Được biết, dự án Nhà máy sản xuất vôi và bột nhẹ Xuân Thiện cùng cảng Xuân Thiện do Công ty TNHH Xuân Thiện Hòa Bình làm chủ đầu tư. Đây là dự án được UBND tỉnh Hòa Bình quyết định chủ trương đầu tư và là một trong những dự án trọng điểm của tỉnh này (đã được Bộ Xây dựng bổ sung vào Quy hoạch phát triển vôi). Nhà máy sản xuất vôi và bột nhẹ Xuân Thiện cùng cảng Xuân Thiện được triển khai tại xã Yên Bồng, huyện Lạc Thủy, Hòa Bình theo Quyết định chủ trương đầu tư số 88/QĐ-UBND ngày 6/11/2017. Theo đó, dự án được thực hiện từ năm 2017 - 2022 (theo 2 giai đoạn) có tổng công suất 2,16 triệu tấn sản phẩm/năm.
Bên cạnh đó, Sở Tài nguyên và Môi trường Hòa Bình đã thẩm định nhu cầu sử dụng đất, điều kiện cho thuê đất của dự án này tại văn bản số: 1607/STNMT - QLĐĐ ngày 04/10/2017 (trong đó có hạng mục đầu tư xây dựng cảng Xuân Thiện). Cảng Xuân Thiện nằm trong quy hoạch phát triển hệ thống cảng, bến thủy nội địa tỉnh Hòa Bình đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 (tại Quyết định số 883/QĐ-UBND ngày 31/5/2017).
Đến nay, dù khởi động đã được gần 04 năm nhưng dự án vẫn chưa hoàn thành và vướng nhiều sai phạm.
Ngày 28/11/2018, Sở Giao thông vận tải Hòa Bình (Sở GTVT) ban hành văn bản số 2666/SGTVT-QLVT,PT&NL về việc chấp thuận chủ trương xây dựng bến thủy nội địa Xuân Thiện, huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình theo quy định (xây dựng bến tạm trong cảng). Tiếp đó, ngày 24/12/2018, Sở GTVT Hòa Bình ban hành văn bản số 2906/SGTVT-QLCLCTGT thực hiện thẩm định thiết kế bản vẽ thi công xây dựng cho bến thủy nội địa Xuân Thiện.
Đến ngày 15/7/2019, cơ quan này tổ chức kiểm tra và làm việc với Công ty TNHH Xuân Thiện Hòa bình về tiến độ triển khai thi công công trình và công tác đảm bảo an toàn giao thông đường thủy tại vị trí bến thủy nội địa Xuân Thiện, xã Yên Đồng, huyện Lạc Thủy.
Cụ thể, tính đến thời điểm kiểm tra các văn bản có tính pháp lý được Sở GTVT phê duyệt đã hết hiệu lực. Trong đó văn bản chấp thuận chủ trương xây dựng bến thủy nội địa đã hết hiệu lực từ ngày 28/05/2019. Đồng nghĩa với việc Công ty Xuân Thiện đã xây dựng trái với chủ trương đã được Sở GTVT Hòa Bình phê duyệt.
Đến ngày 19/7/2020, Sở GTVT Hòa Bình chỉ rõ việc Công ty Xuân Thiện xây dựng sai với thiết kế đã được Sở GTVT phê duyệt khi hạng mục kè mái hai bên âu bến, đơn vị thi công đã thay đá hộc bằng đá thải, bề mặt nhiều đá nhỏ, không có sự chèn móc của vật liệu dẫn đến dễ bị xói mòn và công ty đã tự ý thi công thay đổi thiết kế vị trí xây bến, sai với thẩm định cấp phép ban đầu, dịch vị trí bến vào phía trong bờ khoảng 10m.
Dự án Nhà máy sản xuất vôi và bột nhẹ Xuân Thiện cùng cảng Xuân Thiện do Công ty TNHH Xuân Thiện Hòa Bình làm chủ đầu tư vướng nhiều sai phạm
Căn cứ vào nội dung vi phạm đã được lập biên bản, có chữ ký của đại diện doanh nghiệp, Sở GTVT Hòa Bình đã đình chỉ thi công hạng mục bến thủy nội địa Xuân Thiện.
Mới đây, Thanh tra Bộ Xây dựng đã ban hành Kết luận Thanh tra số 105/KL-TTr về việc thanh tra UBND tỉnh Hòa Bình trong công tác quản lý Nhà nước ngành xây dựng và một số đồ án quy hoạch xây dựng, thực hiện quản lý theo quy hoạch và một số dự án có tổng mức đầu tư trên 100 tỷ đồng.
Theo đó, về dự án Nhà máy sản xuất vôi và bột nhẹ Xuân Thiện Hòa Bình, qua công tác thanh tra, Thanh tra Bộ Xây dựng đã phát hiện một số vi phạm: dự án quyết định chủ trương đầu tư trước khi Bộ Xây dựng cho ý kiến tham vấn; nội dung quyết định chủ trương đầu tư không quy định về “công nghệ áp dụng”; dự án triển khai chậm so với tiến độ quy định trong quyết đinh chủ trương đầu tư nhưng chưa được điều chỉnh cũng như xử lý vi phạm (nếu có); Công ty TNHH Xuân Thiện Hòa Bình đã xén chân tuyến, xay đá thành phẩm khi chưa được cấp giấy phép khai thác…
Theo ghi nhận thực tế của phóng viên, tại chân núi Quèn Cốc vẫn hiện hữu các trang thiết bị làm trạm trộn bê tông, một phần lớn chân núi đã bị khai thác cùng dây truyền vận chuyển đá. Hàng loạt xe quá khổ, quá tải trọng hoạt động tấp nập, bất chấp các quy định pháp luật. Việc cơi nới thành thùng, thay đổi thiết kế xe vận tải trọng lớn, không có biện pháp che chắn gây mất an toàn giao thông và ô nhiễm môi trường từ nhiều năm gần đây mà không hề bị thanh tra, kiểm tra xử lý vi phạm.
Xe quá khổ, quá tải trọng vận chuyển đá gây ô nhiễm môi trường
Trước đó, ngày 29/12/2020 xét theo đề nghị của Bộ Xây dựng (công văn số 5734/BXD-VLXD ngày 30/11/2020), Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã ký văn bản số 1843/TTg-CN về việc bổ sung mỏ đá vôi Quèn Cốc tại xã Yên Bồng, xã Thống Nhất, huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình vào quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng ở Việt Nam đến năm 2020.
Văn bản nêu rõ: “Bộ Xây dựng và UBND tỉnh Hòa Bình chịu trách nhiệm về tính chính xác thông tin liên quan về điều kiện để bổ sung các mỏ đá vôi, sét nêu trên vào quy hoạch. Bộ Xây dựng cập nhật các mỏ vào quy hoạch, thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản làm vật liệu xây dựng thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 theo quy định pháp luật về quy hoạch”.
Như vậy, việc bổ sung mỏ đá vôi tại Quèn Cốc mới chỉ được chấp thuận, bổ sung vào quy hoạch thăm dò mà chưa hề được các cấp có thẩm quyền cũng như Bộ Xây dựng cấp phép khai thác tại đây. Việc Công ty Xuân Thiện đã đưa trang thiết bị, máy móc vào xén chân tuyến, xay đá thành phẩm cùng trạm trộn bê tông khi chưa có giấy phép là hành vi cố tình vi phạm pháp luật?
Phóng viên đã nhiều lần liên hệ với UBND huyện Lạc Thủy để tìm hiểu về vụ việc nhưng đến nay đơn vị này vẫn chưa có câu trả lời.