An ninh năng lượng trong kỷ nguyên mới
Ngày 18/6/2025, tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, có hiệu lực từ 01/01/2026. Luật sửa đổi bổ sung khẳng định vai trò quan trọng của tiết kiệm năng lượng trong phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Từ đây, mở ra giai đoạn mới trong thực thi Nghị quyết 70-NQ/TW của Bộ Chính trị “Về đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”. Nghị quyết số 70-NQ/TW của Bộ Chính trị đặt ra mục tiêu đến năm 2030 tiết kiệm 8–10% tổng tiêu thụ năng lượng cuối cùng và giảm 15–35% phát thải khí nhà kính.
Theo bà Đỗ Thị Minh Trâm, Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh và khuyến công (Bộ Công Thương): “Thông qua Luật sửa đổi và các chính sách mới, doanh nghiệp và người dân sẽ được tạo điều kiện thuận lợi hơn để đầu tư, đổi mới công nghệ, áp dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng thực chất, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế và xây dựng một Việt Nam xanh, hiện đại, bền vững”.
Bà Đỗ Thị Minh Trâm, Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh và khuyến công (Bộ Công Thương) phát biểu tại diễn đàn (ảnh: Chinhphu.vn)
Cuối tháng 6 và ngày 17/10 vừa qua, tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Công Thương đã tổ chức Diễn đàn “Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả: Thành quả và mục tiêu trong kỷ nguyên vươn mình”. Sự kiện nhằm phổ biến thông tin mới về Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
Theo thống kê của Bộ Công Thương, tính chung giai đoạn 2011-2015, cả nước đã tiết kiệm được 11.261 KTOE năng lượng, tương đương 5,65% tổng tiêu thụ năng lượng quốc gia, góp phần giảm phát thải hàng triệu tấn khí nhà kính. Giai đoạn 2016-2020 đã giúp cả nước tiết kiệm được khoảng 5,65% tổng năng lượng tiêu thụ, tương đương hàng tỷ kWh điện. Từ năm 2020 đến nay, các chương trình sử dụng năng lượng tiếp tục được đẩy mạnh, đặc biệt là tiết kiệm điện với mục tiêu đạt từ 2% tổng sản lượng điện thương phẩm/năm trở lên.
Toàn xã hội cùng tham gia
Cũng theo Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh và khuyến công (Bộ Công Thương) Đỗ Thị Minh, việc sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả không chỉ là trách nhiệm của riêng ngành điện hay các cơ quan quản lý nhà nước, mà là nhiệm vụ chung của toàn xã hội, từ mỗi gia đình, mỗi doanh nghiệp đến các tổ chức, cộng đồng.
Bộ Công Thương kỳ vọng rằng, với sự đồng hành của các bộ, ngành, doanh nghiệp và người dân, phong trào sử dụng năng lượng tiết kiệm năng lượng sẽ được lan toả mạnh mẽ hơn nữa, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia bền vững, cũng như thực hiện các cam kết quốc tế, tự tin bước vào giai đoạn phát triển mới của dân tộc.
Các đại biểu tham dự Diễn đàn tại thành phố Hồ Chí Minh (ảnh: Chinhphu.vn)
Một trong những kênh quan trọng trong việc lan tỏa nhận thức xã hội về sử dụng năng lượng tiết kiệm là giới truyền thông. Bộ Công Thương đã tổ chức Hội nghị Tập huấn truyền thông cho đội ngũ phóng viên, biên tập biên các cơ quan truyền thông. Tại buổi tập huấn, ông Đặng Hải Dũng, Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) cho rằng, tiết kiệm năng lượng và tiết kiệm điện là những giải pháp cấp thiết, hiệu quả trong cả ngắn hạn và dài hạn, giúp giảm áp lực cung ứng năng lượng, bảo vệ môi trường và tăng cường an ninh năng lượng quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh nguồn cung năng lượng toàn cầu tiềm ẩn nhiều bất ổn.
Thông tin từ chương trình VNEEP 3 khẳng định tiềm năng tiết kiệm năng lượng tại Việt Nam còn rất lớn, nhất là trong lĩnh vực công nghiệp (chiếm hơn 50% tổng tiêu thụ năng lượng quốc gia). Nếu chỉ tính riêng hơn 3.000 cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm trên cả nước, với mức tiêu thụ điện hơn 80 tỷ kWh/năm, chỉ cần thực hiện tiết kiệm tối thiểu 2% điện năng mỗi năm, sẽ giúp tiết kiệm khoảng 1,6 tỷ kWh, tương đương hơn 3.200 tỷ đồng chi phí tiền điện hằng năm. Ngành công nghiệp Việt Nam có thể tiết kiệm từ 20 đến 30% mức tiêu thụ năng lượng.
Đối với các công trình xây dựng, với tỉ lệ gia tăng diện tích sàn đưa vào sử dụng hằng năm trên 40%, tiềm năng tiết kiệm năng lượng trong các công trình xây dựng tại Việt Nam ước tính từ 30% đến 35%. Những con số trên cho thấy dư địa tiết kiệm năng lượng trong các lĩnh vực còn rất lớn.
Diễn đàn tổ chức tại thành phố Hà Nội (ảnh: Báo Công Thương)
Lãnh đạo EVN nhận định, tiết kiệm điện là một trong những giải pháp trọng tâm nhằm đảm bảo cung ứng điện an toàn, thường xuyên và liên tục cho toàn hệ thống. Trong năm 2024, tổng sản lượng điện tiết kiệm đạt 6.506 triệu kWh, tương đương 2,46% sản lượng điện thương phẩm. Các chương trình tiết kiệm điện được triển khai sâu rộng trên toàn quốc với hơn 9,9 triệu lượt người dân được tư vấn sử dụng điện an toàn, hiệu quả. Các chiến dịch truyền thông, chương trình “Gia đình tiết kiệm điện”, “Tiết kiệm điện trong học đường”, “Tiết kiệm điện trong công sở”… đã tạo hiệu ứng tích cực trong cộng đồng.
Cũng thông tin từ Tập đoàn Điện lực Việt Nam, giai đoạn 2025-2030, EVN đặt mục tiêu giảm tỷ lệ điện dùng cho truyền tải và phân phối của toàn hệ thống lưới điện xuống dưới 6%; giảm công suất phụ tải đỉnh thông qua chương trình quản lý phía nhu cầu điện (DSM/DR) tối thiểu 1.500MW. Đồng thời, EVN sẽ phối hợp chặt chẽ với các cơ quan truyền thông, báo chí, tổ chức chính trị - xã hội từ Trung ương tới địa phương để đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tư vấn khách hàng sử dụng điện an toàn, tiết kiệm và hiệu quả. Việc hỗ trợ khách hàng được triển khai 24/7 qua các tổng đài chăm sóc khách hàng, cùng các công cụ số hiện đại giúp khách hàng theo dõi và kiểm soát mức tiêu thụ điện trực tuyến.