Phát biểu tại lễ khởi động dự án, ông Nguyễn Đình Thọ, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển đổi quan trọng, khi yêu cầu phát triển kinh tế gắn với bảo vệ môi trường, giảm phát thải và sử dụng hiệu quả tài nguyên ngày càng trở nên cấp thiết. Cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 được Việt Nam đưa ra tại COP26 đang đặt ra những yêu cầu cụ thể đối với đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ sạch, chuyển đổi mô hình sản xuất theo hướng kinh tế tuần hoàn và nâng cao năng lực của doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp khởi nghiệp.
Trong những năm qua, Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách quan trọng nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển dịch năng lượng và phát triển kinh tế tuần hoàn. Tuy nhiên, từ thực tiễn nghiên cứu và tham vấn chính sách, khoảng cách giữa định hướng và việc triển khai, ứng dụng các giải pháp công nghệ sạch trên thực tế vẫn còn khá lớn. Nhiều doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa và doanh nghiệp khởi nghiệp vẫn gặp khó khăn trong tiếp cận công nghệ, nguồn lực, chuyên gia và các mô hình hỗ trợ phù hợp.
Dự án Thúc đẩy kinh tế tuần hoàn carbon thấp thông qua đổi mới công nghệ sạch hướng tới phát triển bền vững ở Việt Nam được xây dựng với sự hỗ trợ của Quỹ Môi trường toàn cầu (GEF) theo hình thức ODA không hoàn lại, thông qua Tổ chức Phát triển công nghiệp Liên Hợp Quốc (UNIDO). Bộ Nông nghiệp và Môi trường là cơ quan chủ quản dự án, Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường là cơ quan thực hiện. Dự án được triển khai trong 48 tháng, giai đoạn 2025 - 2028, trên phạm vi toàn quốc; trong đó một số hoạt động chính dự kiến thực hiện tại Hà Nội, TPHCM và Đà Nẵng.
Lễ khởi động dự án
Bà Lê Thị Thanh Thảo, đại diện UNIDO tại Việt Nam chia sẻ, hỗ trợ các quốc gia thành viên phát triển công nghiệp bao trùm và bền vững là sứ mệnh xuyên suốt của tổ chức này. Theo cách tiếp cận của UNIDO, công nghiệp không chỉ tạo ra tăng trưởng mà còn góp phần tạo việc làm, nâng cao năng lực và sức cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước, giảm phát thải, sử dụng hiệu quả tài nguyên và bảo đảm không ai bị bỏ lại phía sau.
Theo bà Lê Thị Thanh Thảo, dự án tại Việt Nam là một phần của chương trình toàn cầu của UNIDO về đổi mới công nghệ sạch nhằm hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp và doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển những giải pháp sáng tạo giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu thông qua các hoạt động tăng tốc kinh doanh, kết nối đầu tư và xây dựng năng lực hệ sinh thái. Các lĩnh vực ưu tiên của dự án gồm năng lượng, chất thải, vật liệu và nông nghiệp, trong đó chú trọng hỗ trợ phụ nữ, thanh niên và các nhóm dễ bị bỏ lại phía sau.
Giới thiệu về dự án, bà Hoàng Hồng Hạnh, đại diện Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường cho biết, mục tiêu tổng quát của dự án là thúc đẩy phát triển các giải pháp đổi mới công nghệ sạch phục vụ kinh tế tuần hoàn và carbon thấp, theo hướng phát triển bền vững và bao trùm, đồng thời tích hợp các nội dung về năng lượng tái tạo, hiệu quả năng lượng, quản lý chất thải.
Dự án tập trung vào ba nhóm mục tiêu cụ thể. Thứ nhất, tăng cường khung chính sách và sự kết nối trong hệ sinh thái đổi mới công nghệ sạch ở cấp quốc gia. Thứ hai, hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp và doanh nghiệp nhỏ và vừa thông qua thúc đẩy thương mại hóa các giải pháp đổi mới công nghệ sạch. Thứ ba, tăng cường quản lý, chia sẻ tri thức và kinh nghiệm trong hệ sinh thái đổi mới công nghệ sạch.
Dự án được cấu trúc thành các hợp phần gắn với những mục tiêu này.
Hợp phần 1 tập trung vào tăng cường chính sách và kết nối hệ sinh thái đổi mới công nghệ sạch, bao gồm hoạt động khuyến nghị chính sách, thúc đẩy liên kết giữa các chủ thể trong hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; đồng thời lồng ghép thúc đẩy bình đẳng giới, nâng cao vai trò và vị thế của phụ nữ trong hệ sinh thái đổi mới công nghệ sạch tại Việt Nam.
Hợp phần 2 tập trung hỗ trợ doanh nghiệp thông qua thúc đẩy thương mại hóa các giải pháp công nghệ sạch, hướng tới nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa và doanh nghiệp khởi nghiệp. Đây là khu vực chiếm khoảng 98% tổng số doanh nghiệp, đóng góp khoảng 45% GDP và tạo việc làm cho khoảng 60% lực lượng lao động song đang đối mặt nhiều rào cản trong tiếp cận công nghệ, vốn và thị trường.
Hợp phần 3 tập trung vào quản lý tri thức và tăng cường kết nối, gồm các hoạt động chia sẻ, lan tỏa bài học kinh nghiệm; kết nối các bên liên quan; theo dõi, giám sát và đánh giá dự án, bảo đảm các kết quả đạt được tại Việt Nam phù hợp với các chương trình tương tự đang triển khai trong mạng lưới toàn cầu của UNIDO.