Phát biểu tại Diễn đàn logistics xanh – Sức bật trong biến động vừa diễn ra tại Hà Nội, Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Phạm Tấn Công nhấn mạnh, logistics xanh đã và đang trở thành một trong những trụ cột của Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Quyết định 882/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đã xác định logistics là một trong 18 chủ đề trọng tâm của Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh. Trong đó, chuyển dịch năng lượng xanh trong lĩnh vực giao thông vận tải là bước đi tiên phong.
Một khảo sát của Hội đồng doanh nghiệp vì sự phát triển bền vững thuộc VCCI cho thấy, các chuỗi cung ứng toàn cầu ngày càng đặt yêu cầu cao hơn đối với việc xanh hóa toàn bộ các mắt xích, bao gồm thiết kế, vận hành, thu mua, logistics và xử lý chất thải.
Theo ông Phạm Tấn Công, VCCI phát triển Bộ chỉ số doanh nghiệp bền vững (CSI) nhằm hỗ trợ doanh nghiệp tự đánh giá "sức khỏe phát triển bền vững" của mình, từ đó xây dựng kế hoạch hành động, cải thiện điểm yếu và thu hút đầu tư hiệu quả.
Tuy nhiên, ông Phạm Tấn Công cho biết, những tiêu chuẩn ESG, Net Zero, thuế biên giới carbon… đang dần trở thành hàng rào kỹ thuật buộc doanh nghiệp phải chuyển đổi để tồn tại. Vì vậy, logistics xanh không còn là lựa chọn mà là điều kiện sống còn cho doanh nghiệp Việt Nam trong chiến lược phát triển bền vững toàn cầu.
Ngành logistics cần chuyển đổi sang phương tiện vận tải sử dụng năng lượng tái tạo như hydrogen, LNG, điện mặt trời. (Ảnh minh họa)
Theo ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), logistics xanh chính là "lá chắn kinh tế" giúp doanh nghiệp chống chọi với biến động giá vận tải, chi phí nhiên liệu, đáp ứng các yêu cầu mới về thuế carbon từ thị trường EU. Tuy nhiên, ông Hải cũng thừa nhận doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn gặp khó do hạ tầng chưa đồng bộ, chi phí đầu tư lớn và thiếu đội ngũ chuyên gia chuyển đổi xanh.
Tại diễn đàn, đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) chỉ rõ thách thức với doanh nghiệp Việt khi tiếp cận thị trường EU là do chính sách chưa rõ ràng, hạ tầng thiếu đồng bộ. Tuy vậy, theo ông, Việt Nam đang có cơ hội vàng để đầu tư vào hệ thống logistics hiện đại, hiệu quả và bền vững nếu có sự phối hợp chặt chẽ giữa Chính phủ và doanh nghiệp.
Trao đổi về một số định hướng khi thực hiện chuyển đổi sang logistics xanh, ông Trần Thanh Hải đề xuất cần chuyển đổi sang phương tiện vận tải sử dụng năng lượng tái tạo như hydrogen, LNG, điện mặt trời. Bên cạnh đó, cần tối ưu hóa quy trình thông qua việc vận tải quy mô lớn hơn, giảm chạy rỗng, xây dựng kho, cảng thông minh. Thực hiện bù trù phát thải bằng cách tham gia trồng rừng cũng là một định hướng.
Với doanh nghiệp, cần xây dựng chiến lược phù hợp với định hướng phát triển xanh; nâng cấp và mở rộng hệ thống kho bãi, đầu tư các trang thiết bị hiện đại; ưu tiên sử dụng các phương tiện vận tải thân thiện với môi trường; chia sẻ và nỗ lực hợp tác; áp dụng công nghệ mới và ứng dụng AI để tối ưu hóa hoạt động; xây dựng mô hình logistics xanh tích hợp.
Để thúc đẩy nhanh logistics xanh, ông Trần Thanh Hải cho biết, Nhà nước đang thực hiện vai trò kiến tạo với những định hướng, chỉ đạo quan trọng. Cụ thể, Quyết định số 876/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí carbon và khí metan cho ngành giao thông vận tải. Mục tiêu tổng quát được đặt ra là phát triển hệ thống giao thông vận tải xanh hướng tới mục tiêu phát thải ròng khí nhà kính về 0 vào năm 2050.
Cùng với đó, Chiến lược phát triển dịch vụ logistics thời kỳ 2025 - 2035, tầm nhìn đến năm 2050 đặt ra mục tiêu phát triển lĩnh vực logistics Việt Nam bền vững, hiệu quả, chất lượng và có giá trị gia tăng cao, có khả năng cạnh tranh trong khu vực cũng như trên thế giới, phát huy lợi thế của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Nhằm giúp doanh nghiệp logistics và xuất nhập khẩu cập nhật xu hướng, yêu cầu chuyển đổi xanh, diễn đàn tập trung thảo luận những sáng kiến số hóa, xanh hóa và gia tăng cơ hội chia sẻ, học hỏi kinh nghiệm quốc tế trong bối cảnh đầy biến động.