên cứu khoa học “Nghiên cứu sử dụng tro xỉ của Nhà máy Nhiệt điện Na Dương làm mặt đường giao thông nông thôn”.
Tro xỉ của Nhà máy Nhiệt điện Na Dương
Theo đó, nhóm nghiên cứu đã thực hiện phối trộn giữa xi măng và tro xỉ, thiết kế thành phần cấp phối bê tông mặt đường đối với 4 loại cường độ khác nhau trong phòng thí nghiệm. Đồng thời, triển khai thực tế tại hiện trường trên đoạn đường dài 1km tại thôn Khe Cảy - Khe Chòi, xã Bắc Lãng, huyện Đình Lập vào tháng 9/2019. Qua đó, nhằm đánh chính xác kết quả sử dụng với điều kiện thi công ngoài hiện trường. Sau khi thi công, đến nay, kết quả cơ bản cho thấy việc sử dụng tro xỉ phối trộn làm mặt đường giao thông nông thôn cho bề mặt đường nhẵn, khô nhanh, đảm bảo cường độ và mỹ quan. Theo tính toán chi phí để bê tông hóa 1km đường giao thông nông thôn khoảng 1 tỷ đồng, nếu sử dụng tro xỉ thay thế, chi phí sẽ giảm khoảng 40%.
Ông Hoàng Văn Phổ, cán bộ thi công, Công ty CP Xây dựng 496 Lạng Sơn, phụ trách thi công tuyến đường cho biết, do sử dụng tro xỉ của Nhà máy Nhiệt điện Na Dương nên tiết kiệm chi phí nguyên vật liệu. Cường độ và mỹ quan của tuyến đường vẫn được đảm bảo.
Thi công tuyến đường
Thực tế cho thấy, giao thông nông thôn có ý nghĩa quan trọng tạo điều kiện đi lại thuận lợi cho người dân. Việc từng bước hoàn chỉnh hệ thống giao thông nông thôn góp phần kết nối nông thôn với các trung tâm kinh tế, năng lực vận tải được nâng cao, giao thông được thông suốt, an toàn, thay đổi diện mạo vùng nông thôn.
Ông Nguyễn Đắc Hưởng, Phó Trưởng phòng Kinh tế và Hạ tầng huyện Đình Lập, Lạng Sơn cho biết, đối với huyện Đình Lập, do địa phương rất hiếm mỏ nguyên vật liệu, với vị trí gần Nhà máy Nhiệt điện Na Dương, nếu vật liệu tro xỉ áp dụng sử dụng rộng rãi trong làm đường giao thông nông thôn, sẽ rất thuận lợi cho huyện Đình Lập hoàn thành tiêu chí số 2 trong chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.
Theo các nghiên cứu tại Viện Vật liệu xây dựng, khi sử dụng tro, xỉ của Nhà máy Nhiệt điện Na Dương chưa xử lý nếu gặp nước, hơi ẩm sẽ dẫn đến hiện tượng trương nở. Vì vậy có thể gây nở thể tích của bê tông. Đây là nhược điểm khiến công trình bị nứt, vỡ. Khắc phục nhược điểm này, nhóm nghiên cứu tiến hành ủ ẩm tro xỉ trong thời gian khoảng 15 ngày trước khi phối trộn sử dụng làm vật liệu xây dựng. Qua đó, nhằm đảm bảo các phản ứng gây nở diễn ra hoàn toàn. Sau khi ủ ẩm, tro xỉ được thay thế cho cát, sỏi trong bê tông hóa đường giao thông nông thôn.
Ông Trịnh Tuấn Đông, Phó Giám đốc Sở Giao thông Vận tải tỉnh Lạng Sơn, Phó Chủ tịch Hội Khoa học kỹ thuật cầu đường tỉnh Lạng Sơn chia sẻ, nhóm nghiên cứu sẽ tiếp tục nghiên cứu, điều chỉnh định mức vật liệu với mức tiết kiệm nhất nhằm hoàn thiện quy trình thi công, để có áp dụng rộng rãi trong phát triển mạng lưới giao thông nông thôn.
Toàn tỉnh có mạng lưới đường bộ dài trên 16.400 km, trong đó, quốc lộ, tỉnh lộ được cứng hóa. Riêng đường giao thông nông thôn dài 13.400km gồm đường xã, đường trục thôn, đường ngõ xóm, trục chính nội đồng. Hiện nay, toàn tỉnh mới chỉ bê tông hóa được trên 4.200 km. Mỗi năm, tỉnh Lạng Sơn mới chỉ bố trí kinh phí để bê tông hóa 200 km đường, trong khi Nghị quyết của HĐND tỉnh đề ra mục tiêu phấn đấu mỗi năm trung bình thực hiện 320 km. Việc tận dụng tro xỉ của Nhà máy Nhiệt điện Na Dương để làm vật liệu thi công đường giao thông sẽ góp phần đẩy nhanh quá trình bê tông hóa giao thông trên địa bàn tỉnh. Góp phần thực hiện chủ trương của Chính phủ trong việc tăng cường xử lý và sử dụng tro xỉ các nhà máy nhiệt điện, phân bón hóa chất theo Quyết định số 1696/QĐ-TTg ngày 23/9/2014 và Quyết định số 452/QĐ-TTg ngày 12/4/2017 của Thủ tướng Chính phủ.