Theo báo cáo Cập nhật Kinh tế Đông Á - Thái Bình Dương (Thích ứng với rủi ro) mà Ngân hàng Thế giới vừa công bố, tháng 10/2019, tốc độ tăng trưởng kinh tế ở các nước đang phát triển khu vực Đông Á - Thái Bình Dương được dự báo giảm từ mức 6,3% năm 2018 xuống 5,8% năm 2019; 5,7% và 5,6% cho năm 2020 và 2021, do sụt giảm xuất khẩu và các hoạt động chế tạo, chế biến.
Lý giải sức cầu trên thế giới yếu đi là do tình trạng bất định tăng lên do căng thẳng thương mại Mỹ - Trung đang diễn ra. Tăng trưởng tiêu dùng trong khu vực, trừ Trung Quốc, mặc dù giảm nhẹ so với cùng kỳ năm trước nhưng nhờ chính sách tài khóa và tiền tệ trợ lực nên vẫn ở mức tương đối ổn định. Trong khi đó, tăng trưởng ở các nền kinh tế nhỏ hơn trong khu vực vẫn đứng vững do điều kiện đặc thù ở các nền kinh tế này, chẳng hạn như tăng trưởng các ngành du lịch, bất động sản và khai khoáng vẫn ổn định.
“Mặc dù các doanh nghiệp đang tìm cách né tránh thuế quan, nhưng các quốc gia đang phát triển ở Đông Á và Thái Bình Dương khó có thể thay thế vai trò của Trung Quốc trong các chuỗi giá trị toàn cầu trong ngắn hạn do hạ tầng còn hạn chế và quy mô sản xuất còn nhỏ lẻ”, ông Andrew Mason, Chuyên gia kinh tế trưởng, Ngân hàng Thế giới khu vực Đông Á - Thái Bình Dương nhận định.
Báo cáo cảnh báo rằng những rủi ro theo hướng suy giảm viễn cảnh tăng trưởng của khu vực đã tăng lên. Căng thẳng thương mại kéo dài giữa Trung Quốc và Mỹ tiếp tục gây hại cho tăng trưởng đầu tư, vì tình trạng bất định tăng cao. Sự suy giảm kinh tế nhanh hơn dự kiến ở Trung Quốc, khu vực đồng Euro, Mỹ và Brexit diễn ra một cách thiếu quy củ có thể làm suy yếu hơn nữa sức cầu bên ngoài đối với các mặt hàng xuất khẩu của khu vực.
Ảnh minh họa
“Khi tăng trưởng giảm đà, tốc độ giảm nghèo cũng chững lại. Chúng tôi ước tính rằng gần một phần tư dân số ở các quốc gia đang phát triển khu vực Đông Á - Thái Bình Dương đang sống dưới chuẩn nghèo, áp dụng cho quốc gia thu nhập trung bình cao là 5,50 USD/ngày. Con số đó có nghĩa số người sống dưới chuẩn nghèo tăng thêm gần 7 triệu người so với con số chúng tôi dự báo vào tháng 4, là thời điểm tăng trưởng khu vực có vẻ vững hơn”, bà Victoria Kwakwa, Phó chủ tịch Ngân hàng Thế giới, phụ trách khu vực Đông Á - Thái Bình Dương chia sẻ.
Nợ cao và đang tăng lên ở một số quốc gia cũng gây hạn chế về khả năng sử dụng các chính sách tài khóa và tiền tệ trong việc giảm nhẹ tác động của suy giảm kinh tế. Ngoài ra, bất kỳ thay đổi đột ngột nào về tình hình tài chính toàn cầu cũng dẫn đến chi phí vay nợ tăng cao cho khu vực, làm suy giảm tăng trưởng tín dụng, tiếp tục gây áp lực cho đầu tư tư nhân và tăng trưởng kinh tế trong khu vực.
Để thích ứng khi rủi ro tăng lên, báo cáo khuyến nghị những quốc gia có đủ dư địa tài khóa nên sử dụng các biện pháp tài khóa, tiền tệ để kích cầu nền kinh tế, đồng thời phải đảm bảo bền vững nợ và tài khóa. Các quốc gia trong khu vực cũng sẽ hưởng lợi nếu tiếp tục định hướng mở cửa thương mại và tăng cường chiều sâu hội nhập thương mại khu vực.
Tranh chấp thương mại Mỹ - Trung đang diễn ra trong điều kiện tăng trưởng toàn cầu chững lại cũng đặt ra sự cần thiết cho các quốc gia trong khu vực phải thực hiện cải cách nhằm cải thiện năng suất và đẩy mạnh tăng trưởng. Trong đó, những cải cách pháp quy nhằm cải thiện môi trường thương mại và đầu tư để thu hút đầu tư và tạo thuận lợi lưu chuyển hàng hóa, công nghệ và kiến thức.