Ngày 25 - 26/11, trong khuôn khổ hoạt động hợp tác quốc tế nghiên cứu về thị trường carbon với sự hỗ trợ của Chính phủ Canada, Trường Đại học Kinh tế (UEB) - Đại học Quốc gia Hà Nội (VNU) tổ chức tọa đàm “Định hướng thị trường carbon toàn cầu và Việt Nam: Những nhận định sau COP30 và hướng đi tiếp theo” tại Hà Nội.
Theo PGS. TS. Lê Trung Thành, Hiệu trường Trường Đại học Kinh tế (UEB) - Đại học Quốc gia Hà Nội (VNU), thế giới hiện đang chứng kiến những chuyển biến mạnh mẽ trong nỗ lực ứng phó với biến đổi khí hậu.
Sau Hội nghị lần thứ 30 các bên tham gia Công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu (COP30), các thỏa thuận toàn cầu, đặc biệt là những quy định liên quan đến Thỏa thuận Paris đang mở ra một giai đoạn mới cho thị trường carbon, nơi các quốc gia, trong đó có Việt Nam, cũng như cộng đồng doanh nghiệp và cộng đồng khoa học cùng chung tay thúc đẩy mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (Net Zero).
Những quyết định liên quan đến thị trường carbon không chỉ điều chỉnh “cuộc chơi” tài chính khí hậu toàn cầu mà còn mở ra cả cơ hội lẫn thách thức cho thị trường carbon thế giới nói chung và cho Việt Nam trong giai đoạn tới.
Trong bối cảnh đó, Việt Nam đang khẩn trương chuẩn bị cho việc vận hành thị trường carbon trong nước từ năm 2028 và tăng cường hội nhập sâu rộng hơn với các cơ chế trao đổi tín chỉ carbon quốc tế. Việc cập nhật tri thức, chia sẻ kinh nghiệm và đối thoại chính sách trở thành yêu cầu cấp thiết, không chỉ đối với các nhà hoạch định chính sách mà cả doanh nghiệp, tổ chức phát triển và các cơ sở đào tạo - nghiên cứu.
Theo WB, các công cụ định giá carbon hiện đang kiểm soát khoảng 28% lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu và tạo ra hơn 100 tỷ USD doanh thu, trở thành nguồn tài chính quan trọng cho quá trình chuyển đổi xanh
Chia sẻ tại tọa đàm, ông Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết: Trong những năm qua, xu thế chung cho thấy các công cụ định giá carbon như thị trường carbon, thuế carbon đang trở thành công cụ chính sách ngày càng phổ biến và phát triển mạnh mẽ nhằm giúp các quốc gia giảm phát thải khí nhà kính, phát triển xanh.
Theo Báo cáo thực trạng và xu hướng định giá carbon 2025 của Ngân hàng Thế giới (WB), các công cụ định giá carbon hiện đang kiểm soát khoảng 28% lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu và tạo ra hơn 100 tỷ USD doanh thu, trở thành nguồn tài chính quan trọng cho quá trình chuyển đổi xanh.
Trong bối cảnh đó, để hiện thực hóa các cam kết giảm phát thải khí nhà kính và xây dựng thị trường carbon, Việt Nam đã khẩn trương xây dựng, ban hành những khung pháp lý quan trọng như Luật Bảo vệ Môi trường năm 2020 quy định về tổ chức và phát triển thị trường carbon tại điều 139.
Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định số 119/2025/NĐ-CP ngày 9/6/2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2022/NĐ-CP ngày 7/1/2022 về quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozon, trong đó đặt ra lộ trình từ tháng 6 năm nay đến năm 2028 sẽ vận hành thí điểm sàn giao dịch carbon và từ năm 2029 sẽ vận hành chính thức, đồng thời kết nối với thị trường carbon quốc tế.
Theo ông Nguyễn Tuấn Quang, để tiếp tục hoàn thiện các chính sách để vận hành thị trường carbon hiệu quả theo lộ trình đã đề ra, hiện nay, Chính phủ đang giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, xây dựng 2 nghị định quan trọng. Đó là Nghị định về trao đổi quốc tế kết quả giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon; Nghị định quy định về dịch vụ hấp thụ và lưu giữ carbon của rừng. Dự kiến Bộ sẽ trình Chính phủ trong tháng 12/2025.
Bên cạnh đó, Chính phủ cũng giao Bộ Tài chính xây dựng Nghị định về sàn giao dịch carbon trong nước. Nghị định này đã được trình Thủ tướng Chính phủ.
Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu cho biết, từ kết quả của Hội COP30 và quan điểm xuyên suốt của Việt Nam, thời gian tới, thị trường carbon sẽ được phát triển theo hướng không chỉ ưu tiên khối lượng giao dịch mà xác định là công cụ quan trọng để chuyển đổi mô hình tăng trưởng, phát thải thấp. Do đó, Việt Nam không chạy theo số lượng tín chỉ giá rẻ mà tập trung vào chất lượng để đảm bảo uy tín, lợi ích quốc gia.
Ảnh minh họa
Phát biểu tại tọa đàm, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Canada tại Việt Nam James Nickel nhấn mạnh, Canada cam kết hỗ trợ Việt Nam trong ứng phó với biến đổi khí hậu. Thị trường carbon là một công cụ kinh tế then chốt để đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0. Hội thảo này tạo không gian để chia sẻ kinh nghiệm của Canada và quốc tế, đồng thời xác định các giải pháp thực tiễn được điều chỉnh phù hợp với Việt Nam, đảm bảo rằng tiến bộ kinh tế song hành cùng việc quản lý môi trường và sinh kế bền vững.
Trao đổi tại tọa đàm, các đại biểu cho rằng, tương lai của thị trường carbon Việt Nam phụ thuộc vào sự hợp tác, công nghệ và sự tham gia chủ động của khu vực tư nhân.
Các đại biểu cũng khẳng định nhu cầu cấp thiết về một khung pháp lý toàn diện, tăng cường các hệ thống đo đạc, báo cáo và thẩm định (MRV) và AI, tăng cường đầu tư để bảo đảm tính minh bạch và đáng tin cậy, phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế. Thị trường carbon được xác định vừa là một công cụ khí hậu vừa là một cơ hội kinh tế, đòi hỏi quan hệ đối tác công - tư mạnh mẽ và sự điều chỉnh phù hợp với các thông lệ quốc tế tốt nhất, được thích ứng với bối cảnh địa phương, bao gồm carbon rừng và carbon xanh, đồng thời bảo đảm rằng lợi ích đến được với các cộng đồng nghèo và dân tộc thiểu số.