Dự thảo Nghị quyết gồm 6 chương và 35 điều. Theo tờ trình, mục đích xây dựng trung tâm tài chính quốc là để thu hút dòng vốn quốc tế phục vụ cho 3 đột phá chiến lược, các động lực tăng trưởng truyền thống và động lực tăng trưởng mới; phát triển dịch vụ tài chính cao cấp, thử nghiệm và quản lý các thị trường mới do thực tiễn đặt ra. Cùng với đó hình thành nguồn nhân lực chất lượng cao, kết nối với kinh tế thế giới và nâng tầm vị thế của Việt Nam trên thị trường tài chính toàn cầu; góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết có 13 chính sách đặc thù áp dụng trong trung tâm tài chính quốc tế: chính sách ngoại hối, hoạt động ngân hàng; tài chính, phát triển thị trường vốn; thuế; xuất, nhập cảnh, cư trú, lao động đối với chuyên gia, nhà đầu tư và chính sách việc làm, an sinh xã hội; đất đai; xây dựng, môi trường; thử nghiệm có kiểm soát cho fintech và đổi mới sáng tạo; ưu đãi theo lĩnh vực và chính sách đối với nhà đầu tư chiến lược; phát triển hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội; xuất khẩu, nhập khẩu và phân phối hàng hóa, dịch vụ; phí, lệ phí; giải quyết tranh chấp trong hoạt động đầu tư, kinh doanh.
Quốc hội nghe giới thiệu về vai trò và ý nghĩa của trung tâm tài chính quốc tế
Dự thảo Nghị quyết quy định một số thủ tục hành chính cần thiết để thực thi các cơ chế, chính sách đặc thù trong việc vận hành, phát triển trung tâm tài chính quốc tế. Nội dung các thủ tục hành chính được quy định theo hướng đơn giản, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho các tổ chức, cá nhân tham gia vào phát triển trung tâm tài chính quốc tế. Trên cơ sở quy định của dự thảo Nghị quyết, trong quá trình soạn thảo các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành, Chính phủ sẽ tiếp tục rà soát và cắt giảm, đơn giản hóa các thủ tục hành chính.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, dự thảo Nghị quyết đưa ra quy định nhằm đẩy mạnh phân quyền, phân cấp giữa cơ quan nhà nước ở trung ương với cơ quan nhà nước ở địa phương như cho phép Chính phủ được ban hành nghị định xử lý các vấn đề phát sinh khác với văn bản quy phạm pháp luật của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Cơ quan điều hành trung tâm tài chính quốc tế được quyết định sử dụng vốn đầu tư phát triển nguồn ngân sách địa phương để hỗ trợ xây dựng nhà ở cho người lao động làm việc tại trung tâm tài chính quốc tế...
Trình bày Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, về quan điểm, nguyên tắc ban hành Nghị quyết, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị cần bảo đảm tính hợp hiến, thể chế hóa đúng đắn Nghị quyết, Kết luận của Bộ Chính trị; chính sách cần đột phá, không rập khuôn, tận dụng lợi thế của quốc gia đi sau để chọn lựa những kinh nghiệm thành công, tránh được những thất bại, tạo lợi thế cạnh tranh quốc tế; cần có cơ chế quản lý nhà nước, cơ chế giám sát, kiểm tra hợp lý, một mặt thông thoáng nhưng phải bảo đảm quản lý được rủi ro, giữ vững an ninh tài chính, ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội.
Vận hành trung tâm tài chính quốc tế là vấn đề mới ở Việt Nam, do vậy, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, Nghị quyết chỉ nên quy định những vấn đề chung, mang tính nguyên tắc và những nội dung đã rõ, mang tính ổn định cao. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ theo thẩm quyền ban hành hướng dẫn cụ thể để bảo đảm tính linh hoạt, kịp thời; phân cấp cho hai thành phố những nội dung gắn với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn địa phương, bảo đảm quyền chủ động, linh hoạt, sáng tạo theo pháp luật.
Về thẩm quyền thành lập và việc thành lập 1 trung tâm tài chính quốc tế đặt tại hai thành phố, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị làm rõ mô hình, mối quan hệ, tính độc lập giữa 2 cơ sở đặt ở hai nơi; cơ quan quản lý nhà nước đối với 2 cơ sở này. Căn cứ vào đặc điểm riêng biệt của mỗi thành phố (TPHCM và Đà Nẵng) đề nghị tại Nghị quyết có thể quy định chính sách chung nhưng tại các văn bản dưới luật cần có quy định tương ứng để phát huy tiềm năng, thế mạnh riêng biệt của mỗi cơ sở; có quy định về cơ chế phối hợp để mang lại hiệu quả tổng thể; nâng cao hiệu quả quản lý, kiểm soát để bảo đảm cạnh tranh lành mạnh.
Về giải quyết tranh chấp, Ủy ban Kinh tế và Tài chính tán thành việc cần có cơ chế đặc thù giải quyết tranh chấp; có định chế tài phán đủ mạnh, phù hợp thông lệ quốc tế, đồng thời cũng đủ chặt chẽ để tạo môi trường tin cậy cho đầu tư.
Tuy nhiên, để bảo đảm căn cứ pháp lý phù hợp, minh bạch, bình đẳng, đề nghị làm rõ mô hình, cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ của trung tâm trọng tài quốc tế thuộc trung tâm tài chính quốc tế, mối liên quan với Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam; hiệu lực phán quyết, việc tổ chức thi hành; những ưu thế riêng có; điểm khác biệt so với cơ chế giải quyết tranh chấp hiện nay. Đồng thời, đề nghị cần sớm nghiên cứu, thành lập tòa án chuyên biệt để giải quyết tranh chấp trong trung tâm tài chính quốc tế theo Kết luận của Bộ Chính trị, bảo đảm việc triển khai đồng bộ.