Cuộc họp kết nối trực tuyến tới các điểm cầu tại 6 tỉnh, thành là Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa, Lâm Đồng.
Mở đầu cuộc họp, Phó Thủ tướng bày tỏ chia sẻ sâu sắc với các gia đình có người thân thiệt mạng do đợt bão, lũ vừa qua, cũng như những khó khăn, vất vả của người dân, các lực lượng quân đội, công an, chính quyền địa phương và các Bộ, ngành, "gồng mình"; nỗ lực vượt qua, khắc phục hậu quả của đợt mưa lũ thời gian qua.
Trong khi đó, bão số 15 đã hình thành và diễn biến còn rất khó lường về hướng đi, cần được tiếp tục theo dõi chặt chẽ. Trong bối cảnh "bão chồng lũ, lũ chồng lũ", đất đã bão hòa nước, nguy cơ xảy ra nhiều loại hình tai biến tự nhiên là rất lớn, các Bộ, ngành, địa phương tuyệt đối không được chủ quan, bắt tay vào công tác chuẩn bị ứng phó với tinh thần trách nhiệm và nghiêm túc.
Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường tập trung đánh giá nhanh tình hình dự báo bão số 15, trong bối cảnh nhiều khu vực vẫn đang chịu ảnh hưởng của lũ, tình hình còn nguy hiểm. Đồng thời, cần làm rõ những đe dọa, nguy cơ và mức độ dễ tổn thương hiện nay, vì tác động của bão không chỉ từ gió mà còn từ mưa lớn cùng các yếu tố tự nhiên và nhân tạo khác. Đồng thời, báo cáo nhanh kết quả chỉ đạo thời gian qua của Đảng, Nhà nước, Chính phủ trong công tác khắc phục hậu quả, cũng như những vấn đề đang đặt ra từ phía các địa phương và người dân.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp
Thời gian tồn tại trên biển của bão số 15 kéo dài bất thường
Ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cho biết, tối 25/11, vùng áp thấp trên miền Trung Philippines mạnh lên thành bão; đêm cùng ngày đi vào Biển Đông và trở thành bão số 15. Đến 8 giờ sáng 26/11, bão số 15 mạnh cấp 8, giật cấp 10, cách quần đảo Trường Sa khoảng 400 km về phía Đông Đông Bắc.
Với 4 hình thái thời tiết khác nhu đang hoạt động từ Ấn Độ Dương, vịnh Bengal đến Tây Bắc Thái Bình Dương, hướng di chuyển của bão 15 thêm phức tạp. Các mô hình dự báo quốc tế hiện nay cho xu hướng chủ đạo là bão số 15 sẽ đi qua phía Bắc quần đảo Hoàng Sa rồi đổi hướng lên phía Bắc, ít có khả năng di chuyển vào khu vực ven biển các tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk, Lâm Đồng và Khánh Hòa vốn chịu thiệt hại nặng nề từ đợt mưa lũ vừa qua.
Khả năng cao đến 70 - 80% là bão sẽ tăng cường độ trong 2 ngày tới, nhưng mức tăng không lớn, tối đa lên cấp 10 - 11 khi tiến gần khu vực phía Bắc quần đảo Trường Sa, giật cấp 13 - 14. Sau thời điểm ngày 29 - 30/11, bão có xu hướng suy yếu nhanh do gặp không khí lạnh, không khí khô và vùng biển có nhiệt độ thấp dưới 26°C. Bão số 15 có thể giảm xuống áp thấp nhiệt đới, thậm chí trở lại thành vùng thấp.
Một đặc điểm đáng chú ý là thời gian tồn tại trên biển của bão số 15 kéo dài bất thường, khoảng 4 - 5 ngày, do nằm giữa hai hệ thống khí áp ở phía Tây và Đông và di chuyển rất chậm, chỉ 20 km/h trong ngày 26/11 và có thể giảm còn 5 - 10 km/h. Vì vậy, gió mạnh và sóng lớn trên khu vực giữa Biển Đông, đặc biệt quanh Trường Sa – Hoàng Sa có thể kéo dài đến ngày 1/12. Sóng dự báo cao 5 - 7 m và kèm dông lốc.
Với kịch bản chính (xác suất 70%), bão số 15 đổi hướng khi cách Khánh Hòa – Gia Lai khoảng 450 - 500 km vào khoảng ngày 30/11. Gió mạnh trên đất liền được đánh giá là ít khả năng xảy ra. Mưa có thể xuất hiện từ Đà Nẵng đến Lâm Đồng trong ngày 1 - 2/12, lượng mưa khoảng 50 - 100 mm, tập trung vùng ven biển.
Kịch bản xấu (xác suất 20%), bão số 15 đi vào đất liền khu vực Nam Trung Bộ, cường độ ở mức áp thấp nhiệt đới, gió yếu và lượng mưa khoảng 150 - 200 mm, chủ yếu ở ven biển.
Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn kiến nghị cần cảnh báo gió mạnh gây ảnh hưởng tàu thuyền, lồng bè và nuôi trồng thủy sản trên biển; nguy cơ lũ quét, sạt lở đất do nền đất đang bão hòa sau đợt mưa lũ vừa qua.
Đánh giá thêm về cơn bão số 15, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết, 2 đặc điểm nổi bật của bão số 15 được thống nhất trong mọi kịch bản dự báo.
Thứ nhất, bão số 15 sẽ tồn tại trên biển trong thời gian rất dài, gần 6 ngày, từ 27/11 đến hết 1/12. Trong suốt thời gian này, tâm bão và vùng ảnh hưởng liên tục quần thảo khu vực biển thuộc quần đảo Trường Sa và một phần Hoàng Sa. Với diễn biến như vậy, chúng ta cần cấm biển tuyệt đối tại khu vực này trong toàn bộ thời gian nêu trên, không cho tàu thuyền, ngư dân ra khơi để đảm bảo an toàn.
Thứ hai, bão số 15 sẽ gây mưa tại khu vực từ Gia Lai đến Khánh Hòa – địa bàn vừa chịu thiệt hại nặng nề do đợt bão lũ vừa qua. Dù lượng mưa dự báo chỉ 50 – 70 mm, nguy cơ sạt lở đất vẫn rất cao do nền đất đã bão hòa nước. Ngập lụt có thể không lớn nhưng rủi ro sạt lở là chắc chắn, cần được các địa phương đặc biệt lưu ý.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các đơn vị để cập nhật, cung cấp thông tin và bản tin dự báo vào ngày thứ sáu (ngày 28/11) được xác định là mốc có độ chính xác cao, phục vụ chỉ đạo điều hành.
Xây dựng khung phương án ứng phó thiên tai, tổ chức diễn tập hàng năm
Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, tình hình mưa lũ vừa qua tại các tỉnh miền Trung còn rất nặng nề, trong khi cơn bão số 15 sắp đổ bộ sẽ chồng thêm áp lực. Vì vậy, các địa phương cần cập nhật thông tin, dự báo chính xác và kích hoạt toàn bộ các quy định liên quan đến quản lý tàu thuyền, không cho phép hoạt động trong khu vực nguy hiểm.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà phát biểu tại cuộc họp
Đối với các khu vực có nguy cơ sạt lở, Phó Thủ tướng đề nghị duy trì kịch bản ứng phó với rủi ro thiên tai cấp độ 4, nhất là ở vùng miền núi. Đặc biệt là việc tiếp tục bố trí lực lượng để bảo đảm an toàn cho nhân dân và đánh giá lại các bản đồ ngập lụt, lũ quét, sạt lở, tai biến địa chất của 34 tỉnh, thành. "Bản đồ dự báo là công cụ chính để xây dựng kịch bản, phương án ứng phó. Nếu không có, việc dự báo cũng sẽ gặp khó khăn”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng đã chỉ đạo về một số nhiệm vụ cần tiếp tục triển khai sau đợt bão lũ vừa qua, cũng như chủ động phòng, chống bão số 15 cũng như ứng phó với thiên tai, thời tiết cực đoan trong dài hạn.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các cơ quan khoa học và dự báo khí tượng thủy văn rà soát, điều chỉnh và hoàn thiện bản đồ ngập lụt, đảm bảo thông tin được cập nhật đến cấp xã, phường để chính quyền cơ sở và người dân có thể chủ động phòng, tránh. Phó Thủ tướng cũng yêu cầu đánh giá nguyên nhân gây ra lũ quét, sạt lở vừa qua, phân biệt giữa yếu tố tự nhiên và do con người, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm để bảo vệ tính mạng người dân. Các địa phương phải dựa vào bản đồ ngập lũ lịch sử để xác định khu vực thấp, chấp nhận sống chung với thiên tai và chuẩn bị phương án ứng phó phù hợp.
Về quy trình vận hành hồ thủy điện, Phó Thủ tướng nêu rõ cần rà soát trách nhiệm của chủ hồ và quy trình liên hồ, bảo đảm thông tin đến hạ du kịp thời. "Nếu không có biện pháp kiểm soát điều tiết, việc xả lũ đột ngột có thể gây ra lũ quét, mất an toàn cho người dân".
Đề cập đến vấn đề truyền thông trong thiên tai, Phó Thủ tướng yêu cầu phải có quy định rõ ràng về cơ chế, phương tiện thông tin từ Trung ương đến địa phương, từ tỉnh xuống xã, đến tận thôn xóm, từng hộ dân để bảo đảm người dân nhận được cảnh báo thiên tai kịp thời, có thời gian di chuyển đến nơi an toàn.
Về kỹ năng phòng, chống thiên tai, Phó Thủ tướng đề nghị Văn phòng Ban chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng khung phương án ứng phó cho từng cấp độ thiên tai, tổ chức diễn tập hàng năm, đặc biệt ở các khu vực dễ xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở.
Phó Thủ tướng yêu cầu các Bộ, ngành và chính quyền địa phương, đặc biệt là những địa phương vừa chịu thiên tai ngay lập tức thực hiện các hướng dẫn, phân công nhiệm vụ đã được chỉ định.
Đồng thời, các Bộ, ngành phải phối hợp với các viện nghiên cứu, cơ quan khoa học về thủy lợi, khí tượng và quản lý tài nguyên nước để nắm chắc tình hình, đánh giá chính xác các rủi ro liên quan đến nước, từ đó kiểm soát tốt và giảm thiểu thiệt hại cho nhân dân. Phó Thủ tướng nhấn mạnh đây là thời điểm quan trọng và khó khăn, yêu cầu mọi đơn vị phải phối hợp chặt chẽ, đảm bảo công tác phòng chống thiên tai hiệu quả.
Đồng thời, Phó Thủ tướng cũng lưu ý cần luân phiên lực lượng, tránh quá tải cho cán bộ, bộ đội tham gia ứng phó thiên tai.