Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức của Nhà vua và Hoàng hậu Vương quốc Bỉ tới Việt Nam, ngày 1/4, tại Hà Nội, Cơ quan Xuất khẩu và Đầu tư vùng Wallonia/Đại sứ quán Vương quốc Bỉ chủ trì tổ chức phiên thảo luận “Khơi mở cơ hội trong quản lý và tái chế chất thải rắn tại Việt Nam”.
Phát biểu khai mạc phiên thảo luận, Thứ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành cho biết, trong những năm qua, Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể về phát triển kinh tế - xã hội, tạo tiền đề để mở ra nhiều cơ hội phát triển bền vững.
Tuy nhiên, cùng với quá trình tăng trưởng kinh tế và công nghiệp hóa diễn ra mạnh mẽ, nhiều vấn đề môi trường đang ngày càng trở nên bức xúc, trong đó có vấn đề xử lý chất thải rắn. Lượng chất thải rắn phát sinh ngày càng gia tăng với thành phần ngày càng phức tạp. Tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trên địa bàn cả nước là khoảng 67.877 tấn/ngày, trong đó tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt được thu gom, xử lý tại đô thị trung bình khoảng 96,6%, tại nông thôn khoảng 77,69%; tỷ lệ chôn lấp khoảng 64%.
Thực tế này đặt ra nhu cầu cấp thiết phải nâng cao năng lực xử lý chất thải rắn, cả về quy mô, công nghệ lẫn hiệu quả quản lý nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển trong bối cảnh mới.
Quang cảnh phiên thảo luận “Khơi mở cơ hội trong quản lý và tái chế chất thải rắn tại Việt Nam”
Theo Thứ trưởng Lê Công Thành, mặc dù đã đặt ra các mục tiêu tham vọng về quản lý chất thải rắn cũng như hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan song công tác quản lý chất thải rắn ở hiện nay vẫn đang đứng trước những thách thức lớn. Hệ thống quản lý chất thải rắn hiện tại đang gặp phải khó khăn do các nguyên nhân gồm: thiếu các bãi chôn lấp chất thải rắn hợp vệ sinh; thiếu phương pháp xử lý chất thải rắn tiên tiến, phù hợp và nguồn lực phân bổ cho công tác quản lý chất thải rắn vẫn còn hạn chế.
Các giải pháp giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế và thu hồi năng lượng từ chất thải chưa được chú trọng dẫn đến khối lượng chất thải rắn phải chôn lấp cao. Nhiều địa phương gặp khó khăn về vấn đề bố trí mặt bằng điểm tập kết, trạm tái chế, trạm trung chuyển đáp ứng yêu cầu; chưa có cơ sở hạ tầng để xử lý tập trung chất thải thực phẩm thành mùn/phân hữu cơ, chưa có hạ tầng để tiếp nhận chất thải có thể tái chế, tái sử dụng...
Thực tế trên cũng cho thấy Việt Nam là một thị trường đầy tiềm năng cho những sáng kiến công nghệ, mô hình kinh tế tuần hoàn và giải pháp phát triển bền vững - những lĩnh vực mà Bỉ có nhiều kinh nghiệm và thế mạnh.
Thứ trưởng cho biết, Việt Nam mong muốn thúc đẩy hơn nữa các hoạt động hợp tác với Vương quốc Bỉ trong lĩnh vực quản lý và tái chế chất thải rắn thông qua một số đề xuất. Cụ thể, Việt Nam đề nghị phía Bỉ xem xét hỗ trợ kỹ thuật, chuyển giao công nghệ tiên tiến trong xử lý, tái chế chất thải rắn và sản xuất năng lượng từ chất thải, đặc biệt là các mô hình đã triển khai hiệu quả tại vùng Wallonie.
Cùng với đó, Việt Nam mong muốn tăng cường hợp tác nghiên cứu và đào tạo chuyên môn, đặc biệt trong việc nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ kỹ thuật và quản lý môi trường địa phương. Hai bên có thể cùng xây dựng các dự án thí điểm về kinh tế tuần hoàn và quản lý chất thải tại một số địa phương của Việt Nam, làm tiền đề nhân rộng mô hình trên phạm vi cả nước. Khuyến khích sự tham gia của các doanh nghiệp Bỉ vào thị trường xử lý chất thải rắn tại Việt Nam thông qua các hình thức đối tác công - tư (PPP), đầu tư trực tiếp hoặc liên doanh với các doanh nghiệp trong nước.
Trao đổi tại sự kiện, ông Adrien Dolimont, Bộ trưởng Thủ hiến vùng Wallonia, Vương quốc Bỉ cho rằng, Việt Nam và Bỉ có nhiều tiềm năng để cùng nhau phát triển các giải pháp bền vững dựa trên việc chia sẻ kinh nghiệm, công nghệ và sáng kiến từ cả hai bên. Hy vọng hợp tác trong quản lý chất thải rắn, phát triển kinh tế tuần hoàn sẽ được thúc đẩy thông qua các chương trình cụ thể giữa chính quyền, doanh nghiệp và các nhà nghiên cứu.
Tại phiên thảo luận chủ đề “Kết nối kỹ năng chuyên môn của Bỉ với nhu cầu quản lý chất thải của Việt Nam”, các đại biểu đã trao đổi về thực trạng, thách thức và những khoảng trống trong hệ thống quản lý chất thải rắn tại Việt Nam, từ khâu thu gom, phân loại, xử lý đến tái chế và tái sử dụng.
Đại diện các doanh nghiệp Bỉ như Ecosteryl, Haemers, Menart, Ion Beam Application và trường Đại học Liège đã giới thiệu nhiều mô hình quản lý tiên tiến, công nghệ xử lý hiện đại cùng những bài học kinh nghiệm về xây dựng khung chính sách, huy động nguồn lực tư nhân và thúc đẩy vai trò của cộng đồng trong quản lý chất thải rắn.