Vừa qua, Việt Nam đã ghi nhận một số điểm nóng từ 41 - 42 độ C ở các tỉnh Sơn La, Nghệ An. Phía Tây Bắc Bộ và khu vực miền Trung đã xuất hiện ba đợt nắng nóng diện rộng, trong đó có tới hai đợt ghi nhận những giá trị nắng nóng vượt mức kỷ lục so với cùng kỳ các năm trước. Cụ thể, tại huyện Kim Bôi (Hòa Bình) mức nhiệt 41,4 độ C được ghi nhận vào ngày 22/3, cao hơn kỷ lục cũ thiết lập năm 1996 tới 3,3 độ C. Đây là mức nhiệt cao nhất từng ghi nhận tại nước ta vào tháng 3 trong lịch sử quan trắc khí tượng.
Đánh giá về tình hình trên, ông Nguyễn Văn Hưởng, Trưởng Phòng Dự báo thời tiết, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia phân tích, nóng kỷ lục ở châu Á và Đông Nam Á trong tháng 4 là do dòng xiết gió Tây nhánh phía Nam cao nguyên Tibet di chuyển lên phía Bắc sớm, tạo điều kiện cho vùng thấp nóng ở châu Á hoạt động sớm và mạnh hơn so với trung bình hàng năm, gây ra nền nhiệt cao hơn trung bình nhiều năm.
Ông Nguyễn Văn Hưởng cho biết thêm, ngoài tác động của vùng thấp nóng châu Á, Việt Nam còn chịu ảnh hưởng của gió phơn do dãy Hoàng Liên Sơn và phía Tây Trường Sơn gây ra. Đây cũng là một trong những yếu tố làm cho mức độ nắng nóng ở Tây Bắc Bộ và phía Tây các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị gay gắt hơn.
Chủ động ứng phó nắng nóng gay gắt kéo dài trong thời gian tới
Đề cập đến tình hình nắng nóng trong thời gian tới, đại diện Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia thông tin, năm 2023, cao điểm nắng nóng tại miền Bắc tập trung vào tháng 6 - 7; miền Trung là tháng 6 - 8. Các đợt nắng nóng trung bình kéo dài từ 2 - 4 ngày, có đợt dài hơn. Số ngày nắng nóng năm 2023 có thể xuất hiện nhiều hơn so với năm 2022, nhiều khả năng còn xuất hiện những giá trị nhiệt độ cao nhất vượt kỷ lục cũ đã từng được quan trắc. Do đó, người dân cần chú ý và chủ động ứng phó với hiện tượng thời tiết cực đoan, đặc biệt là sóng nhiệt trong thời gian tới.
Theo chuyên gia, sóng nhiệt là khoảng thời gian kéo dài của hiện tượng thời tiết nóng bất thường, thường kéo dài từ vài ngày đến hơn một tuần. Sóng nhiệt hình thành khi không khí tĩnh (ít di chuyển) tại một địa phương hay một vùng.
Sóng nhiệt gây nên tình trạng không thoải mái cho tất cả mọi người, đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, người già và những người mắc bệnh. Nhiệt độ cao có thể gây ra các bệnh như chuột rút do nhiệt, đột quỵ do nhiệt. Thậm chí, sóng nhiệt dẫn đến nóng đột ngột, làm cho cơ thể bị mất nước và mất muối, là nguyên nhân chủ yếu gây ra các trường hợp tử vong do thời tiết.
Để ứng phó với hiện tượng thời tiết trên, người dân cần lưu ý bố trí thời gian làm việc vào những lúc trời mát mẻ như vào sáng sớm hoặc chiều muộn, hạn chế thời gian làm việc trong môi trường nhiệt độ cao, đỉnh điểm giờ nắng trong ngày. Nếu bắt buộc phải làm việc ngoài trời, người dân không nên làm việc quá lâu trong môi trường nóng bức, tránh các hoạt động thể lực quá sức. Sau khoảng 45 - 60 phút làm việc, nên nghỉ ngơi ở nơi thoáng mát trong khoảng từ 15 - 20 phút.
Khi phải làm việc trong môi trường nắng nóng, người dân cần hạn chế tối đa diện tích tiếp xúc của ánh nắng lên cơ thể, đặc biệt là vùng vai gáy; sử dụng phương tiện bảo hộ cá nhân phù hợp khi làm việc ngoài trời nắng như quần áo bảo hộ lao động, mũ, nón, kính, quần áo rộng, thoáng mát và thấm mồ hôi, sử dụng thêm các loại kem chống nắng.
Không sử dụng các loại đồ uống có cồn; cần uống nước đều đặn trong suốt thời gian làm việc, uống thêm các loại nước có bổ sung thêm muối và khoáng chất như Oresol đối với những người bị mất nhiều mồ hôi trong quá trình làm việc.
Trong thời tiết nắng nóng kéo dài, người dân cần thực hiện các biện pháp làm thoáng mát nơi làm việc như sử dụng mái che, các tấm phản chiếu nhiệt, vật liệu cách nhiệt, hệ thống phun nước, phun sương, lắp đặt hệ thống điều hòa, hệ thống quạt thông gió phù hợp.