Phát biểu khai mạc tọa đàm, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng cho biết, thực hiện các cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP 26, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 876/QĐ-TTg ngày 2/7/2022 phê duyệt Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí cacbon và khí mêtan của ngành giao thông vận tải với mục tiêu phát triển hệ thống giao thông xanh, góp phần thực hiện mục tiêu đưa phát thải ròng khí nhà kính về 0 vào năm 2050.
Chương trình hành động đã đưa ra các giải pháp cụ thể cho 5 chuyên ngành giao thông vận tải quốc gia và giao thông đô thị gồm: phát triển hệ thống đường sắt đô thị, đường sắt tốc độ cao, đường sắt quốc gia điện khí hóa, phát triển cảng xanh và lộ trình chuyển đổi phương tiện sang sử dụng điện, năng lượng xanh.
Trong lĩnh vực phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, đặc biệt là giao thông xanh, Bộ Giao thông vận tải đã xây dựng được tuyến đường sắt đô thị, triển khai được hàng trăm xe buýt điện, hàng chục nghìn ôtô điện, xe máy điện đang vận hành.
Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, đây mới là kết quả bước đầu, còn khiêm tốn, cần tiếp tục cố gắng, giành nguồn lực, các chính sách để khuyến khích người dân, doanh nghiệp, bao gồm cả doanh nghiệp sản xuất và sử dụng phương tiện.
Ông Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, phát triển giao thông xanh là nền tảng quan trọng để xây dựng một nền kinh tế xanh. Do đó cần cần sự hỗ trợ rất lớn của quốc tế, không chỉ về vấn đề tài chính mà còn là kinh nghiệm trong xây dựng và thực thi chính sách. Từ đó, áp dụng vào Việt Nam sao cho phù hợp với đặc thù trong nước và đặc thù của từng lĩnh vực ngành.
Chuyển đổi phương tiện sang sử dụng điện và năng lượng xanh, góp phần thực hiện mục tiêu Net Zero
GS.TS. Lê Anh Tuấn, Chủ tịch Hội đồng Đại học Bách khoa Hà Nội cho biết có 3 kịch bản giảm nhẹ phát thải khí nhà kính trong giao thông vận tải đến năm 2050 theo hướng phát thải ròng về 0 được đưa ra gồm: kịch bản phát triển giao thông vận tải theo hướng phát thải thông thường; kịch bản quốc gia tự thực hiện giảm phát thải bằng nguồn lực trong nước và kịch bản hướng tới phát thải ròng bằng 0 có sự hỗ trợ của quốc tế.
Các kịch bản này sử dụng 4 giải pháp chính gồm: sử dụng năng lượng hiệu quả, chuyển đổi phương tiện cá nhân sang công cộng, chuyển đổi vận tải hàng hóa từ đường bộ sang đường thủy, chuyển đổi nhiên liệu/năng lượng.
Từ đó, ông Lê Anh Tuấn đề xuất chương trình chuyển đổi phương tiện giao thông điện cấp quốc gia với 3 giai đoạn gồm khởi động (giai đoạn 2024 - 2030), tăng trưởng nhanh (giai đoạn 2030 - 2040) và giai đoạn tăng trưởng ổn định (giai đoạn 2040 - 2050) với những giải pháp chủ đạo riêng để đạt được các mục tiêu cụ thể. Đó là xây dựng, hoàn thiện cơ chế chính sách nhằm thúc đẩy phát triển xe điện; tuyên tuyền, nâng cao nhận thức; phát triển kết cấu hạ tầng giao thông và hạ tầng lưới điện đáp ứng lộ trình chuyển đổi; tăng cường hợp tác quốc tế và khoa học công nghệ; cơ chế huy động nguồn lực và phân bổ vốn đầu tư; đào tạo nguồn nhân lực phù hợp với chuyển đổi năng lượng xanh trong giao thông...
Tại buổi tọa đàm, đại diện các cơ quan, tổ chức quốc tế đều cam kết hỗ trợ Việt Nam không chỉ về tài chính mà bằng cả những kinh nghiệm thực tiễn trong việc giảm khí nhà kính và chuyển đổi phương tiện xanh, năng lượng xanh của ngành giao thông.
Theo đó, ông Jin Saeun, Trưởng đại diện Văn phòng Quỹ Hợp tác và phát triển kinh tế Hàn Quốc (EDCF) tại Hà Nội cho biết, với các dự án đường sắt và đường bộ, Chính phủ Hàn Quốc rất quan tâm tới xây dựng hạ tầng giao thông xanh.
EDCF đã xây dựng hệ thống đánh giá xếp hạng chỉ số xanh để đánh giá các dự án đầu tư của mình. Trên cơ sở đó, ngân hàng sẽ đánh giá để đảm bảo ngưỡng phát thải và hỗ trợ đối tác đánh giá ảnh hưởng của biến đổi khí hậu. EDCF và Hàn Quốc cam kết hỗ trợ hết mình để Việt Nam đạt được mục tiêu giảm phát thải ròng bằng 0 vào 2050, ông Jin Saeun khẳng định.
Tại tọa đàm, đại diện Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam, Ngân hàng Thế giới (WB) cũng cam kết mạnh mẽ đầu tư trong lĩnh vực công nghệ xanh. Các tổ chức này mong muốn sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng về tài chính, đầu tư để tạo nên nền giao thông xanh bền vững cho Việt Nam.