Dự luật kế thừa, phát triển những quy định hợp lý, có tính nguyên tắc của Luật Năng lượng nguyên tử năm 2008, tập trung vào 4 chính sách:
Thúc đẩy sự phát triển và xã hội hóa ứng dụng năng lượng nguyên tử.
Bảo đảm an toàn bức xạ, an toàn, an ninh hạt nhân và phân cấp trong công tác quản lý nhà nước.
Tạo thuận lợi cho hoạt động thanh sát hạt nhân.
Tăng cường quản lý chất thải phóng xạ, nguồn phóng xạ đã qua sử dụng và nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng; chủ động và sẵn sàng ứng phó sự cố bức xạ và hạt nhân; bảo đảm thực hiện trách nhiệm dân sự đối với thiệt hại hạt nhân.
Mục đích ban hành Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) nhằm tiếp tục thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước về năng lượng nguyên tử, tăng cường hiệu quả quản lý Nhà nước về an toàn bức xạ, an toàn và an ninh hạt nhân; phát triển ứng dụng năng lượng nguyên tử.
Luật mới sẽ góp phần tạo động lực mới cho sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong kỷ nguyên mới.
Ảnh minh họa
Về phạm vi điều chỉnh, luật quy định về các hoạt động trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử và bảo đảm an toàn, an ninh trong các hoạt động đó. Luật được áp dụng đối với tổ chức, cá nhân trong nước, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức, cá nhân nước ngoài, tổ chức quốc tế tiến hành các hoạt động trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử tại Việt Nam.
Tại điều 14, dự luật nêu biện pháp thúc đẩy phát triển, ứng dụng năng lượng nguyên tử. Nhà nước ưu tiên đầu tư có trọng điểm và khuyến khích tổ chức, cá nhân trong nước, người Việt Nam định cư ở nước ngoài; tổ chức, cá nhân nước ngoài đầu tư vào hoạt động trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, phát triển điện hạt nhân.
Nhà nước có chương trình nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ đáp ứng yêu cầu nghiên cứu, phát triển, ứng dụng năng lượng nguyên tử trong lĩnh vực kinh tế - xã hội; thành lập Quỹ nghiên cứu khoa học và phát triển năng lượng hạt nhân. Quỹ này được trích lập từ lợi nhuận của nhà máy điện hạt nhân và nguồn khác.
Ngoài ra, Nhà nước ưu tiên nguồn lực quốc gia đầu tư phát triển công nghệ chiến lược trong lĩnh vực hạt nhân; hỗ trợ, ưu đãi đối với tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử.
Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đề xuất tổ chức, cá nhân tham gia xây dựng cơ sở nghiên cứu, ứng dụng năng lượng nguyên tử, cơ sở bức xạ được hưởng chính sách ưu đãi về xã hội hóa, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư, người sử dụng dịch vụ và cộng đồng. Nhà nước khuyến khích doanh nghiệp, tổ chức thành lập quỹ hỗ trợ nghiên cứu, ứng dụng năng lượng nguyên tử.
Tổ chức, cá nhân có thể đầu tư thành lập tổ chức khoa học và công nghệ trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử, cơ sở bức xạ, cơ sở tiến hành công việc bức xạ; đầu tư theo phương thức đối tác công tư để thành lập tổ chức khoa học và công nghệ trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử, cơ sở bức xạ, cơ sở tiến hành công việc bức xạ.
Dự luật cũng cho phép vay vốn để đầu tư công trình hạ tầng, thiết bị bức xạ, thiết bị hạt nhân; đầu tư hợp tác với tổ chức nghiên cứu năng lượng nguyên tử quốc tế thành lập phòng thí nghiệm chung; tài trợ, viện trợ từ tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài.
Một điểm mới đáng chú ý trong dự thảo là bổ sung quy định về Chiến lược ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình, phù hợp với yêu cầu xây dựng quy hoạch phát triển trong giai đoạn mới.
Bộ Khoa học và Công nghệ đang lấy ý kiến chuyên gia, người dân về Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) và đăng ký vào chương trình xây dựng Luật, pháp lệnh năm 2025 của Quốc hội khóa XV.