Ngày 26/9, tại Hà Nội, Ủy ban Tiêu chuẩn đo lường chất lượng quốc gia (STAMEQ) phối hợp với Văn phòng Dịch vụ dự án Liên Hợp Quốc (UNOPS) và Quỹ Đối tác chuyển dịch năng lượng Đông Nam Á (ETP) tổ chức Hội nghị báo cáo kết quả triển khai dự án và công bố 20 Tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) về điện gió ngoài khơi tại Việt Nam.
Sự kiện đánh dấu việc hoàn thành gói hỗ trợ kỹ thuật, đồng thời chính thức công bố 20 Tiêu chuẩn quốc gia về điện gió ngoài khơi, được xây dựng, lấy ý kiến công khai, thẩm định và phê duyệt theo Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật Việt Nam và Thông tư số 11/2021/TT-BKHCN của Bộ Khoa học và Công nghệ.
Phát biểu tại hội nghị, ông Triệu Việt Phương, Viện trưởng Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam (đơn vị thuộc STAMEQ) cho biết, trong bối cảnh toàn cầu đang chuyển dịch mạnh mẽ sang mô hình tăng trưởng xanh và phát triển bền vững, Việt Nam đã cam kết mạnh mẽ tại COP26 về mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Điện gió ngoài khơi với tiềm năng dồi dào và lợi thế địa lý vượt trội đang mở ra hướng đi chiến lược để chúng ta vừa đảm bảo an ninh năng lượng vừa hiện thực hóa các cam kết quốc tế, đồng thời thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng quốc gia.
Để hiện thực hóa tầm nhìn đó, hệ thống tiêu chuẩn quốc gia đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Tiêu chuẩn không chỉ là công cụ kỹ thuật và nền tảng pháp lý mà còn là “ngôn ngữ chung” giúp kết nối các nhà hoạch định chính sách, doanh nghiệp, nhà đầu tư, cơ quan quản lý và cộng đồng khoa học.
Việc công bố 20 TCVN về điện gió ngoài khơi tạo cột mốc mới cho năng lượng tái tạo Việt Nam. (Ảnh minh họa)
Theo ông Triệu Việt Phương, việc xây dựng bộ 20 Tiêu chuẩn quốc gia về điện gió ngoài khơi chính là bước đi cần thiết để bảo đảm tính minh bạch, đồng bộ và hài hòa với các chuẩn mực quốc tế, tạo cơ sở vững chắc cho quản lý, thiết kế, đầu tư, vận hành và đánh giá hiệu quả các dự án điện gió ngoài khơi.
Dự án xây dựng tiêu chuẩn đã tuân thủ đầy đủ quy định của Bộ Khoa học và Công nghệ, trải qua nhiều vòng tham vấn, góp ý rộng rãi từ các Bộ, ngành, tổ chức quốc tế, chuyên gia và doanh nghiệp trong và ngoài nước có liên quan. Đây là quá trình vừa đòi hỏi chuyên môn sâu, vừa cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan để mỗi tiêu chuẩn công bố vừa phù hợp với điều kiện thực tiễn Việt Nam vừa hài hòa với thông lệ quốc tế.
Sau hơn 1 năm triển khai, 20 Tiêu chuẩn quốc gia về điện gió ngoài khơi được Bộ Khoa học và Công nghệ công bố. Đây là cột mốc quan trọng, góp phần nâng cao năng lực quốc gia trong xây dựng và áp dụng tiêu chuẩn, đồng thời bảo đảm sự hài hòa với thông lệ quốc tế. Bộ tiêu chuẩn này không chỉ tạo khung tham chiếu thống nhất cho quản lý, đầu tư, thử nghiệm và vận hành các dự án điện gió mà còn mở ra cơ hội thu hút nguồn lực đầu tư, thúc đẩy chuyển giao công nghệ và đặt nền móng cho sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp điện gió tại Việt Nam, góp phần khẳng định vị thế của Việt Nam như một quốc gia tiên phong về năng lượng sạch trong khu vực.
Ông Đỗ Mạnh Toàn, cán bộ quản lý cấp cao, điều phối viên ETP–UNOPS cho rằng, đây là dấu mốc quan trọng không chỉ với ngành năng lượng mà còn đối với sự phát triển kinh tế – xã hội đất nước. Lần đầu tiên Việt Nam có hệ thống tiêu chuẩn đồng bộ, hài hòa với thông lệ quốc tế nhưng cũng được điều chỉnh phù hợp đặc thù khí hậu nhiệt đới, điều kiện địa chất và môi trường biển trong nước.
Bộ tiêu chuẩn này giúp giảm thiểu rủi ro kỹ thuật, đảm bảo an toàn cho công trình, bảo vệ môi trường biển, đồng thời tạo ra khung pháp lý rõ ràng và minh bạch cho các cơ quan quản lý nhà nước, nhà đầu tư và doanh nghiệp phát triển dự án.
Bộ tiêu chuẩn cũng mở ra cơ hội để doanh nghiệp trong nước tham gia nhiều hơn vào chuỗi cung ứng của ngành điện gió ngoài khơi. Khi có quy chuẩn rõ ràng và nhất quán, các nhà sản xuất, chế tạo trong nước có cơ sở nâng cấp sản phẩm, cải thiện quy trình, đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường trong nước và từng bước vươn ra thị trường khu vực. Qua đó, chúng ta không chỉ nhập khẩu công nghệ mà còn có thể tạo dựng năng lực công nghiệp nội địa, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và tạo thêm nhiều việc làm có giá trị gia tăng cao.
Theo ông Đỗ Mạnh Toàn, trong thời gian tới, Việt Nam cần hoàn thiện cơ sở hạ tầng thử nghiệm, kiểm định và chứng nhận trong nước. Nếu không có hệ thống phòng thử nghiệm, trung tâm kiểm định được công nhận quốc tế sẽ khó kiểm soát được chất lượng và phải phụ thuộc vào nước ngoài, làm tăng chi phí và kéo dài tiến độ dự án.
Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh đào tạo, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, kỹ sư và chuyên gia. Tiêu chuẩn chỉ phát huy tác dụng khi có con người đủ năng lực để áp dụng và giám sát thực thi. Do đó, việc hợp tác với các trường đại học, viện nghiên cứu và các tổ chức quốc tế để đào tạo thế hệ chuyên gia mới là hết sức cần thiết.
Chúng ta cũng cần mở rộng và cập nhật hệ thống tiêu chuẩn. Ngành điện gió ngoài khơi phát triển rất nhanh, công nghệ thay đổi từng năm. Bên cạnh 20 tiêu chuẩn đã hoàn thành, Việt Nam sẽ phải tiếp tục xây dựng các tiêu chuẩn khác cho trạm biến áp ngoài khơi, hệ thống truyền tải điện một chiều áp dụng công nghệ HVDC, công tác khảo sát biển cũng như những quy định chặt chẽ hơn về an toàn, sức khỏe và môi trường.
Kết thúc hội nghị, các bên tham gia khẳng định sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ để phổ biến, triển khai và cập nhật định kỳ bộ tiêu chuẩn, đảm bảo phù hợp với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và nhu cầu thực tiễn trong quá trình chuyển dịch năng lượng. Đây là nền tảng quan trọng để Việt Nam tiến gần hơn tới các mục tiêu về an ninh năng lượng và phát triển bền vững.