Theo kế hoạch, có 17 loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường trên địa bàn tỉnh Yên Bái, điển hình như: hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản (chì kẽm, quặng sắt); chế biến lâm, nông sản (sản xuất giấy đế, chế biến tinh bột sắn); sản xuất vật liệu xây dựng (sản xuất xi măng); chăn nuôi gia súc quy mô trang trại (chăn nuôi lợn)…
Ngoài các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ thuộc loại hình có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường nêu trên, trên địa bàn tỉnh Yên Bái còn có một số khu, cụm công nghiệp, cơ sở sản xuất phát sinh lượng chất thải lớn có nguy cơ gây ra sự cố chất thải.
Yên Bái chủ động ứng phó sự cố chất thải
Sự cố chất thải có thể xảy ra đối với các nhóm chất thải sau: chất thải rắn, chất thải lỏng và chất thải khí. Trong đó, khả năng xảy ra sự cố đối với chất thải rắn là khi các công trình lưu giữ, xử lý chất thải rắn thông thường, chất thải rắn nguy hại bị hư hỏng, kết hợp với mưa, bão, lũ bất thường gây sạt lở, vỡ đập chắn, đê chắn chân các bãi thải… gây trôi sạt bùn, đất đá thải ra khu vực xung quanh. Khả năng xảy ra sự cố đối với nước thải là khi các công trình xử lý nước thải sản xuất, lưu giữ, xử lý bùn thải quặng đuôi bị hư hỏng, kết hợp với mưa, bão, lũ bất thường gây sạt lở, vỡ đập chắn, đê chắn hồ lắng xử lý nước thải… gây trôi sạt bùn, nước thải ra khu vực xung quanh.
Khả năng xảy ra sự cố đối với khí thải là khi các công trình xử lý khí thải không được bảo dưỡng thay thế, bị hư hỏng hoặc chủ cơ sở không vận hành dẫn đến lượng bụi, khí thải độc hại phát tán ra môi trường vượt quy chuẩn kỹ thuật về môi trường cho phép. Các sự cố chất thải nêu trên khi xảy ra đều có nguy cơ cao gây thiệt hại về người, tài sản, ảnh hưởng đến môi trường sinh thái và các hoạt động phát triển kinh tế ⁃ xã hội, để lại hậu quả không khắc phục được hoặc tốn chi phí lớn trong việc khắc phục.
Do đó, để đảm bảo sẵn sàng và ứng phó kịp thời, hiệu quả khi có sự cố chất thải xảy ra, hướng đến giảm thiểu đến mức thấp nhất các tác động phát sinh từ sự cố chất thải đến môi trường sinh thái, hoạt động phát triển kinh tế - xã hội và đời sống của nhân dân trên địa bàn, UBND tỉnh Yên Bái yêu cầu các địa phương, đơn vị, doanh nghiệp hoàn chỉnh hệ thống tổ chức, cơ chế, chính sách, lực lượng cho hoạt động ứng phó sự cố chất thải; xây dựng kế hoạch đầu tư, mua sắm trang thiết bị, cơ sở vật chất cần thiết, bảo đảm cho hoạt động ứng phó sự cố có thể xảy ra.
Đồng thời phân định trách nhiệm, xây dựng lực lượng chuyên trách làm nòng cốt cho hoạt động ứng phó sự cố chất thải, cung cấp thông tin cần thiết để tổ chức, cá nhân, cơ quan, đơn vị có liên quan có thông tin, hướng dẫn đảm bảo công tác ứng phó nhanh chóng, an toàn và hiệu quả khi có sự cố. Xây dựng kế hoạch đào tạo, tập huấn diễn tập nâng cao năng lực cho các cấp và lực lượng sẵn sàng thực hiện ứng phó sự cố theo phương châm “4 tại chỗ”; thiết lập quy trình phản ứng kịp thời, cơ chế phối hợp kịp thời, hiệu quả khi có sự cố chất thải xảy ra.
Nâng cao năng lực quan trắc, cảnh báo, thông báo, báo động sự cố tại địa phương; tăng cường kiểm tra, thanh tra, xử lý nghiêm các khu, cụm công nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ... vi phạm quy định về bảo vệ môi trường nói chung và quản lý, xử lý chất thải nói riêng. Nâng cao hiệu quả công tác phối hợp, hiệp đồng giữa các lực lượng trong lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát, hướng dẫn tổ chức thực hiện công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục sự cố chất thải.
Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho các cấp, ngành và cộng đồng, đặc biệt là chủ cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ trong công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả sự cố chất thải. Thường xuyên rà soát, yêu cầu các chủ cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ xây dựng kế hoạch ứng phó sự cố chất thải tại các cơ sở thuộc quản lý; định kỳ báo cáo và tổ chức diễn tập tại cơ sở về phương án ứng phó sự cố chất thải.