Theo báo cáo tại hội nghị, từ đầu năm 2023 đến ngày 10/1/2024, trên cả nước xảy ra 5.331 sự cố, thiên tai, làm chết 924 người, mất tích 205 người, bị thương 977 người; chìm, cháy, hỏng 555 phương tiện; cháy 1.740 nhà, xưởng, ki-ốt chợ, 1.346ha rừng và thảm thực vật. Sự cố, thiên tai cũng làm hư hỏng 15.977 nhà; 115,56km đê, kè, kênh mương, 711 công trình thủy lợi, cuốn trôi 179 cầu tạm; hư hại 151.279ha lúa, hoa màu, 3.547ha nuôi trồng thủy sản, 104 lồng bè; chết 75.357 con gia súc, gia cầm.
Tổng cục Khí tượng thủy văn, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, năm 2023 là năm nóng nhất trong lịch sử quan trắc khi nhiệt độ toàn cầu cao hơn mức tiền công nghiệp 1,45 độ C, tiến gần đến giới hạn đặt ra là 2 độ C trong Thỏa thuận Paris năm 2015.
Mặt khác, hiện tượng El Nino (pha nóng) sẽ còn tiếp tục kéo dài đến giữa năm 2024 và đạt đỉnh, do đó năm 2024 có thể là năm thứ 10 liên tiếp nhiệt độ trung bình toàn cầu lên cao nhất, thiên tai cũng sẽ diễn ra bất thường hơn. Theo đó, Tổng cục Khí tượng thủy văn cảnh báo nguy cơ thiếu nước ở khu vực Bắc Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ trong nửa đầu năm, ở Trung Bộ trong các tháng 6, 7, 8. Hiện tượng nắng nóng tại khu vực Nam Bộ, Tây Bắc Bộ và Trung Bộ có khả năng đến sớm và xuất hiện nhiều hơn so với trung bình nhiều năm.
Hiện tượng El Nino sẽ chuyển sang trạng thái trung tính vào giữa năm 2024, sau đó xuất hiện hiện tượng La Nina nên hoạt động của bão, áp thấp nhiệt đới nhiều khả năng sẽ tập trung nhiều hơn vào nửa cuối năm. Thời gian này, bão, áp thấp nhiệt đới hình thành ở Biển Đông sẽ nhiều hơn, dự báo cơ cấu bão ở Biển Đông sẽ chiếm 1/3 so với toàn bộ số cơn bão; đồng nghĩa với việc công tác phòng, chống bão sẽ phải thực hiện nhanh hơn, gấp hơn vì bão trên Biển Đông sẽ tác động rất nhanh đến đất liền.
Tăng cường công tác phòng, chống sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn
Cùng với đó, mưa dông và mưa lớn thời đoạn ngắn xuất hiện thường xuyên hơn, gây lở đất vùng núi, ngập lụt đô thị. Không khí lạnh hoạt động không nhiều nhưng lại xuất hiện những đợt không khí lạnh có cường độ mạnh, gây rét đậm, rét hại trên diện rộng, băng giá, mưa tuyết ở khu vực vùng núi Bắc Bộ. Hiện nay, một đợt không khí lạnh có cường độ mạnh nhất mùa Đông 2023 – 2024 đang diễn ra ở Bắc Bộ và các tỉnh Trung Bộ, gây rét hại trên diện rộng với nhiệt độ trung bình ngày thấp hơn 13 độ C, nhiều nơi ở vùng núi như Lạng Sơn, Cao Bằng, Quảng Ninh đã xảy ra băng giá.
Theo đó, tại hội nghị, lãnh đạo các Bộ, ngành tập trung nêu rõ những khó khăn, vướng mắc, tồn tại hạn chế, đồng thời đề xuất, kiến nghị giải pháp để làm tốt công tác phòng, chống thiên tai, cứu hộ cứu nạn trong năm 2024 và những năm tiếp theo.
Cụ thể, các Bộ, ngành nhấn mạnh sự cần thiết phải có lộ trình đầu tư mua sắm trang thiết bị phục vụ công tác phòng, chống sự cố, thiên tai, cứu hộ cứu nạn; cung cấp thông tin kịp thời hơn cho báo chí để công tác thông tin truyền thông đi trước một bước; có giải pháp tăng độ bao phủ và chất lượng của rừng để giữ nước; phân cấp cho cơ sở trong phòng, chống cháy nổ.
Tại hội nghị, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đánh giá Ủy ban quốc gia, Ban Chỉ đạo quốc gia và các thành viên chủ động triển khai nhiệm vụ chỉ đạo điều hành hoàn thành tốt các nhiệm vụ đề ra, góp phần giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản. Nhất trí với những nhiệm vụ trọng tâm của Ủy ban quốc gia và Ban Chỉ đạo trong năm 2024, Phó Thủ tướng một lần nữa quán triệt quan điểm tuyệt đối không được chủ quan trong công tác phòng, chống thiên tai do tình hình thời tiết được dự báo sẽ tiếp tục thay đổi bất thường, nắng nóng vào đầu năm, mưa bão vào cuối năm.
Phó Thủ tướng yêu cầu các Bộ, ngành, đơn vị tập trung rà soát vướng mắc về thể chế liên quan đến chức năng, nhiệm vụ được giao trong công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm cứu nạn để kịp thời sửa đổi cho phù hợp yêu cầu thực tiễn. Giữ nguyên tắc phòng hơn chống; cung cấp thông tin, hướng dẫn kịp thời cho người dân, kể cả bằng tin nhắn điện thoại để người dân tự bảo vệ mình, từng bước xây dựng ý thức cùng tham gia công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai và tìm kiếm cứu nạn.
Thường xuyên tiến hành kiểm tra, giám sát ở cơ sở; quan tâm đào tạo kỹ năng cơ bản cho các lực lượng chức năng ở cấp cơ sở; phối hợp tốt cả trong diễn tập, trong phòng, chống thiên tai và cứu nạn. Công tác diễn tập phải bảo đảm sát với thực tiễn, tiết kiệm, tránh phô trương, hình thức.
Các Bộ, ngành tăng cường hợp tác quốc tế để học hỏi kinh nghiệm, huy động nguồn lực bên ngoài; tăng cường áp dụng khoa học, công nghệ để nâng cao hiệu quả công tác phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm cứu nạn.
Các cơ quan, đơn vị phải quản lý, phân bổ, sử dụng trang thiết bị một cách hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả, đồng thời chủ động đề xuất việc mua sắm những trang thiết bị cần thiết; chủ động đề xuất sửa đổi, bổ sung những quy định liên quan đến quản lý, phân bổ, sử dụng trang thiết bị.