Quá trình hợp tác này dựa trên khái niệm AZEC (cộng đồng phát thải ròng bằng 0 châu Á). Cùng với AZEC, khu vực tư nhân Nhật Bản cũng sẵn sàng đóng góp vào công cuộc chuyển đổi xanh thông qua công nghệ giảm phát thải carbon, đầu tư và tài chính.
Để thúc đẩy các chương trình nghị sự này, JCCI mong muốn Chính phủ Việt Nam xem xét các vấn đề chính sách sau đây:
Về giảm phát thải carbon: vào tháng 7 năm 2023, JCCI thành lập Nhóm công tác xúc tiến AZEC/GX để phối hợp với các hoạt động của Chính phủ Nhật Bản. Với sự tham gia của Đại sứ quán Nhật Bản, Ngân hàng Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JBIC) và khoảng 40 doanh nghiệp hội viên JCCI từ phía Nhật Bản, Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam sẽ thúc đẩy các dự án cụ thể và chia sẻ những thông lệ tốt nhất với các Bộ, ban, ngành của Việt Nam liên quan nhằm góp phần đổi mới xanh thông qua công nghệ giảm phát thải carbon, đầu tư và tài chính. Thông qua các hoạt động này, tất cả sẽ cùng nhau nỗ lực đạt được mục tiêu giảm phát thải carbon ở Việt Nam.
Ảnh minh họa
Bên cạnh đó, JCCI cho rằng cần thiết lập các hệ thống pháp lý và hướng dẫn thực hiện quan trọng càng sớm càng tốt nhằm đảm bảo tiến độ suôn sẻ cho các dự án phát triển điện lực. Đồng thời, cần ưu tiên các biện pháp và giải pháp chính sách nhằm hiện thực hóa năng lượng tái tạo quy mô lớn, đặc biệt là các dự án điện gió ngoài khơi quy mô lớn đầy tiềm năng ở Việt Nam. Ví dụ trong lĩnh vực điện gió ngoài khơi, sẽ có lợi nếu cải thiện hệ thống pháp lý liên quan đến việc sử dụng khu vực biển và xây dựng lộ trình phát triển, bao gồm các phương pháp lựa chọn đơn vị khai thác kinh doanh. Nhờ đó, dự kiến sẽ thu hút sự tham gia của các công ty, tổ chức tài chính nước ngoài có chuyên môn vào các dự án năng lượng tái tạo quy mô lớn để có thể sớm triển khai các dự án này.
Ngoài ra, JCCI cũng đề xuất: xây dựng các quy trình cụ thể để thúc đẩy việc sử dụng các tấm pin mặt trời trên mái nhà tự sản tự tiêu dùng điều khiển dòng điện ngược; nới lỏng các điều kiện tham gia hợp đồng mua bán điện trực tiếp (DPPA) đối với năng lượng tái tạo và xem xét cơ chế định giá hiện tại đối với sản xuất điện sinh khối/điện từ chất thải.
JCCI cho rằng cần phải đảm bảo các nguồn phụ tải nền để hỗ trợ quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo. Nhiệt điện khí/LNG là nguồn năng lượng chuyển tiếp để Việt Nam từng bước mở rộng công suất phát điện, giảm phát thải carbon, đồng thời đóng vai trò thiết yếu trong việc mở rộng hơn nữa công suất năng lượng tái tạo. Bên cạnh đó, nguồn điện này cũng có thể đóng một vai trò thiết yếu trong việc ổn định hoạt động của lưới điện nhằm mở rộng hơn nữa công suất năng lượng tái tạo.
Tuy vậy, nhiệt điện khí/LNG lại nằm ngoài phạm vi của JETP, theo định nghĩa của AZEC, vốn hướng tới mục tiêu đảm bảo hợp tác phù hợp với bối cảnh của Việt Nam. Do đó, Nhật Bản mong muốn góp phần hiện thực hóa nhiệt điện khí và LNG theo chủ trương của Chính phủ Việt Nam trong Quy hoạch điện VIII.
Về phát triển cơ sở hạ tầng, JCCI tin rằng cần thiết lập một hệ thống và môi trường thân thiện với nhà đầu tư đảm bảo khả năng huy động vốn của các nhà đầu tư chất lượng cao. Khả năng huy động là tiền đề không thể thiếu để huy động nguồn vốn dài hạn từ nước ngoài và cam kết đầu tư cơ sở hạ tầng một cách nhanh chóng, vững chắc nhất.
Cần có đầu tư từ các công ty nước ngoài và tài trợ từ các tổ chức tài chính quốc tế để hiện thực hóa các dự án sản xuất điện quy mô lớn như điện gió ngoài khơi, sản xuất nhiệt điện khí/LNG và các dự án năng lượng tái tạo khác ở quy mô nhất định. Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam hy vọng rằng Chính phủ Việt Nam sẽ hoàn thiện hơn nữa các điều luật liên quan như Luật Đầu tư và Luật PPP, cũng như mô hình hợp đồng mua bán điện (PPA) để đảm bảo đủ điều kiện đầu tư, tài trợ cho các công ty nước ngoài và tổ chức tài chính quốc tế.