Hội thảo do Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững, Bộ Công Thương phối hợp với Đại sứ quán Đan Mạch tại Việt Nam tổ chức.
Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Trịnh Quốc Vũ, Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững cho biết: Nhựa là ngành có mức độ tăng trưởng nhanh trong số các ngành công nghiệp với tốc độ tăng trưởng bình quân từ 16 - 18%/năm, chỉ sau viễn thông và dệt may.
Từ năm 2017, cùng với việc ban hành các quy định sửa đổi định mức tiêu hao năng lượng trong ngành nhựa (Thông tư số 38/2016/TT-BCT và văn bản hợp nhất số 26/VBHN-BCT), hệ thống quy định và chế tài về định mức tiêu hao năng lượng trong lĩnh vực nhựa đã đầy đủ. Đây sẽ là cơ sở quan trọng thúc đẩy mức độ tuân thủ thực hiện giám sát, báo cáo và tiêu thụ năng lượng tiết kiệm và hiệu quả của các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp tiêu thụ năng lượng trọng điểm.
Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 - 2030 (VNEEP3) đặt ra mục tiêu giảm tiêu hao năng lượng bình quân đối với ngành sản xuất nhựa từ 18 - 22% giai đoạn đến năm 2025 và từ 21 - 24% giai đoạn đến năm 2030. Để đạt được các mục tiêu đề ra, cũng như phù hợp với xu thế phát triển và tiêu thụ năng lượng của ngành, Bộ Công Thương đã chỉ đạo triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện tiết kiệm năng lượng.
Cụ thể, trong khuôn khổ Chương trình hợp tác đối tác năng lượng Việt Nam – Đan Mạch giai đoạn 2020 - 2025 (DEPP3), dưới sự chỉ đạo của Bộ Công Thương, Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững chủ trì quản lý hợp phần “Chuyển hóa carbon thấp trong các ngành công nghiệp Việt Nam” thông qua việc rà soát, cải thiện khung pháp lý về sử dụng năng lượng trong các ngành công nghiệp trọng điểm, từ đó nâng cao năng lực và hỗ trợ cho doanh nghiệp công nghiệp thực hiện các giải pháp tiết kiệm năng lượng.
Nhựa là ngành có mức độ tăng trưởng nhanh trong số các ngành công nghiệp với tốc độ tăng trưởng bình quân từ 16 - 18%/năm
Theo ông Mr. Henrik Nybo Lomholt, chuyên gia tư vấn Cục Năng lượng Đan Mạch, Việt Nam đã có chính sách tương đối hoàn thiện để thúc đẩy tiết kiệm năng lượng trong các ngành công nghiệp tiêu thụ năng lượng trọng điểm. Tuy nhiên vẫn còn nhiều khu vực có thể cải thiện hiệu quả tiêu thụ năng lượng.
Theo kinh nghiệm từ Đan Mạch, cải thiện hiệu quả sử dụng năng lượng có thể đem lại lợi ích đáng kể cho doanh nghiệp ở khía cạnh giảm chi phí sản xuất và giảm phát thải carbon. Đây cũng là giải pháp hiệu quả về mặt chi phí để giảm áp lực phụ thuộc vào nguồn cung năng lượng.
Tại hội thảo, các chuyên gia trong nước và quốc tế đã trình bày về đề xuất sửa đổi định mức tiêu hao năng lượng cho ngành nhựa và hệ thống hỗ trợ giám sát, báo cáo, thẩm tra thực hiện sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
Các khảo sát cho thấy hiện nay mức độ tuân thủ quy định về định mức tiêu hao năng lượng của doanh nghiệp ngành nhựa còn hạn chế. Cụ thể, tỷ lệ doanh nghiệp nộp báo cáo là 50,56%; tỷ lệ đạt định mức tiêu hao năng lượng là 37,99%; tỷ lệ doanh nghiệp có kế hoạch cải thiện hiệu suất tiêu hao năng lượng là 22,47%.
Nhận định về thực trạng tuân thủ quy định về định mức tiêu hao năng lượng, các chuyên gia trong nước và quốc tế cho biết có nhiều nguyên nhân. Theo đó, các thách thức đến từ phía cơ quan quản lý là thiếu công cụ, cơ chế thúc đẩy sự tuân thủ. Hạn chế này đang dần được dỡ bỏ từ thời điểm công bố các quy định sửa đổi về định mức tiêu hao năng lượng trong ngành nhựa.
Về phía doanh nghiệp, các chuyên gia nhận định khó khăn chính đến từ định mức quá cao khiến nhiều doanh nghiệp khó tuân thủ, thiếu công cụ hỗ trợ kiểm soát và thu thập số liệu sử dụng năng lượng, thiếu sự hỗ trợ của cơ quan quản lý. Ngoài ra, khó khăn còn đến từ việc đa số doanh nghiệp sử dụng công nghệ sản xuất tiêu tốn nhiều năng lượng, trong khi đó việc tiếp cận vốn hỗ trợ đầu tư đổi mới còn hạn chế, đặc biệt với doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Để cải thiện mức độ tuân thủ sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, một số giải pháp đã được các đại biểu tham dự hội thảo đề xuất. Theo đó, bên cạnh việc áp dụng các chế tài xử phạt, các chuyên gia đề xuất giới thiệu những chương trình khuyến khích, khen thưởng cho doanh nghiệp xuất sắc trong sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
Đồng thời, đẩy mạnh truyền thông nâng cao nhận thức về định mức tiêu hao năng lượng, tập trung vào lợi ích của doanh nghiệp khi đạt các định mức này. Cung cấp công cụ hỗ trợ giám sát, thẩm tra cho các cơ quan quản lý và công cụ giúp doanh nghiệp theo dõi, báo cáo và dự báo mức tiêu thụ năng lượng của mình, từ đó xây dựng kế hoạch sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.