Ngày 10/9, tọa đàm "Chung tay bảo vệ bầu trời xanh - Thách thức và giải pháp" diễn ra tại Hà Nội. Các đại biểu đã tập trung phân tích thực trạng ô nhiễm không khí tại Việt Nam và đề xuất hướng xử lý bền vững.
Theo PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), giao thông là nguồn phát thải lớn gây ô nhiễm không khí, bên cạnh các nguồn phát thải từ công nghiệp, nông nghiệp, sinh hoạt dân sinh.
TS Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam (SVCAP) cho biết, ô nhiễm không khí là nguyên nhân thứ tư gây tử vong sớm tại Việt Nam, liên quan nhiều bệnh lý tim mạch, hô hấp. Riêng năm 2023, nồng độ bụi mịn PM2.5 tại Hà Nội cao gần gấp 6 lần ngưỡng khuyến nghị của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), chỉ có một ngày đạt mức trung bình và không có ngày nào đạt "tốt".
Ông Hoàng Dương Tùng nhấn mạnh, không có giải pháp đơn lẻ hay tức thì cho ô nhiễm không khí mà cần sự đồng lòng, kiên trì của toàn xã hội.
Ô nhiễm không khí là nguyên nhân thứ tư gây tử vong sớm tại Việt Nam, liên quan nhiều bệnh lý tim mạch, hô hấp
Đồng quan điểm, bà Nguyễn Thị Thiên Phương, Phó Cục trưởng Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) chia sẻ, bài học kinh nghiệm từ các nước đi trước, đặc biệt là thành phố Bắc Kinh, Trung Quốc cho thấy, vấn đề ô nhiễm không thể được giải quyết đơn lẻ, từ hành động của một ngành, một địa phương mà cần quyết tâm chính trị và sự vào cuộc của toàn xã hội.
Vấn đề ô nhiễm cũng không thể giải quyết được trong thời gian ngắn, 5 năm mà cần thời gian đủ dài, 10 năm, 20 năm để thay đổi từ gốc của vấn đề, từ nguồn phát thải. Với cộng đồng, cần thời gian đủ dài để thay đổi từ gốc của nhận thức và quan điểm, tư duy.
Bà Nguyễn Thị Thiên Phương nhấn mạnh, với ô nhiễm không khí, chúng ta cũng thực sự cần một nguồn lực đủ mạnh để dịch chuyển từ tăng trưởng nóng sang tăng trưởng xanh, bền vững. Với sự đầu tư bắt nguồn từ hạ tầng, công nghệ, kỹ thuật đến các công cụ nhằm thay đổi nhận thức cộng đồng.
Theo bà Nguyễn Thị Thiên Phương, để giảm thiểu ô nhiễm không khí, Bộ Nông nghiệp và Môi trường và Cục Môi trường đã và đang tập trung hoàn thiện thể chế, chính sách mang tầm chiến lược, dài hạn. Trong đó có việc trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2025 – 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Kế hoạch đặt ra các mục tiêu, chỉ tiêu định lượng rõ ràng, cùng 9 nhóm nhiệm vụ, giải pháp và 25 dự án ưu tiên, với sự phân công trách nhiệm cụ thể cho từng Bộ, ngành, địa phương, đảm bảo phương châm 6 rõ của Thủ tướng Chính phủ: “rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền và rõ kết quả”.
Cục Môi trường cũng đang tham mưu cho Bộ Nông nghiệp và Môi trường, gấp rút hoàn thiện để trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Lộ trình áp dụng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải đối với xe ô tô, xe mô tô, xe gắn máy đang lưu hành, trước mắt tập trung vào hai thành phố lớn là Hà Nội và TPHCM.
Bà cho rằng, đây là một chính sách có quy mô tác động xã hội rất lớn nhưng là bước đi tất yếu, quan trọng để kiểm soát một trong những nguồn phát thải nhỏ lẻ, phân tán, khó kiểm soát tại khu vực đô thị. Bên cạnh giải quyết ô nhiễm không khí, nó còn góp phần xây dựng đô thị văn minh, hiện đại.
Để góp phần cải thiện chất lượng không khí, lãnh đạo Cục Môi trường kêu gọi trách nhiệm của cộng đồng, doanh nghiệp, các cấp chính quyền địa phương trong phối hợp giải quyết vấn đề ô nhiễm.