AI - nguồn tài nguyên trọng
Trong hội thảo Kinh nghiệm quốc tế và trong nước về nghiên cứu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) - Khuyến cáo cho TPHCM mới đây, ông Ousmane Dione, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam đã phát biểu về việc phát huy hiệu quả của trí tuệ nhân tạo cho TPHCM.
AI ứng dụng về cơ bản thực hiện hai vấn đề: tự động hóa quy trình hiện đang do con người thực hiện (bao gồm cả xe tự lái) hoặc chuyển đổi hoàn toàn lĩnh vực dịch vụ và hỗ trợ quá trình ra quyết định. AI thành công không đơn thuần chỉ là tự động hóa các hoạt động thông thường. Nói cách khác, cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 không thể vận hành trong bộ máy quan liêu 1.0! Chúng ta chỉ có thể mở ra cơ hội mới nếu đảm bảo rằng con người và quy trình - bao gồm khung pháp lý, quy định ở cấp trung ương và địa phương - tích cực nắm bắt và hòa cùng xu thế ứng dụng AI.
Đặc biệt, AI cần tránh việc chỉ đơn thuần cố gắng tự động hóa các quy trình nghiệp vụ hiện tại. Quá trình số hóa thành công phải là cơ hội để cải cách, thay đổi tư duy và tinh giản hóa các quy trình. Những thách thức của TPHCM đòi hỏi các cơ quan chính phủ, khu vực tư nhân... cùng phối hợp giải quyết. Trong kịch bản lý tưởng, AI sẽ chuyển đổi năng lực của TPHCM trong việc ra quyết định dựa trên dữ liệu và cung cấp dịch vụ, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của cộng đồng doanh nghiệp năng động, sáng tạo.
Ảnh minh họa
Giá trị toàn cầu của dữ liệu số dường như đã thay thế vị trí của dầu mỏ để trở thành một tài sản quan trọng! Rõ ràng, dữ liệu đã trở thành nguồn nhiên liệu mới thúc đẩy sự phát triển của các nền kinh tế và xã hội. Nguồn dữ liệu AI có thể bao gồm các hệ thống hiện tại như: cơ quan đăng ký, cấp phép xây dựng, hồ sơ thuế, dữ liệu hành chính… nhưng cũng có thể từ nhiều nguồn đa dạng hơn như cảm biến, điện thoại thông minh hoặc vệ tinh. Giá trị cuối cùng của những hệ thống này không nằm ở phần cứng mà nằm ở dữ liệu và những thông tin, kiến thức có được từ đó, đặc biệt là thông qua AI. Nhưng ngay cả khối lượng đồ sộ Terabyte dữ liệu vệ tinh hay cảm biến cũng không có nhiều giá trị nếu chúng không thể truy cập hoặc chắt lọc thành thông tin, kiến thức chi tiết.
Đối với những thách thức chính của TPHCM, tài sản dữ liệu cho AI có thể được lấy từ các nền tảng quốc tế, quốc gia hoặc địa phương. Mặc dù các vấn đề kỹ thuật về quyền truy cập, lưu trữ và xử lý dữ liệu lớn cho AI cũng rất quan trọng nhưng thách thức lớn nhất để thành công trong khía cạnh này của AI vẫn là con người và tổ chức.
Cơ hội thúc đẩy đổi mới sáng tạo
Chia sẻ và tích hợp dữ liệu không phải là năng lực đã có sẵn ở nhiều chính phủ. Mặc dù một số chính phủ có trình độ số hóa ngày càng tăng, đang lưu trữ ngày càng nhiều kho tàng dữ liệu nhưng tài nguyên đó lại thường bị mất hoặc phân tán giữa nhiều nguồn khác nhau. Các nền tảng chia sẻ dữ liệu phổ biến, như TPHCM đang triển khai là bước khởi đầu để giải quyết vấn đề này. Trong trường hợp được lưu trữ trong hệ thống công cộng, dữ liệu mở cũng có thể thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong nước cũng như giúp chính phủ sử dụng dữ liệu của mình tốt hơn.
Với định hướng lãnh đạo mạnh mẽ, thúc đẩy AI thành công có thể là yếu tố xúc tác quan trọng để tổng hợp, sử dụng và tạo ra giá trị từ những dữ liệu chủ chốt. Cơ sở hạ tầng dựa trên đám mây hiện cung cấp các nền tảng hiệu quả để tích hợp và bảo mật dữ liệu, cũng như tăng cường năng lực tính toán để triển khai trên AI. Kiến trúc đám mây sẽ tốt hơn so với việc lưu trữ dữ liệu dàn trải trên một loạt các thiết lập máy tính truyền thống rời rạc và thiếu kết nối.
Nếu triển khai hiệu quả, AI hứa hẹn sẽ mang lại những lợi ích lớn và cụ thể cho TPHCM. AI có thể giúp chính quyền đưa ra quyết định tốt hơn cũng như cung cấp các dịch vụ đáp ứng nhu cầu nhanh hơn. Chia sẻ dữ liệu có trách nhiệm với khu vực tư nhân cũng có thể khuyến khích nền kinh tế địa phương phát triển và mang lại lợi ích cho người tiêu dùng. Tuy vậy, AI với dữ liệu lớn không được chuẩn bị hoặc áp dụng thấu đáo cũng có thể tiềm ẩn những rủi ro đáng kể.
Rủi ro chính là cơn sốt nhất thời của hệ thống và không đáp ứng được kỳ vọng của người dân. Việc theo đuổi AI và dữ liệu lớn một cách mơ hồ chính là một hoạt động sao nhãng, không những tốn kém về thời gian, nguồn lực mà còn không giải quyết được các vấn đề thực tế. Trong xã hội kỹ thuật số ngày nay, chúng ta cần đảm bảo quản lý tốt quyền riêng tư và an ninh mạng và rằng quyết định dựa trên AI cần được hiểu rõ, không bị tác động bởi những thành kiến không đáng có. Do trong một số hoạt động cụ thể, AI sẽ thực hiện tốt hơn con người, chúng ta cần đảm bảo rằng tất cả cán bộ, công chức, người dân thành phố được nâng cao kỹ năng và kiến thức kỹ thuật số để vẫn thành công trong thời đại mới này. Điều này có ý nghĩa vô cùng quan trọng, bởi vì dù AI thông minh đến đâu, cuối cùng đó vẫn là công cụ do con người kiểm soát để giải quyết vấn đề của chính mình.