Dân số già hóa có thể đem lại lợi ích đối với các nền kinh tế khu vực châu Á - Thái Bình Dương nếu Chính phủ các nước này áp dụng những chính sách mới về công nghệ.
Mới đây, tại Tokyo (Nhật Bản), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đã đưa ra Báo cáo Tổng hợp kinh tế châu Á 2019/2020 (AEIR). Theo đó, tuổi thọ trung bình đã tăng gần 7 năm, từ 57,2 lên tới 63,8 tuổi trong giai đoạn từ năm 1990 tới 2017 tại các nền kinh tế châu Á - Thái Bình Dương. Số năm học tập trung bình của nhóm người cao tuổi (55 tới 64 tuổi) cũng đã tăng từ 4,6 năm lên 7,8 năm tính từ năm 1990 đến 2015.
Báo cáo cũng chỉ ra rằng, những quốc gia có tỷ lệ dân số già hóa nhanh và trình độ học vấn trên mức trung bình sẽ có lợi nếu triển khai công nghệ tự động hóa và nâng cao năng suất lao động để bổ sung cho nguồn cung lao động thấp. Mặt khác, các quốc gia có dân số trẻ, tốc độ già hóa chậm và trình độ học vấn dưới mức trung bình nên ưu tiên ứng dụng công nghệ trong giáo dục để giúp dân số tiếp cận được giáo dục chất lượng cao, thay đổi tư duy từ sớm.
Tuy nhiên, bên cạnh các yếu tố về mức độ già hóa và trình độ học vấn, báo cáo đặc biệt nhấn mạnh đến tầm quan trọng của giáo dục và đào tạo kỹ năng, bao gồm việc học tập suốt đời cũng như ứng dụng công nghệ, phương pháp mới giúp công việc và môi trường làm việc trở nên phù hợp hơn với người lao động cao tuổi. Thị trường lao động, an sinh xã hội và cải cách hệ thống thuế cũng sẽ khuyến khích người cao tuổi tiếp tục làm việc.
Lực lượng lao động lớn tuổi có đóng góp đáng kể cho sự phát triển của quốc gia
Ông Yasuyuki Sawada, Chuyên gia Kinh tế trưởng của ADB nhận định: “Già hóa dân số là xu hướng không thể đảo ngược được ở phần lớn các quốc gia trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương nhưng Chính phủ các nước có thể biến khó khăn này thành một khoản “lợi tức bạc”. Hiện nay, người cao tuổi có trình độ học vấn cao hơn và khỏe mạnh hơn so với trước kia. Do vậy, những chính sách đúng đắn về công nghệ có thể làm tăng thời gian làm việc cho lực lượng lao động này, tạo ra đóng góp đáng kể vào nền kinh tế chung”.
Hợp tác kinh tế giữa các nước trong khu vực vẫn được duy trì mạnh mẽ ở châu Á - Thái Bình Dương, tạo ra vùng đệm vững chắc trước tác động của căng thẳng thương mại toàn cầu. Chỉ số Hợp tác và Hội nhập khu vực châu Á - Thái Bình Dương mới nhất cho thấy cơ sở hạ tầng và kết nối có lợi thế lớn nhất, tuy nhiên mức độ hội nhập giữa các khu vực lại giảm sút do sự thiếu hụt về tiền tệ và tài chính. Nếu biết cách tận dụng hiệu quả nguồn nhân lực cao tuổi đang ngày càng gia tăng như hiện nay, đồng thời triển khai những biện pháp chính xác phù hợp với điều kiện già hóa và giáo dục cụ thể của từng quốc gia thì nền kinh tế khu vực châu Á, trong đó có Việt Nam, sẽ ngày càng được cải thiện hơn.
Kiều Trinh