Năng lượng sạch

Bà Ngụy Thị Khanh: Vì một tương lai năng lượng bền vững

Thứ tư, 30/5/2018 | 15:07 GMT+7
Bà Ngụy Thị Khanh – Giám đốc Trung tâm Phát triển Sáng tạo Xanh (GreenID) cùng 6 người trên thế giới vừa được trao tặng Giải thưởng Môi trường Goldman vì những thành tựu quan trọng trong việc bảo vệ môi trường, đặc biệt tham gia thúc đẩy các dự án năng lượng dài hạn bền vững và giảm sự lệ thuộc nguồn than tại Việt Nam.

Bà Ngụy Thị Khanh, sinh năm 1976 trong một gia đình nông thôn tại Bắc Am, một ngôi làng ở miền Bắc Việt Nam. Lớn lên gần một nhà máy nhiệt điện than, chính Khanh đã phải chịu đựng ô nhiễm và bụi do hoạt động của nhà máy này gây ra và chứng kiến nhiều người trong khu vực mắc bệnh ung thư. Bà theo học lịch sử, tiếng Pháp và ngoại giao và từng dự định trở thành một nhà ngoại giao. Tuy nhiên, bà lại luôn đam mê với lĩnh vực môi trường và sau khi tốt nghiệp đại học, bà chọn làm công việc về phát triển cộng đồng và bảo tồn tài nguyên nước cho một tổ chức phi lợi nhuận nhỏ của Việt Nam.

Năm 2011, bà thành lập Trung tâm Phát triển Sáng tạo Xanh (GreenID) nhằm thúc đẩy phát triển năng lượng bền vững ở Việt Nam, quản lý tốt hơn tài nguyên nước, không khí và phát triển xanh. Bà đồng thời là thành viên sáng lập Liên minh năng lượng bền vững Việt Nam, một mạng lưới gồm 11 tổ chức Việt Nam và quốc tế hoạt động trong lĩnh vực môi trường và xã hội cùng hợp tác về các vấn đề năng lượng khu vực. Bà Khanh chủ yếu tập trung làm việc với các chuyên gia và các nhà hoạch định chính sách về năng lượng tái tạo và hiệu quả năng lượng nhằm giảm sự lệ thuộc vào các dạng nhiên liệu hóa thạch và điện than.

Năm 2013, bà Ngụy Thị Khanh hợp tác cùng các chuyên gia năng lượng và đã cho ra đời một nghiên cứu về cơ hội giảm tỷ trọng nhiệt điện than trong tổng cơ cấu nguồn cung năng lượng theo hướng ủng hộ sự phát triển của các nguồn năng lượng bền vững. Nghiên cứu đã chỉ rõ sự đắt đỏ và nguy hại của nhiệt điện than khi nó được chọn là một nguồn phát điện chủ yếu và đề xuất các giải pháp thay thế.

Cùng thời điểm đó, những vụ việc về môi trường liên quan đến năng lượng than ở Việt Nam đã nêu bật lên những hiểm họa của nhiệt điện than và thúc đẩy dư luận thảo luận nhiều hơn về tương lai năng lượng Việt Nam. Bà đã tổ chức các hoạt động đào tạo và truyền thông cho nhiều cộng đồng bị ảnh hưởng bởi các vấn đề môi trường liên quan đến than. Đồng thời, bà Khanh đã làm việc với báo chí để đăng tải các bài báo dựa trên những bằng chứng thực tế về nhiệt điện than và tác động của nó và tham dự nhiều cuộc thảo luận về ô nhiễm không khí.

Thông tin rộng rãi trên báo chí và những cuộc tranh luận công khai về năng lượng than đã cho phép bà Khanh và GreenID hợp tác với các cơ quan chính phủ Việt Nam trong quá trình xây dựng và chỉnh sửa các chính sách về phát triển năng lượng. Tháng 1/2016, chính phủ đã tuyên bố sẽ xem lại kế hoạch phát triển toàn bộ các nhà máy nhiệt điện than mới và khẳng địnhViệt Nam sẽ thực hiện có trách nhiệm các cam kết quốc tế nhằm giảm khí nhà kính.

Nghiên cứu và sự hợp tác của bà Khanh về một kế hoạch năng lượng quốc gia bền vững hơn về mặt môi trường đã tích cực đóng góp cho Quy hoạch điện 7 điều chỉnh được chính phủ Việt Nam công bố tháng 3/2016. Quy hoạch này giảm đáng kể số nhà máy nhiệt điện than so với kế hoạch trước đây đồng thời tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời và điện sinh khối lên 21% trong kế hoạch nguồn điện tổng thể đến năm 2030. Kết quả điều chỉnh này đã cho thấy những kiến nghị đề xuất mà bà Khanh và các chuyên gia đưa ra đã được lắng nghe.

 

Với những hoạt động đó, bà Khanh đã góp phần giúp định hướng Việt Nam theo con đường độc lập về năng lượng, giúp loại bỏ được 115 triệu tấn khí thải carbon dioxide từ Việt Nam mỗi năm. Bà cam kết hợp tác với các đối tác và chính phủ nhằm hỗ trợ Việt Nam chuyển đổi sang các giải pháp năng lượng tái tạo và bền vững. Bà chia sẻ: “Chúng tôi đang trong quá trình chuẩn bị tích cực cùng với các bên liên quan trong đó có một số thành viên của Hiệp Hội Năng lượng Sạch để thực hiện chương trình “Triệu mái nhà Xanh vì một Việt Nam thịnh vượng”.

Theo bà Khanh, “để bảo vệ sức khỏe của người dân ở thủ đô và các khu vực xung quanh các nhà máy nhiệt điện, chúng tôi kiến nghị cần thiết phải rà soát đánh giá thực tế thực thi các giải pháp kỹ thuật về bảo vệ môi trường để đảm bảo tính tuân thủ của các nhà máy. Song song với đó, Việt Nam cần nâng cấp các tiêu chuẩn về bảo vệ môi trường và nhất là giới hạn cho phép phát thải từ các nhà máy nhiệt điện than chí ít theo tiêu chuẩn của các nước đang cung cấp công nghệ cho Việt Nam trong lĩnh vực này như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc. Đồng thời các dữ liệu quan trắc định kỳ của các nhà máy cần phải công khai để chính quyền và người dân địa phương nắm được để theo dõi, giám sát”.

Giải thưởng Môi trường Goldman được thành lập vào năm 1989 bởi các nhà lãnh đạo công dân San Francisco và các nhà từ thiện Richard và Rhoda Goldman. Những người đoạt giải được lựa chọn bởi một ban giám khảo quốc tế từ những đề cử bí mật do một mạng lưới các tổ chức và cá nhân hoạt động trong lĩnh vực môi trường trên toàn thế giới đệ trình.

Năm 2018, Giải thưởng Môi trường Goldman vinh danh 7 Anh hùng môi trường đến từ Colombia, Pháp, Việt Nam, Philippines, Nam Phi và Hoa Kỳ.

Hiện GreenID là một thành viên của Hiệp Hội Năng lượng Sạch Việt Nam và bà Ngụy Thị Khanh là ủy viên của Ban chấp hành Hiệp hội.

 

 

 

 

Linh Giang