Trong cuộc chiến chống rác thải nhựa hiện nay, các vật dụng đựng thực phẩm và chất lỏng làm bằng giấy thân thiện với môi trường đã nổi lên như một giải pháp hiệu quả và tiện lợi, giúp thúc đẩy quy trình sản xuất của nền kinh tế tuần hoàn vì mục đích bền vững.
Tuy nhiên, theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Environmental Pollution, những vật dụng đựng bằng giấy dùng một lần cũng độc hại như đồ nhựa vì hầu hết chúng đều được lót bằng một loại nhựa polymer hoặc polyethylene để chống thấm chất lỏng, khiến chúng cực kỳ khó tái chế.
Cốc giấy dùng một lần cũng ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường giống như đồ nhựa
PGS.TS Lê Quang Diễn, Trung tâm Polyme Composite và Giấy, Viện Kỹ thuật hóa học, Đại học Bách khoa Hà Nội cho biết, cốc giấy đang được sử dụng hiện nay để đựng thực phẩm lỏng và đồ uống có phủ một lớp polyethylene hoặc polymer hữu cơ bên trong để tránh thấm nước, thấm chất lỏng. Do đó, loại cốc này không có khả năng phân hủy hoàn toàn; việc tái chế triệt để một vật liệu vừa cứng vừa dai như cốc giấy cũng sẽ gặp nhiều khó khăn.
Theo ông Lê Quang Diễn, ngay cả khi sử dụng vật liệu có nguồn gốc từ thực vật như axit polylactic, một vật liệu có nguồn gốc từ ngô, sắn, mía để làm màng chống nước cho cốc giấy thì nhà sản xuất cũng vẫn thêm một số hóa chất khác, chẳng hạn như huỳnh quang để làm cho cốc trông trắng hơn. Chất huỳnh quang này khi xâm nhập vào cơ thể có thể gây đột biến tế bào, tiềm ẩn nguy cơ ung thư.
Một nghiên cứu của Viện Công nghệ Ấn Độ cũng xác nhận, cốc giấy được lót bằng một lớp màng nhựa mỏng có thể khiến các hạt vi nhựa xâm nhập vào cơ thể và ảnh hưởng tới sức khỏe. Cụ thể, các nhà nghiên cứu đã đổ nước nóng vào một cốc giấy có dung tích 100ml và để trong 15 phút - khoảng thời gian trung bình mà đa số mọi người uống hết tách cà phê. Sau đó, nhóm nghiên cứu soi cốc nước dưới kính hiển vi và phát hiện có khoảng 25.000 hạt vi nhựa trong đó. Các kim loại bao gồm kẽm, chì và crom cũng được tìm thấy trong các cốc nước này. Nhóm nghiên cứu cho rằng đây là những chất có nguồn gốc từ lớp lót bằng nhựa trong cốc giấy.
Đặc biệt, khi để trà hoặc cà phê trong cốc giấy quá lâu sẽ khiến lớp vi nhựa trong cốc bị biến chất và phân hủy, các ion như florua, clorua, sunfat và nitrat sẽ được giải phóng vào trà hoặc cà phê có trong cốc.
Mặt khác, nghiên cứu cũng chỉ ra, quy trình tái chế rác thải của hầu hết các quốc gia đều không có khả năng xử lý bất kỳ cốc hoặc hộp đựng nào được phủ nhựa. Lớp phủ nhựa làm ô nhiễm vật liệu giấy sau khi tiêu dùng nên khoảng 99,75% cốc giấy không thể tái chế.
Bản thân giấy có thể được ủ thành phân hữu cơ nhưng sẽ trở nên bất khả thi khi có lớp lót bằng nhựa bởi trong quá trình ủ những hạt vi nhựa và các hóa chất độc hại khác trong lớp màng chống nước của cốc sẽ khó phân hủy hoặc làm ô nhiễm phân hữu cơ thành phẩm, gây nhiễm độc cho đất và cây trồng.
Vì vậy, cốc giấy dùng một lần vẫn gây hại cho sức khỏe con người và môi trường không khác gì đồ nhựa. Chúng cũng cần bị hạn chế sử dụng giống như với đồ nhựa dùng một lần.