Phát biểu tại Hội nghị triển khai Kế hoạch thực hiện Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (gọi tắt là Quy hoạch điện VIII) do Bộ Công Thương tổ chức tại Hà Nội, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định Quy hoạch điện VIII có vai trò rất quan trọng trong việc phát triển ngành điện nói riêng và ngành năng lượng nói chung, nhất là trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng đang diễn ra mạnh mẽ trên phạm vi toàn cầu. Do đó, Bộ trưởng yêu cầu phải đẩy nhanh tiến độ triển khai Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII.
Theo Bộ trưởng, Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII có ý nghĩa rất quan trọng, không chỉ mở ra không gian cho sự phát triển ngành năng lượng Việt Nam, nhất là ngành năng lượng tái tạo mà còn mở ra một dư địa lớn để phát triển kinh tế - xã hội cho đất nước, từng địa phương.
Để thực hiện thành công kế hoạch, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị các Bộ, ngành Trung ương tùy theo chức năng nhiệm vụ được giao khẩn trương phối hợp nghiên cứu đề xuất các thẩm có thẩm quyền ban hành quy định về thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án điện khí, điện gió ngoài khơi, dự án sản xuất hydrogen/amoniac sử dụng điện gió ngoài khơi, dự án xuất khẩu điện gió ngoài khơi. Nghiên cứu, đề xuất xây dựng, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật, cơ chế, chính sách có liên quan, nhất là chính sách liên quan tới các cơ chế tài chính, cơ chế giá điện, cơ chế khuyến khích để hỗ trợ thực hiện.
Xây dựng các chương trình quốc gia về khoa học và công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành năng lượng mới, năng lượng tái tạo nhằm thúc đẩy hoạt động nghiên cứu, phát triển công nghệ sản xuất, nội địa hóa thiết bị của ngành.
Đẩy nhanh tiến độ triển khai Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII
Các địa phương cần khẩn trương rà soát, cập nhật, điều chỉnh quy hoạch tỉnh, bảo đảm thống nhất, đồng bộ với Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII và các quy hoạch ngành quốc gia. Đồng thời, rà soát, cập nhật các quy hoạch, kế hoạch chuyên ngành của địa phương (quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng), sẵn sàng đón trước, tiếp nhận các dự án đầu tư.
Các địa phương khẩn trương thực hiện việc lựa chọn chủ đầu tư các dự án điện theo quy định của pháp luật về đầu tư, nhất là dự án điện quy mô lớn, điện nền và dự án truyền tải (bởi đến nay các địa phương đã có đầy đủ các điều kiện để thực hiện việc này). Đồng thời bố trí quỹ đất cho phát triển các công trình điện theo quy định của pháp luật về đất đai; chủ trì, phối hợp chặt chẽ với chủ đầu tư thực hiện việc giải phóng mặt bằng, bồi thường, di dân, tái định cư cho dự án nguồn điện, lưới điện theo quy định.
Bộ trưởng cũng đề nghị các tỉnh, thành phố chưa gửi hoặc gửi muộn văn bản đề xuất phát triển danh mục các dự án năng lượng tái tạo khẩn trương rà soát, hoàn thiện các dữ liệu đề xuất các dự án nguồn điện, gửi về Bộ Công Thương để tổng hợp, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Trong đó cần bám sát các tiêu chí theo hướng dẫn của Bộ Công Thương tại văn bản số 2152/BCT-ĐL ngày 2/4/2024, bảo đảm phù hợp với quy mô công suất đã được phân bổ và thực hiện nghiêm chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tuyệt đối không hợp thức hóa các sai phạm.
Bên cạnh đó, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị các Tập đoàn, Tổng công ty, doanh nghiệp năng lượng và các hiệp hội ngành nghề cần phải tham mưu, tham gia ý kiến cơ chế chính sách cho phù hợp. Riêng Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia tập trung mọi nguồn lực để triển khai công trình đường dây 500kV mạch 3 từ Quảng Trạch (Quảng Bình) đến Phố Nối (Hưng Yên) bảo đảm tiến độ theo kế hoạch trong tháng 6/2024. Ngay từ bây giờ phải phải nghiên cứu cho đúng cơ cấu giá thành truyền tải trong cơ cấu giá thành điện năng.
Tập đoàn kinh tế nhà nước và các tập đoàn kinh tế tư nhân đủ mạnh cũng cần phải nghiên cứu dựa trên quy hoạch, kế hoạch để đề xuất các dự án đầu tư, kể cả dự án nguồn và truyền tải; đặc biệt là các dự án năng lượng mới như điện gió ngoài khơi, điện khí... Bộ Công Thương sẽ tập hợp trình Chính phủ quyết định.
Với các cơ quan, đơn vị chức năng thuộc Bộ Công Thương, Bộ trưởng yêu cầu phải phối hợp với Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo truyền thông tốt công tác thông tin, phổ biến sâu rộng về vai trò, tầm quan trọng và các nội dung cốt lõi của Kế hoạch tới các cấp, các ngành, để xác định rõ trách nhiệm của mỗi cấp, mỗi ngành.
Chủ động phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương liên quan tổ chức thực hiện Kế hoạch hiệu quả tuân thủ theo đúng quy định của Luật Quy hoạch và pháp luật có liên quan, đảm bảo cung cấp đủ điện cho phát triển kinh tế - xã hội.
Tập trung nghiên cứu, tham mưu cho cấp có thẩm quyền kịp thời sửa đổi, bổ sung và ban hành mới các quy định, cơ chế chính sách liên quan. Sớm công bố giá các các loại hình điện năng, cơ chế phát triển điện mặt trời áp mái....
Theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện các dự án nguồn điện trong Kế hoạch thực hiện, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước của Bộ Công Thương, kịp thời tham mưu cho lãnh đạo Bộ giải quyết các khó khăn, vướng mắc phát sinh hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét giải quyết.
Đối với các dự án đã được phê duyệt chủ trương đầu tư hoặc đã quyết định đầu tư nhưng nếu đang trong quá trình thanh tra, kiểm tra, điều tra, kiểm toán, thi hành bản án (nếu có) thì chỉ được tiếp tục triển khai thực hiện sau khi đã thực hiện đầy đủ theo các kết luận thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, điều tra và thi hành án (nếu có) và phải được cấp thẩm quyền chấp thuận theo quy định của pháp luật.
Đồng thời, tiếp tục rà soát về phát triển điện gió ngoài khơi phục vụ xuất khẩu, sản xuất hydrogen, amoniac xanh, phù hợp với định hướng phát triển nêu tại Quy hoạch điện VIII. Nghiên cứu phát triển điện mặt trời tập trung tại các hồ chứa thủy điện để vừa đảm bảo tạo nguồn điện nền vừa tận dụng hệ thống lưới điện truyền tải; nghiên cứu mở rộng các nhà máy thủy điện hiện hữu, thủy điện trên các hồ chứa thủy lợi... để giảm phụ tải đỉnh trong các giờ cao điểm.