Lào Cai là một trong những tỉnh đầu tiên của cả nước thực hiện mô hình phát triển du lịch cộng đồng gắn với xóa đói, giảm nghèo cho cộng đồng các dân tộc thiểu số. Sau 2 năm đi vào vận hành, mô hình du lịch cộng đồng đã được chứng minh hiệu quả trong việc nâng cao sinh kế và tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số ở địa phương.
Để tạo hành lang pháp lý cho việc phát triển du lịch tại các vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại Sa Pa, UBND tỉnh Lào Cai đã công nhận 3 tuyến và 14 điểm du lịch cộng đồng và di tích danh thắng ở địa phương. Tính đến hết tháng 7/2022, Sa Pa có 362 cơ sở kinh doanh homestay, 126 cơ sở dịch vụ ăn uống tại các điểm du lịch cộng đồng; 157 cơ sở quà tặng lưu niệm, 39 dịch vụ tắm thuốc và 222 dịch vụ khác. Các điểm du lịch cộng đồng trên địa bàn thị xã Sa Pa luôn thu hút từ 800.000-1.400.000 lượt khách/năm; trong đó đông nhất là điểm du lịch làng nghề Cát Cát, thung lũng Mường Hoa và Tả Phìn.
Mô hình du lịch cộng đồng ở Sa Pa
Tại hội thảo, 4 tham luận và nhiều ý kiến thảo luận trực tiếp đã tập trung làm rõ một số nội dung phát triển du lịch cộng đồng tại Sa Pa gắn với tỉnh Lào Cai và cả nước. Theo đó, quy hoạch, định hướng phát triển sản phẩm du lịch theo hướng bền vững, gắn với bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc; giữ gìn cảnh quan thiên nhiên; bảo đảm quốc phòng an ninh, trật tự an toàn xã hội. Phát triển các sản phẩm du lịch có tiềm năng và lợi thế cạnh tranh cao, trong đó ưu tiên xây dựng các sản phẩm du lịch gắn với tiềm năng thiên nhiên, văn hóa của khu du lịch quốc gia Sa Pa để đáp ứng nhu cầu đa dạng của du khách, bảo đảm tính bền vững, có khả năng thu hút khách chi tiêu cao và khách trở lại nhiều lần.
Trong thời gian tới, với riêng Sa Pa, tỉnh Lào Cai sẽ tập trung phát triển sản phẩm du lịch trải nghiệm văn hóa gắn với du lịch cộng đồng các dân tộc Sa Pa với chủ đề “Sa Pa - Xứ sở trải nghiệm và tìm hiểu văn hóa truyền thống”. Hình thành 5 điểm du lịch cộng đồng theo tiêu chuẩn ASEAN gắn với đặc trưng 5 dân tộc thiểu số trên địa bàn thị xã gồm: Mường Hoa gắn với văn hóa dân tộc Mông, Bản Hồ gắn với văn hóa dân tộc Tày, Tả Phìn gắn với văn hóa dân tộc Dao, Liên Minh gắn với văn hóa dân tộc Phù Lá (nhóm ngành Xá Phó), Tả Van gắn với văn hóa dân tộc Giáy.
Bên cạnh đó, tỉnh sẽ có chính sách hỗ trợ phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Lào Cai giai đoạn 2021 - 2025, thúc đẩy người dân đầu tư phát triển du lịch cộng đồng (bao gồm các chính sách liên quan đến bảo tồn văn hóa: trang phục, nhà truyền thống, dân ca, dân vũ, dân nhạc); có cơ chế để chia sẻ lợi ích cho cộng đồng từ phát triển du lịch cộng đồng (hỗ trợ thúc đẩy thành lập các hợp tác xã, tổ hợp tác liên kết phát triển du lịch).
Theo Chủ tịch UBND thị xã Sa Pa Vương Trinh Quốc, mục tiêu đến năm 2025, du lịch cộng đồng Sa Pa sẽ trở thành sản phẩm du lịch hấp dẫn, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn ở địa phương và sản phẩm du lịch cộng đồng Sa Pa khẳng định được thương hiệu, có sức cạnh tranh cao, đạt tiêu chuẩn châu Á (tiêu chuẩn ASEAN), trở thành mô hình du lịch cộng đồng đặc trưng, tiêu biểu ở Việt Nam.
Từ thực tiễn của Lào Cai, nhiều đại biểu dự hội thảo nhất trí để phát triển hơn nữa loại hình du lịch cộng đồng, cần tiếp tục nâng cao nhận thức cho cán bộ, nhân viên ngành du lịch, nhất là cộng đồng dân cư về du lịch cộng đồng; huy động cả hệ thống chính trị ở địa phương cùng phát triển du lịch cộng đồng. Công tác quy hoạch, xác định các khu vực có tiềm năng để phát triển du lịch cộng đồng. Chính sách phát triển du lịch cộng đồng cần được lồng ghép trong các chính sách khác về phát triển vùng, liên kết vùng, phát triển cộng đồng, xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững…