Tại tọa đàm, ông Phạm Trọng Thực, Phó Cục trưởng Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp, Bộ Công Thương cho biết, thủy điện là năng lượng tái tạo và không mấy nước trên thế giới có nguồn sinh thủy, điều kiện tự nhiên như Việt Nam để phát triển loại năng lượng này. Hiện nay, chúng ta có 429 nhà máy thủy điện đang vận hành, chiếm tới hơn 37% sản lượng điện hàng năm, đây là nguồn năng lượng quý.
Trong quá trình quản lý, Bộ Công Thương tuân thủ quy định của văn bản pháp luật và thực hiện Nghị định 114/2018 NĐ-CP về quản lý an toàn đập, hồ chứa nước. Với 429 nhà máy thủy điện, các chủ đầu tư đang chấp hành tốt quy trình vận hành đã được phê duyệt. Trong quá trình vận hành, còn có một số nhà máy vận hành chưa đúng quy định và đã bị các cơ quan chức năng xử phạt hành chính, yêu cầu chủ đầu tư thực hiện đúng quy trình.
Các nhà máy thủy điện đang vận hành cung cấp hơn 37% sản lượng điện hàng năm
Nói về những khó khăn trong quá trình quản lý vận hành thủy điện, ông Phạm Trọng Thực nêu 6 vấn đề: Một là, về công tác dự báo, nếu có thông tin tốt, cập nhật tốt thì việc điều hành sẽ tốt. Hai là, công tác phối hợp giữa các bên để điều hành vận hành trong mùa lũ, mùa kiệt. Ba là, thủy điện thường nằm ở vùng sâu, vùng xa, đường đi, thông tin liên lạc khó khăn. Bốn là, công tác báo cáo từ trung ương đến địa phương phải thường xuyên, liên tục, đặc biệt trong các tình huống khẩn cấp để điều tiết phù hợp. Năm là, nhân lực quản lý vận hành (đôi khi địa phương không có chuyên gia, chuyên ngành về thủy điện để kiểm tra giám sát chủ đầu tư). Sáu là, khó khăn trong công tác tuyên truyền.
Chủ tịch Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam Hoàng Văn Thắng cho rằng, có nhiều việc cần làm nhưng hai điều cơ bản nhất là dự báo, thứ hai là năng lực đội ngũ chỉ đạo thì chúng ta mới vận hành tốt và giải được bài toán an toàn đập cũng như bài toán kinh tế cấp điện – thoát nước. Để nâng cao chuyên môn của công tác lãnh đạo, các ban chỉ huy phòng chống thiên tai nên kết nối với các cơ quan khoa học ở cả 3 Bộ: Công Thương, Tài nguyên và Môi trường, Nông nghiệp và phát triển nông thôn… Họ sẽ dự báo, cập nhật dự báo ở tất cả các kênh trong nước và quốc tế và tính toán xem nên xả, xả bao nhiêu. Trên các sông nhỏ hơn chúng ta cũng nên kết nối với 2 - 3 cơ quan khoa học để xây dựng những kịch bản hợp lý nhất.
Nhằm phát huy tối đa hiệu quả quản lý, vận hành thủy điện thời gian tới, Phó Cục trưởng Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp Phạm Trọng Thực khẳng định, Bộ Công Thương sẽ phối hợp chặt chẽ với địa phương để giám sát vận hành và điều tiết hồ chứa, phòng chống bão lụt một cách toàn diện. Những vấn đề phát sinh sẽ được xử lý phù hợp để đáp ứng được diễn biến khí hậu cực đoan. Mặt khác, phối hợp với Văn phòng thường trực Phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn điều hành hồ chứa trong mùa lũ, mùa kiệt, bảo đảm an toàn cho hạ du, sản xuất nông nghiệp cũng như đảm bảo sinh hoạt cho người dân, đồng thời đảm bảo an ninh năng lượng.
Bộ Công Thương sẽ phối hợp chặt chẽ với địa phương để giám sát vận hành và điều tiết hồ chứa, phòng chống bão lụt một cách toàn diện
Bên cạnh đó, Bộ Công Thương tiếp tục tuyên truyền, phổ biến Nghị định 114 về vận hành an toàn hồ đập thủy điện để chủ đầu tư, chính quyền địa phương hiểu được: phải quản lý hồ đập như thế nào, hàng năm phải kiểm tra những gì để bảo đảm đập được an toàn. Đồng thời, phối hợp Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về đập, hồ chứa thủy điện để hỗ trợ quản lý, vận hành hồ chứa. Bộ Công Thương cũng sẽ tăng cường yêu cầu chủ đầu tư đầu tư các trang thiết bị giám sát để có dữ liệu cập nhật và chuyển số liệu về cơ quan quản lý để giám sát.
Đối với chủ hồ, cần thực hiện nghiêm quy trình liên hồ và đơn hồ đã được phê duyệt để đảm bảo an toàn hồ đập cũng như an toàn cho hạ du. Đối với địa phương, do thiên tai bất thường, không biết xảy ra lúc nào nên cần diễn tập phòng chống thiên tai thường xuyên. Nếu lơ là, lũ về chúng ta không có phương án thì sẽ rất khó khăn. Đồng thời, giải quyết dứt điểm hiện tượng vi phạm hành lang thoát lũ của công trình; kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm hoặc không thực hiện nghiêm túc các quy định hiện hành về vận hành theo quy định của pháp luật.