Theo một báo cáo mới từ một nhà khoa học khí hậu hàng đầu tại Đại học Manchester (Anh) công bố hôm nay, các quốc gia giàu có phải chấm dứt sản xuất dầu và khí đốt vào năm 2034 để thế giới có thể đi đúng lộ trình vì mục tiêu giữ mức tăng nhiệt ở ngưỡng 1,5°C và cho các quốc gia nghèo có nguồn thu nhập từ sản xuất nhiên liệu hóa thạch thêm thời gian để thay thế nguồn thu này.
Báo cáo đề xuất thời điểm loại bỏ sản xuất dầu và khí đốt của các quốc gia nhằm phù hợp với các mục tiêu của Thỏa thuận Paris, cũng như cam kết về một quá trình chuyển dịch công bằng. Tính toán dựa trên mức độ giàu có, sự phát triển và sự phụ thuộc kinh tế vào nhiên liệu hóa thạch khác nhau của các quốc gia, báo cáo này cho biết các quốc gia nghèo nhất cần thời gian đến năm 2050 để chấm dứt sản xuất nhưng các nước này cũng sẽ cần nguồn hỗ trợ tài chính đáng kể để chuyển đổi nền kinh tế của họ.
Các quốc gia giàu có phải chấm dứt sản xuất dầu và khí đốt vào năm 2034 để thế giới có thể đi đúng lộ trình vì mục tiêu giữ mức tăng nhiệt ở ngưỡng 1,5°C
Báo cáo của Giáo sư Kevin Anderson, nhà nghiên cứu hàng đầu tại Trung tâm Nghiên cứu biến đổi khí hậu Tyndall và Tiến sĩ Dan Calverley khuyến nghị rằng, tất cả các quốc gia đều cần cắt giảm đáng kể sản lượng dầu khí trong thập kỷ này. Những quốc gia giàu có nhất, sản xuất hơn một phần ba lượng dầu và khí đốt của thế giới phải cắt giảm sản lượng 74% vào năm 2030; những quốc gia nghèo nhất, chỉ cung cấp một phần chín nhu cầu toàn cầu cần cắt giảm 14%.
Kevin Anderson, Giáo sư về năng lượng và biến đổi khí hậu tại Đại học Manchester cho biết: “Ứng phó với tình trạng khẩn cấp về khí hậu đang diễn ra đòi hỏi một sự chuyển dịch nhanh chóng, loại bỏ nền kinh tế phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, nhưng điều này phải được thực hiện một cách công bằng. Có sự khác biệt rất lớn về khả năng chấm dứt sản xuất dầu và khí đốt của các quốc gia, trong khi vẫn phải duy trì nền kinh tế năng động đồng thời mang lại một quá trình chuyển dịch công bằng cho công dân của mình. Chúng tôi đã phát triển một lịch trình loại bỏ dần việc sản xuất dầu và khí đốt - với sự hỗ trợ đầy đủ cho các nước đang phát triển đáp ứng các cam kết về khí hậu nhiều thách thức của chúng ta và thực hiện điều đó một cách công bằng...
Bây giờ chính là lúc chúng ta nên lập kế hoạch cho một thế kỷ XXI sử dụng năng lượng tái tạo thay vì sống phụ thuộc vào dầu mỏ như thế kỷ XX”.
Báo cáo được ủy quyền bởi Viện Phát triển bền vững quốc tế lưu ý rằng, một số quốc gia nghèo hơn phụ thuộc vào nguồn thu từ nhiên liệu hóa thạch sẽ có nguy cơ gặp bất ổn về chính trị nếu loại bỏ thu nhập này quá nhanh. Các quốc gia như Nam Sudan, Congo-Brazzaville và Gabon, mặc dù là các nước sản xuất nhỏ nhưng doanh thu từ các lĩnh vực khác ngoài sản xuất dầu và khí đốt là rất ít.
Ngược lại, báo cáo nhận định: "Các quốc gia giàu có là nhà sản xuất lớn, thường vẫn giàu có ngay cả khi nguồn thu từ dầu khí không còn". Doanh thu từ dầu khí đóng góp 8% vào GDP của Hoa Kỳ nhưng nếu không có nó, GDP bình quân đầu người của quốc gia này sẽ vẫn ở mức khoảng 60.000 USD - mức cao thứ hai trên toàn cầu.
Tiến tới loại bỏ sản xuất dầu và khí đốt nhằm phù hợp với các mục tiêu của Thỏa thuận Paris
Một báo cáo đáng chú ý của Ủy ban Liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC) vào tháng trước đã cảnh báo rằng việc không hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở mức 1,5°C sẽ gây ra những tác động tàn phá trên toàn thế giới. Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antόnio Guterres đã mô tả nó là “một tập bản đồ về những đau khổ của con người và là một bản cáo trạng đáng nguyền rủa về sự thất bại trong hoạt động lãnh đạo vì mục tiêu khí hậu”. Với mức phát thải hiện tại, mức tăng nhiệt của thế giới sẽ vượt quá ngưỡng 1,5°C sớm nhất vào năm 2030 - 2035.
Khi các nước ký Thỏa thuận Paris của Liên Hợp Quốc, họ đồng ý rằng các quốc gia giàu có cần thực hiện các bước đi lớn hơn và nhanh hơn để cắt giảm lượng khí thải trong nền kinh tế của họ, đồng thời cung cấp hỗ trợ tài chính để giúp các nước nghèo hơn dần thoát khỏi sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Nguyên tắc này đã được áp dụng cho sản xuất điện than, với việc Liên Hợp Quốc kêu gọi các nước giàu có trong Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) ngừng sử dụng than vào năm 2030 và phần còn lại của thế giới sẽ ngừng sử dụng vào năm 2040.
Tiến sĩ Dan Calverley cho biết: “Thời gian để chúng ta giới hạn mức nóng lên toàn cầu ở ngưỡng 1,5°C còn lại rất ít. Mặc dù lộ trình này cho các quốc gia nghèo hơn nhiều thời gian hơn để loại bỏ dần sản lượng dầu và khí đốt nhưng họ sẽ bị ảnh hưởng nặng nề do mất thu nhập. Một quá trình chuyển dịch công bằng sẽ đòi hỏi mức hỗ trợ tài chính đáng kể cho các nước sản xuất dầu khí nghèo hơn, để họ có thể đáp ứng nhu cầu phát triển của mình trong khi chuyển sang các nền kinh tế phát thải ít carbon và đối phó với các tác động ngày càng tăng của khí hậu”.