Vựa rau tại thôn Tiền Lệ (xã Tiền Yên, huyện Hoài Đức) là một trong những vùng canh tác rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP lớn của TP Hà Nội
Theo khái niệm của Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP), nông nghiệp đô thị là hoạt động sản xuất các loại thực phẩm và các sản phẩm nông nghiệp khác, dựa trên quỹ đất và nguồn nước ở khu vực đô thị và các vùng ngoại vi, ứng dụng các phương pháp sản xuất chuyên canh, sử dụng hoặc tái sử dụng các nguyên vật liệu tự nhiên và chất thải đô thị.
Không gian nông nghiệp đô thị là không gian đô thị chứa đựng tất cả các hoạt động liên quan đến nông nghiệp đô thị. Không gian nông nghiệp đô thị bao gồm cảnh quan đô thị truyền thống và cảnh quan đô thị sản xuất. Nông nghiệp đô thị đóng vai trò quan trọng trong phát triển đô thị của của các quốc gia khi là nơi cung cấp lương thực, thực phẩm tại chỗ cho các đô thị.
Nông nghiệp đô thị dễ dàng tiếp cận các dịch vụ, tiện ích đô thị, góp phần tạo việc làm và tăng thu nhập cho một bộ phận dân cư đô thị, đồng thời góp phần vào quản lý bền vững tài nguyên thiên nhiên, giảm thiểu ô nhiễm môi trường và tạo dựng cảnh quan đô thị, cải thiện sức khỏe người dân.
Chỉ trong vòng 4 năm từ 2011 - 2015, diện tích đất nông nghiệp của Hà Nội giảm trung bình 5.500 - 6.000ha/năm, bình quân mỗi năm giảm trên 1000ha. Nguyên nhân chính của việc giảm diện tích đất sản xuất nông nghiệp là chuyển sang đất phi nông nghiệp, chủ yếu là đất ở, đất khu công nghiệp và đất giao thông...
Vậy nên từ nhiều năm trước, khi quy hoạch xây dựng Thủ đô, các nhà nghiên cứu, nhà quản lý đã xác định xây dựng Hà Nội hướng đến là đô thị xanh - văn hiến - văn minh - hiện đại trong tương lai. Điều đó cho thấy, trong chiến lược phát triển Thủ đô, lĩnh vực nông nghiệp cũng rất được quan tâm phát triển.
GS.TS.KTS Đỗ Hậu, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho rằng: Nông nghiệp đô thị có vai trò quan trọng trong tạo lập cảnh quan, bảo vệ môi trường sinh thái. Phát triển nông nghiệp theo hướng nông nghiệp đô thị đã và đang là xu thế của nhiều thành phố trên thế giới cũng như khu vực, trên cơ sở sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên đất đai.
Nông nghiệp đô thị ngày càng khẳng định vai trò, vị trí của mình trong không gian đô thị và có thể làm mới không gian đô thị. Từ góc độ quy hoạch phát triển đô thị cho thấy cần thiết phải tổ chức nông nghiệp đô thị để hướng đến quy hoạch phát triển đô thị xanh - thông minh và bền vững trong bối cảnh đô thị hóa và biến đổi khí hậu ngày càng rõ nét.
Cần có nghiên cứu từ quy hoạch tổng thể đến quy hoạch chi tiết các khu vực có hoạt động nông nghiệp đô thị theo hướng phát triển đô thị xanh - thông minh cùng với việc ban hành các cơ chế chính sách nhằm tạo điều kiện cho phát triển nông nghiệp đô thị trong thời gian tới.
Các quy hoạch và kế hoạch phát triển ở Hà Nội thời gian vừa qua như quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội các huyện, quy hoạch phát triển nông nghiệp Hà Nội, quy hoạch xây dựng nông thôn mới ở các huyện vùng ven đô đến năm 2020 đã là những nội dung và tiêu chí cơ bản của phát triển nông nghiệp Hà Nội theo hướng nông nghiệp đô thị, giá trị cao, kinh tế xanh và phát triển bền vững.
Tuy nhiên, các nội dung đó về cơ bản mới chỉ có tính chất thí điểm ở những vùng nông nghiệp chuyên canh đặc thù, chưa được phát triển trên diện rộng. Vì vậy, nông nghiệp ven đô chưa được rõ nét, làm giảm vai trò của những vành đai xanh.
ThS. Nguyễn Thị Vân Hương, Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế xã hội Hà Nội cho rằng: Để hướng đến phát triển nông nghiệp đô thị theo hướng phát triển bền vững, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường trong quá trình đô thị hóa, Hà Nội cần thực hiện nhiều giải pháp, trong đó bao gồm: ổn định địa bàn sản xuất nông nghiệp đô thị, tiếp tục nghiên cứu và quy hoạch chi tiết các vùng sản xuất giống, cây trồng vật nuôi chủ yếu; công khai phổ biến các quy hoạch nghiên cứu khoa học về phát triển sản xuất nông nghiệp đến các cấp chính quyền và người dân; triển khai áp dụng công nghệ cao vào các lĩnh vực phát triển nông nghiệp đô thị.
Bên cạnh đó, Hà Nội thực hiện có hiệu quả các chương trình, chính sách hỗ trợ và cho vay ưu đãi của Trung ương. Thành phố tập trung đầu tư cơ sở hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp, nông thôn; có chính sách phát triển dịch vụ logictics đô thị trong điều kiện xây dựng thành phố thông minh; tăng cường hợp tác liên kết kinh tế vùng và toàn quốc…