Những năm gần đây, trượt lở đất đá và lũ quét là hai loại hình thiên tai nguy hiểm, có sức phá hoại lớn, thường xuyên xảy ra vào mùa mưa, hàng năm tại các khu vực miền núi, trung du ở Việt Nam, trong đó có Sơn La. Một số nghiên cứu cho thấy, từ thập kỷ 20 của thế kỷ XIX đến nay, những dị thường thời tiết gây lũ lụt, hạn hán xảy ra xen kẽ nhau và ngày càng nhiều hơn. Hiện tượng sạt lở đất, lũ quét, lũ lụt cũng ngày càng mạnh hơn và xuất hiện nhiều hơn.
Dưới tác động của biến đổi khí hậu (chủ yếu đến từ sự thay đổi chế độ mưa), trượt lở đất đá, lũ quét có khả năng xảy ra thường xuyên hơn, phức tạp, khó lường hơn, sức phá hoại lớn hơn, ảnh hưởng nhiều đến nền kinh tế - xã hội. Do đó, việc xây dựng, triển khai kế hoạch nhằm cảnh báo sớm sạt lở đất, lũ quét trên địa bàn tỉnh Sơn La phục vụ phòng, chống thiên tai, đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản nhân dân, cơ sở hạ tầng, tạo điều kiện ổn định, phát triển kinh tế - xã hội, góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh.
Kế hoạch nêu rõ, Sơn La sẽ triển khai điều tra, lập bản đồ phân vùng nguy cơ, bản đồ phân vùng rủi ro sạt lở đất, lũ quét có nguy cơ gây ra sự cố môi trường tỷ lệ 1:10.000 và lớn hơn cho các vị trí, khu vực rủi ro cao với sạt lở đất, lũ quét. Từ đó, đề xuất các giải pháp công trình, phi công trình phù hợp từng khu vực điều tra chi tiết, phân tích chi phí - lợi ích cho các giải pháp dự kiến áp dụng. Các kết quả xây dựng bản đồ sẽ cung cấp bản tin cảnh báo sớm cho chính quyền, người dân địa phương trên cơ sở dữ liệu hiện có trong các mùa mưa lũ, giảm thiểu thiệt hại thiên tai do sạt, trượt lở đất và lũ quét.
Tiến hành điều tra, cảnh báo sớm sạt lở đất, lũ quét
Đồng thời, triển khai xây dựng cơ sở dữ liệu nền thông tin địa lý, hiện trạng trượt lở đất đá, lũ quét, quan trắc trượt lở đất đá, lũ quét được chuẩn hóa, cập nhật liên tục vào hệ thống dữ liệu lớn dùng chung thống nhất theo sản phẩm phần mềm Hệ thống thông tin - cảnh báo sớm sạt lở đất, lũ quét theo thời gian thực khu vực miền núi, trung du Việt Nam.
Xây dựng các lớp bản đồ về khí tượng thủy văn, cơ sở hạ tầng được thành lập mới và cập nhật vào phần mềm Hệ thống thông tin - cảnh báo sớm sạt lở đất, lũ quét. Cập nhật bộ bản đồ hiện trạng trượt lở đất đá, lũ quét trên nền thông tin địa lý tự nhiên tỷ lệ 1:50.000 phần mềm Hệ thống thông tin - cảnh báo sớm sạt lở đất, lũ quét theo thời gian thực khu vực miền núi, trung du Việt Nam.
Tổ chức triển khai duy trì ứng dụng sản phẩm xây dựng bản đồ phân vùng nguy cơ, bản đồ phân vùng rủi ro sạt lở đất, lũ quét có nguy cơ gây ra sự cố môi trường tỷ lệ 1:10.000 và lớn hơn cho các vị trí, khu vực rủi ro cao với sạt lở đất, lũ quét; nâng cao năng lực truyền thông cho cộng đồng trong sử dụng thông tin cảnh báo sớm phục vụ phòng, tránh sạt lở đất, lũ quét...