Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long nhấn mạnh vai trò tiên phong của ngành điện trong việc đảm bảo cung ứng đủ điện cho phát triển kinh tế - xã hội và đời sống nhân dân. Thứ trưởng khẳng định đây là quan điểm nhất quán của Đảng và Nhà nước, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết của một quy hoạch dài hạn, thống nhất và hiệu quả để giải quyết các thách thức hiện nay.
Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại quyết định số 500/QĐ-TTg ngày 15/5/2023, đưa ra nhiều điểm đổi mới, trong đó có tính động và mở. Quy hoạch này hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 theo cam kết tại COP26, đồng thời đảm bảo tốc độ tăng trưởng GDP khoảng 7%/năm giai đoạn 2021 - 2030 và từ 6,5 - 7,5% trong giai đoạn 2030 - 2050, phù hợp với Nghị quyết số 81/2023/QH15 của Quốc hội.
Ngay sau khi Quy hoạch điện VIII được ban hành, Bộ Công Thương đã tích cực triển khai kế hoạch thực hiện với các quyết định quan trọng như quyết định số 262/QĐ-TTg ngày 1/4/2024 và quyết định số 1682/QĐ-TTg ngày 28/12/2024. Bộ cũng xây dựng, trình cấp có thẩm quyền ban hành nhiều văn bản quan trọng, bao gồm Luật Điện lực sửa đổi, các nghị định về mua bán điện trực tiếp, khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà và hệ thống thông tư về khung giá năng lượng tái tạo, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư cho các dự án năng lượng.
Ảnh minh họa
Tuy nhiên, quá trình triển khai vẫn đối diện nhiều khó khăn. Nhiều dự án quan trọng đang chậm tiến độ, đặc biệt là nguồn nhiệt điện khí LNG, khi chỉ có 3/13 dự án đang triển khai đúng kế hoạch. Các dự án tuabin khí nội địa như Báo Vàng và Cá Voi Xanh gặp thách thức do chưa xác định rõ trữ lượng và tiến độ khai thác. Nhiều dự án năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời gặp rào cản do giá điện chưa đủ hấp dẫn và quy trình thủ tục đầu tư còn phức tạp. Bên cạnh đó, các dự án điện khí nhập khẩu yêu cầu vốn đầu tư lớn, công nghệ hiện đại, thời gian chuẩn bị và xây dựng kéo dài.
Bên cạnh đó, tình hình trong nước và quốc tế cũng có nhiều biến động tác động đến nhu cầu tiêu thụ điện và định hướng phát triển nguồn điện. Cụ thể, Nghị quyết số 174/2024/QH15 của Quốc hội ngày 30/11/2024 đề cập đến việc tiếp tục triển khai dự án điện hạt nhân Ninh Thuận với quy mô công suất 6.000 MW, có thể làm thay đổi đáng kể cơ cấu nguồn điện quốc gia. Chỉ thị số 01/CT-TTg ngày 03/1/2025 của Thủ tướng Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2025 trên 8%, giai đoạn 2026 - 2030 đạt mức hai con số, kéo theo nhu cầu tiêu thụ điện tăng từ 12 - 16% mỗi năm.
Các yếu tố địa chính trị như xung đột Nga - Ukraine, căng thẳng tại Trung Đông và các biện pháp trừng phạt kinh tế cũng tác động mạnh đến giá nhiên liệu nhập khẩu và dòng vốn đầu tư FDI vào ngành điện. Ngược lại, sự phát triển của công nghệ lưu trữ năng lượng với chi phí ngày càng giảm tạo điều kiện thuận lợi để tích hợp nhiều hơn nguồn điện gió, điện mặt trời vào hệ thống.
Trước những thách thức đó, Bộ Công Thương đã phối hợp với các Bộ, ngành, cơ quan liên quan và Viện Năng lượng xây dựng Đề án điều chỉnh Quy hoạch điện VIII.
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long nhấn mạnh, những ý kiến đóng góp tại hội thảo sẽ là cơ sở quan trọng để Bộ Công Thương tiếp thu, chỉnh sửa và hoàn thiện đề án, đảm bảo một quy hoạch điện lực bền vững, phù hợp với thực tiễn và đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội.