Mục tiêu 5 năm tới chỉ số ô nhiễm không khí ở ngưỡng an toàn
Theo đó, để giải quyết tình trạng ô nhiễm không khí ngày càng nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe người dân, Phó Thủ tướng yêu cầu các Bộ, ngành, cơ quan liên quan tập trung triển khai các giải pháp cụ thể, trách nhiệm rõ ràng và lộ trình cải thiện tình hình trong thời gian sớm nhất.
Trong đó, Phó Thủ tướng yêu cầu UBND thành phố Hà Nội, UBND TPHCM khẩn trương triển khai các nhiệm vụ, giải pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm để trong 5 năm tới đạt mục tiêu chỉ số ô nhiễm không khí (AQI) ở ngưỡng an toàn với sức khỏe con người.
Cụ thể, thành phố Hà Nội và TPHCM phải triển khai ngay việc kiểm kê nguồn thải, đánh giá thực trạng môi trường không khí; xây dựng kế hoạch hành động 5 năm và hàng năm trong đó, xác định chỉ tiêu, giao nhiệm vụ cụ thể, yêu cần giảm hạn ngạch khí thải đến từng lĩnh vực theo từng năm để đánh giá việc thực hiện như các chỉ tiêu về phát triển kinh tế - xã hội.
Thành phố Hà Nội và TPHCM khẩn trương triển khai các nhiệm vụ, giải pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm để đạt mục tiêu 5 năm tới chỉ số ô nhiễm không khí ở ngưỡng an toàn. (Ảnh minh họa)
Khẩn trương ban hành theo thẩm quyền và thực hiện các cơ chế, chính sách hỗ trợ hoạt động thu gom, tái chế chất thải rắn xây dựng; khuyến khích người dân sử dụng phương tiện giao thông công cộng, chuyển đổi sang phương tiện xanh, ít phát thải; ban hành theo thẩm quyền và tổ chức thực hiện các tiêu chuẩn về khí thải tại địa phương mình theo hướng cao hơn, chặt hơn so với tiêu chuẩn quốc gia, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia trong tháng 5 năm 2025.
Thực hiện lộ trình chuyển đổi xanh trong giao thông công cộng, tổ chức các biện pháp điều tiết phương tiện giao thông hợp lý, thu hồi, loại bỏ phương tiện cơ giới lạc hậu, cũ, nát không đủ tiêu chuẩn lưu hành gây ô nhiễm môi trường; nghiên cứu giải pháp về khu vực phát thải thấp tại địa phương, triển khai khi có đủ điều kiện.
Bên canh đó, thực hiện ngay các biện pháp quản lý chất thải, khí thải phát sinh từ hoạt động xây dựng và phát triển đô thị để giảm thiểu khí thải, bụi phát tán; áp dụng các giải pháp, phương tiện theo dõi từ xa, thường xuyên, liên tục hoạt động xây dựng, hoạt động thu gom, vận chuyển, đổ thải, xử lý, tái chế chất thải xây dựng tại từng công trình cũng như trên toàn địa bàn; kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm những hành vi, đối tượng vi phạm; đề xuất sửa đổi, bổ sung các mức phạt vi phạm hành chính theo hướng tăng nặng; tăng cường thẩm quyền xử phạt cho cấp phường, xã, công an cấp cơ sở trên địa bàn.
Phó Thủ tướng cũng yêu cầu thành phố Hà Nội và TPHCM khẩn trương triển khai các biện pháp quản lý, giám sát, kiểm tra, thanh tra việc tuân thủ quy định pháp luật về bảo vệ môi trường; xử lý nghiêm những hành vi vi phạm. Chủ động nghiên cứu, lên phương án di dời, chuyển đổi các cụm công nghiệp lên thành khu công nghiệp, đề xuất, báo cáo cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định.
Đầu tư tăng dày các trạm quan trắc không khí đảm bảo hoạt động thường xuyên, liên tục, định kỳ, có khả năng tăng tần suất trong những thời điểm giao mùa, truyền dẫn số liệu về cơ quan quản lý, cung cấp, thông tin công khai cho người dân, cho xã hội; tăng cường triển khai các hoạt động truyền thông mạnh mẽ cho người dân, doanh nghiệp nhằm nâng cao nhận thức về tuân thủ quy định của pháp luật.
Chuyển đổi sang phương tiện xanh, phát triển các mô hình nuôi trồng phát thải thấp
Phó Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì phối hợp với các Bộ ngành liên quan tập trung chỉ đạo hướng dẫn các địa phương triển khai ngay việc kiểm kê xác định các nguồn thải vào không khí, xây dựng cơ sở dữ liệu các nguồn; xây dựng Kế hoạch quốc gia về quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2026 - 2030, trong đó xác định các mục tiêu cụ thể hàng năm, giao trách nhiệm cụ thể, hạn ngạch cho các lĩnh vực, địa phương thực hiện như chỉ tiêu về phát triển kinh tế - xã hội.
Khuyến khích người dân sử dụng phương tiện giao thông công cộng, chuyển đổi sang phương tiện xanh, ít phát thải
Đồng thời, chủ trì phối hợp với Bộ Xây dựng, Bộ Công Thương và các Bộ, ngành, địa phương theo phạm vi chức năng, nhiệm vụ được giao, khẩn trương rà soát các quy định pháp luật, cơ chế chính sách hiện hành liên quan đến công tác bảo vệ môi trường, nhất là môi trường không khí; kịp thời phát hiện các bất cập, đề xuất giải pháp hoặc sửa đổi, bổ sung theo thẩm quyền; ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với khí thải phương tiện ô tô, xe máy lưu hành trong tháng 4 năm 2025.
Nghiên cứu xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ, phát triển các hoạt động, giải pháp thu gom, công nghệ tái chế rơm rạ, phụ phẩm trong hoạt động nông nghiệp, khuyến khích các mô hình nuôi trồng phát thải thấp để ban hành theo thẩm quyền hoặc báo cáo cơ quan có thẩm quyền xem xét trong tháng 5 năm 2025.
Bên cạnh đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì phối hợp với các Bộ ngành liên quan rà soát, kịp thời sửa đổi, bổ sung chế tài xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật về môi trường, cố ý lợi dụng, phát tán chất thải ra môi trường không khí trong thực hiện hoạt động thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải; xử lý theo pháp luật về hình sự đối với một số trường hợp vi phạm gây ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến sức khỏe của người dân. Triển khai ngay việc xây dựng cơ sở dữ liệu về môi trường kết nối các trạm quan trắc, giám sát chất lượng không khí tự động của các địa phương.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng cần đẩy mạnh công tác truyền thông nâng cao nhận thức của toàn xã hội về trách nhiệm bảo vệ môi trường không khí, ủng hộ và cùng thực hiện các giải pháp với Chính phủ...
Bộ Xây dựng khẩn trương rà soát, nghiên cứu xây dựng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quản lý, xử lý, tái chế chất thải từ vật liệu xây dựng để làm nguyên, vật liệu cho hoạt động sản xuất khác. Nghiên cứu, đề xuất cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ đối với hoạt động thu gom, xử lý, tái chế chất thải từ vật liệu xây dựng để làm nguyên, vật liệu cho hoạt động sản xuất khác.
Bộ Công Thương, Bộ Tài chính ban hành các cơ chế về ưu đãi thay đổi, chuyển đổi nhiên liệu, chuyển đổi phương tiện, chuyển đổi công nghệ xử lý, phát triển hạ tầng xanh tại các đô thị…
Phó Thủ tướng yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tập trung triển khai thực hiện quyết định số 1973/QĐ-TTg ngày 23/11/2021 phê duyệt Kế hoạch quốc gia về quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2021 – 2025, chỉ thị số 3/CT-TTg ngày 18/1/2021 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí; tập trung triển khai ngay việc kiểm kê xác định các nguồn thải vào không khí, xây dựng cơ sở dữ liệu các nguồn thải kết nối vào cơ sở dữ liệu của Bộ Nông nghiệp và Môi trường; đầu tư kết nối các trạm quan trắc không khí tự động, liên tục, đủ dày đáp ứng yêu cầu quan trắc, giám sát thường xuyên, liên tục, định kỳ, có khả năng tăng tần suất trong những thời điểm giao mùa, truyền dẫn số liệu về cơ quan quản lý.
Đồng thời, các tỉnh, thành phố thực hiện ngay những biện pháp quản lý chất thải, khí thải phát sinh từ hoạt động xây dựng, giao thông, công nghiệp; phát triển không gian xanh trong quy hoạch, xây dựng đô thị. Tăng cường kiểm tra, thanh tra việc tuân thủ quy định pháp luật về bảo vệ môi trường; xử lý nghiêm những hành vi vi phạm.
Triển khai hướng dẫn kỹ thuật để người dân, doanh nghiệp, hợp tác xã thực hiện giải pháp kỹ thuật, công nghệ trong thu gom, tái chế phụ phẩm trong hoạt động nông nghiệp, nâng cao nhận thức về tác hại của những hoạt động xử lý theo cách cũ, lạc hậu như đốt mở rơm rạ…