Theo đó, nhân Ngày thế giới nhận thức về sóng thần, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres đã nhắc lại rằng, năm 2024 đánh dấu 20 năm kể từ thảm họa sóng thần Ấn Độ Dương, một trong những thảm họa chết chóc nhất trong lịch sử gần đây khi có tới hơn 230.000 người đã thiệt mạng.
Hiện khoảng 700 triệu người trên thế giới phải đối mặt với nguy cơ từ sóng thần do đó cảnh báo sớm là chìa khóa “cứu sống” con người. Cách bảo vệ tốt nhất chính là thông qua sáng kiến “Cảnh báo sớm cho tất cả” do Liên Hợp Quốc phát động nhằm bảo đảm mọi người trên thế giới đều có thể tiếp cận các hệ thống cảnh báo cứu sinh kịp thời.
Lời nhắc nhở này đặc biệt có ý nghĩa trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang làm gia tăng các hiện tượng thời tiết cực đoan như mưa bão, lũ lụt, động đất, sóng thần…
Ảnh minh họa
Mặc dù sóng thần là hiện tượng hiếm gặp nhưng theo báo cáo của Văn phòng Liên Hợp Quốc về giảm thiểu rủi ro thảm họa (UNDRR), sóng thần vẫn là một trong những hiểm họa thiên nhiên chết chóc nhất hành tinh. Các trận sóng thần - thường được kích hoạt bởi động đất dưới đáy biển, núi lửa phun trào hoặc sạt lở đất đã cướp đi hơn 260.000 sinh mạng và gây thiệt hại kinh tế hơn 280 tỷ USD trong suốt thế kỷ qua.
Theo thông tin của Ủy ban liên chính phủ về đại dương (IOC), Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO), với tốc độ di chuyển lên tới 800km/giờ, sóng thần có thể tấn công các bờ biển chỉ trong vài phút sau khi được kích hoạt. Điều này tạo ra thách thức rất lớn trong việc cảnh báo sớm và bảo vệ người dân, đặc biệt là những người sống ở khu vực ven biển.
Trên thực tế, các hệ thống cảnh báo sớm cũng đã chứng minh hiệu quả trong việc giảm thiểu thiệt hại về người và của từ các thảm họa trên toàn thế giới. Mỗi khoản đầu tư vào hệ thống cảnh báo sớm có thể mang lại lợi ích gấp 10 lần, cả về con người và tài sản.
Tổng thư ký Antonio Guterres nhấn mạnh, mặc dù đã có những tiến bộ về công nghệ trong việc dự báo và giám sát thảm họa nhưng hiện vẫn còn nhiều thách thức đáng kể. Cụ thể, chỉ có 50% quốc gia trên thế giới có đầy đủ hệ thống cảnh báo đa nguy cơ của thiên tai.
Tình trạng chưa dự báo đầy đủ thông tin về rủi ro thiên tai, nhất là sóng thần, đặc biệt nghiêm trọng ở những quốc gia đang phát triển - nơi các thảm họa liên quan đến khí hậu gây tỷ lệ tử vong cao gấp 15 lần so với các khu vực khác.
Được biết, sáng kiến "Cảnh báo sớm cho tất cả" được khởi động vào năm 2022 với mục tiêu thu hẹp khoảng cách về tỷ lệ tử vong do thảm họa thiên nhiên gây ra vào trước năm 2027. Với sáng kiến, Liên Hợp Quốc muốn bảo đảm tất cả các quốc gia và cộng đồng ven biển đều có thể tiếp cận hệ thống cảnh báo sớm, giúp giảm thiểu thiệt hại, bảo vệ mạng sống con người.