Định giá các-bon là một cách tiếp cận nhằm giảm lượng phát thải khí nhà kính (KNK) hiệu quả thông qua việc sử dụng các cơ chế thị trường để chuyển chi phí phát thải cho các nguồn phát thải theo nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả tiền”. Theo đó các cơ sở phát thải phải chịu trách nhiệm trả chi phí do đã phát thải KNK vào khí quyển.
Mục tiêu của định giá các-bon là hạn chế việc phát thải KNK, đồng thời mang lại các lợi ích về hạn chế ô nhiễm môi trường, bảo vệ sức khỏe con người, góp phần tạo ra doanh thu và thúc đẩy đổi mới công nghệ tại các cơ sở phát thải KNK.
Tại Hội nghị tổng kết dự án “Chuẩn bị sẵn sàng cho xây dựng thị trường các-bon tại Việt Nam” (VNPMR) diễn ra vào ngày 29/12, TS. Tăng Thế Cường, Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, Bộ TN&MT, nhận định, một trong những phương thức để huy động nguồn lực xã hội một cách minh bạch và linh hoạt là định giá các-bon, bao gồm thuế các-bon, các cơ chế tạo tín chỉ, hệ thống trao đổi hạn ngạch phát thải KNK và tín chỉ các-bon.
Ông Tăng Thế Cường phát biểu tại Hội nghị
Năm 2015, dự án “Chuẩn bị sẵn sàng cho xây dựng thị trường các-bon tại Việt Nam” được triển khai thực hiện nhằm tăng cường năng lực xây dựng các công cụ định giá các-bon, tạo điều kiện cho việc hình thành thị trường các-bon ở Việt Nam. Với những kết quả sau 5 năm thực hiện, dự án đã có những bước chuẩn bị cơ bản, tạo tiền đề cho việc hình thành các chính sách về thị trường các-bon.
Theo đó, VNPMR được đặt ra với mục tiêu tăng cường năng lực, xây dựng và phổ biến các chính sách, các công cụ quản lý nhà nước đối với các hoạt động giảm nhẹ phát thải KNK phù hợp với điều kiện quốc gia (NAMA), hình thành công cụ thị trường, thí điểm NAMA tạo tín chỉ các-bon và xây dựng lộ trình tham gia thị trường các-bon trong nước và thế giới.
Ông Hoàng Văn Tâm, đại diện Bộ Công Thương cho biết, trong thời gian thực hiện dự án VNPMR ở lĩnh vực sản xuất thép, nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, sẵn sàng thực hiện các hoạt động nhằm tham gia thị trường các-bon tại Việt Nam trong thời gian tới.
Giảm nhẹ phát thải khí nhà kính
Dự án VNPMR sau khi hoàn thành đã đóng góp các nội dung về quy định mục tiêu giảm phát thải quốc gia và ngành, phân bổ mục tiêu giảm nhẹ KNK cho các ngành kinh tế; kiểm kê KNK cấp ngành và quốc gia, quy định về các cơ sở và các ngành sẽ tham gia hệ thống giao dịch phát thải (ETS); xác định các tiểu lĩnh vực sẽ tham gia vào hệ thống ETS và tổng lượng phát thải khí nhà kính của các đối tượng tham gia ETS. Dự án cũng đã nâng cao năng lực cho các bên liên quan tham gia ETS trong tương lai, bao gồm năng lực về kiểm kê KNK và hệ thống đo đặc, báo cáo và kiểm định (MRV).
Theo ông Lương Quang Huy, Trưởng phòng Giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và Bảo vệ tầng ô-dôn (Cục Biến đổi khí hậu), để có cơ sở cụ thể hóa việc hình thành thị trường các-bon theo Luật, từ nay đến năm 2025, Bộ TN&MT cùng các Bộ, ngành liên quan sẽ tiếp tục triển khai đồng bộ việc đánh giá một cách toàn diện các tác động của thị trường các-bon đến kinh tế - xã hội – môi trường, cũng như hoạt động của doanh nghiệp; tìm hiểu kinh nghiệm của các nước trên thế giới và xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam, cũng như thông lệ quốc tế. Những việc làm này giúp đảm bảo Việt Nam sẽ có một hệ thống tương đối toàn diện, bắt đầu từ các hoạt động thí điểm, tiến tới vận hành đầy đủ thị trường các-bon và kết nối với thị trường thế giới trong tương lai.
Cục trưởng Tăng Thế Cường cho biết, Việt Nam sẽ tiếp tục tham gia Chương trình “Đối tác thực hiện thị trường các-bon” (PMI) do Ngân hàng Thế giới khởi xướng để hình thành và phát triển thị trường các-bon trong tương lai, đây là giai đoạn tiếp nối của VNPMR nhằm triển khai những công cụ thị trường tại các nước tham gia Chương trình.