Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 73/2014/QĐ-TTg quy định Danh mục phế liệu được phép NK từ nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất từ 19/12/2014, nhưng chỉ có 3 mặt hàng là sắt, thép, nhựa là có quy chuẩn kỹ thuật. Các mặt hàng chưa có quy chuẩn Bộ TN&MT yêu cầu thực hiện theo Công văn hướng dẫn tạm thời về mô tả phế liệu, yêu cầu chất lượng và mục đích sử dụng phế liệu làm nguyên liệu sản xuất.
Việc thiếu quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường cho phế liệu nhập khẩu trong những năm qua không những gây khó khăn cho cơ quan quản lý, mà còn tạo kẽ hở cơ hội để một số doanh nghiệp lợi dụng nhập khẩu các phế liệu lẫn tạp chất nguy hại, không thực sự đạt tiêu chuẩn vào Việt Nam, gây nguy cơ ô nhiễm môi trường tăng cao. Mặc khác, quá trình áp dụng những quy chuẩn đã có cho thấy có nhiều bất cập cần sửa đổi.
Để siết chặt quản lý nhập khẩu phế liệu, ngăn chặn các hành vi vi phạm, mới đây Bộ TN&MT vừa ban hành Thông tư 08/2018/TT-BTNMT và Thông tư 09/2018/TT-BTNMT về Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với 6 phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất, bao gồm: Sắt, thép, nhựa, giấy, thủy tinh, kim loại màu, phế liệu xỉ hạt lò cao (xỉ hạt nhỏ, xỉ cát từ công nghiệp luyện sắt hoặc thép).
Theo đó, Thông tư 08/2018/TT-BTNMT Bộ TN&MT ban hành 3 quy chuẩn quốc gia về môi trường gồm: QCVN 31:2018/BTNMT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với phế liệu sắt, thép nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất; QCVN 32:2018/BTNMT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với phế liệu nhựa nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất; QCVN 33:2018/BTNMT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với phế liệu giấy nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất. Thông tư 09/2018/TT-BTNMT, Bộ TN&MT ban hành 3 quy chuẩn quốc gia về môi trường gồm: QCVN 65:2018/BTNMT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với phế liệu thủy tinh nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất; QCVN 66:2018/BTNMT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với phế liệu kim loại màu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất; QCVN 67:2018/BTNMT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với phế liệu xỉ hạt lò cao (xỉ hạt nhỏ, xỉ cát từ công nghiệp luyện sắt hoặc thép) nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất.
Các loại phế liệu này quy định tại Danh mục phế liệu được phép nhập khẩu từ nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất ban hành kèm theo Quyết định số 73/2014/QĐ-TTg ngày 19/12/2014 của Thủ tướng Chính phủ là hàng hóa có khả năng gây mất an toàn (hàng hóa nhóm 2 nhập khẩu) thuộc trách nhiệm quản lý của Bộ TN&MT.
Hai Thông tư này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 29/10/2018. Trong đó Thông tư 08/2018/TT-BTNMT thay thế Thông tư số 43/2010/TT-BTNMT ngày 29/12/2010 của Bộ TN&MT quy định quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường.
Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Môi trường Hoàng Văn Thức cho biết: so với các quy chuẩn cũ, các quy chuẩn mới banh hành đã thay đổi theo hướng tiếp cận với tình hình thực tế hiện nay, quy định rõ trách nhiệm của cơ quan nhà nước, các tổ chức giám định và doanh nghiệp nhập khẩu trong công tác nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất. Cụ thể, quy chuẩn mới bổ sung thêm các quy định chặt chẽ hơn đối với 3 nội dung về phế liệu kim loại màu, phế liệu thủy tinh nhập khẩu và xỉ hạt lò cao. Về kỹ thuật, điểm mới của quy chuẩn là thêm nội dung về phế liệu sắt, thép, nhựa phế liệu nhiễm các loại phóng xạ, tạp chất nguy hại và mức độ vượt cho phép không quá 2% so với tổng lượng lô hàng phế liệu nhập khẩu. Các lô hàng nhập về từ 20 công-ten-nơ trở lên sẽ lấy mẫu ngẫu nhiên 10%.
Thay đổi nhiều so với trước đây là quy định về quản lý giấy giám định chất lượng lô hàng phế liệu nhập khẩu. Giấy được nộp bổ sung sau khi tổ chức giám định được chỉ định cung cấp kết quả giám định về chất lượng của lô hàng phế liệu nhập khẩu. Thông tư mới quy định cơ quan chịu trách nhiệm kiểm tra nhà nước về chất lượng phế liệu đối với phế liệu nhập khẩu là Sở TN&MT nơi doanh nghiệp có nhà máy, cơ sở sản xuất. Tổ chức giám định được chỉ định là tổ chức đã được cấp Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động giám định theo quy định và thuộc danh sách các tổ chức giám định được chỉ định thuộc thẩm quyền của Bộ trưởng Bộ TN&MT.