Đối thoại An ninh năng lượng Việt Nam – Hoa Kỳ lần thứ 5 là sự kiện được mong đợi của cả hai bên trong bối cảnh thời gian qua phía Việt Nam và Hoa Kỳ đã có nhiều cơ chế, chính sách mới trong lĩnh vực năng lượng được ban hành và đang tích cực triển khai.
Tại đối thoại, theo thông lệ, đại diện hai bên đã trình bày các vấn đề then chốt trong hợp tác năng lượng song phương bao gồm: cập nhật về các chính sách năng lượng, cải cách thể chế, tích hợp năng lượng tái tạo, lưu trữ năng lượng, giảm phát thải trong ngành điện, đầu tư hạ tầng năng lượng. Ngoài ra, hai bên đã thảo luận chi tiết về các công nghệ năng lượng sạch như hydrogen, pin lưu trữ, công nghệ thu giữ, sử dụng và lưu trữ carbon (CCUS) cũng như vai trò của khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) và những kế hoạch cấp thiết để thúc đẩy chuyển dịch năng lượng nhằm đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050; vấn đề nâng cao vai trò của phụ nữ trong ngành năng lượng. Đối thoại có sự tham dự của các doanh nghiệp của Việt Nam - Hoa Kỳ trong lĩnh vực năng lượng.
Ảnh minh họa
Trong phiên khai mạc, Thứ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hoàng Long nhấn mạnh: Hiện nay vấn đề chuyển dịch năng lượng được quan tâm đặc biệt và được coi là trọng tâm then chốt trong các nội dung của Hội nghị về biến đối khí hậu toàn cầu COP26 được tổ chức tại Glasgow (Vương quốc Anh) vào tháng 11 năm 2021. Việt Nam với thực tế là nước đang sử dụng khá nhiều năng lượng hóa thạch cho phát điện, kể từ sau Hội nghị COP26 và việc tham gia Đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng JETP, Chính phủ Việt Nam đã ban hành 2 quy hoạch quan trọng: Quy hoạch năng lượng quốc gia giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050 lần lượt vào tháng 5 và tháng 7 năm 2024.
Mới đây nhất, Bộ Công Thương đã trình Chính phủ ban hành Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII vào tháng 4 năm 2024, Nghị định số 80/NĐ-CP quy định về cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện năng lượng tái tạo với khách hàng sử dụng điện lớn và Nghị định số 135 quy định cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ. Với việc ban hành nhiều cơ chế, chính sách quan trọng trong ngành năng lượng, đặc biệt là ngành điện như nêu trên, Việt Nam đã nhận được rất nhiều sự quan tâm từ các tổ chức năng lượng quốc tế, các nước đối tác trong đó có Hoa Kỳ.
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long cũng đã đề cập và chia sẻ về kế hoạch, lộ trình thúc đẩy chuyển dịch năng lượng của Việt Nam trong các năm tiếp theo nhằm đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào nằm 2050; đồng thời nhấn mạnh vai trò của các đối tác quốc tế, tổ chức quốc tế trong đó có Chính phủ và các công ty Hoa Kỳ trong việc hỗ trợ Việt Nam thực hiện cam kết JETP.
Bên cạnh đó, phía Hoa Kỳ đã tổ chức phiên thảo luận bàn tròn về Sáng kiến nhu cầu năng lượng sạch (CEDI) do Hiệp hội Người mua năng lượng sạch chủ trì (CEBA). Phiên thảo luận có sự tham gia của các công ty, doanh nghiệp Hoa Kỳ gồm: CEBA, Heineken, Amazon, Apple, PepsiCo, Pacifico. Các doanh nghiệp đã tập trung trao đổi về cách thức Việt Nam có thể khuyến khích đầu tư của khu vực tư nhân thông qua việc tăng nguồn cung năng lượng sạch và những cam kết của khu vực tư nhân đối với quá trình khử carbon để làm rõ nhu cầu về nguồn cung, chính sách năng lượng sạch. Điều này đặc biệt quan trọng trong lĩnh vực điện vì nhu cầu điện ở cả hai quốc gia đều đang tăng lên khi quá trình điện khí hóa trong nền kinh tế phát triển mạnh mẽ, mở rộng cơ sở sản xuất và tăng cường sử dụng trí tuệ nhân tạo.
Mục tiêu của CEDI nhằm tạo ra một nền tảng mở cho chính phủ và khu vực tư nhân để phát triển chính sách, quy định hiệu quả nhằm: thúc đẩy thị trường cạnh tranh về chi phí và hiệu quả; tạo điều kiện thuận lợi cho các khoản đầu tư ưu tiên vào cơ sở hạ tầng lưới điện và năng lượng sạch; hỗ trợ các công ty mua/tiếp cận nguồn cung cấp năng lượng sạch, phù hợp với những cam kết phi carbon. Các mục tiêu trên đây đóng vai trò cốt lõi trong việc mở khóa khoản đầu tư tư nhân tại thị trường Việt Nam.
Trong khuôn khổ đối thoại, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long và đoàn công tác đã tham gia gặp gỡ, trao đổi song phương với các đối tác phía Hoa Kỳ gồm: Cộng đồng kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN (USABC), Cơ quan Phát triển Hoa Kỳ (USAID).
Theo đó, các bên đã trao đổi, thảo luận tích cực về những nội dung quan trọng như: kế hoạch của các công ty phía Hoa Kỳ trong thực hiện cam kết hỗ trợ phát triển năng lượng sạch tại Việt Nam; chia sẻ về giải pháp công nghệ năng lượng sạch tiên tiến như điện gió ngoài khơi, điện hạt nhân, điện hydro, xe điện và lưu trữ pin và vai trò của khí thiên nhiên hóa lỏng; những khó khăn, thách thức và giải pháp nhằm mở khóa cho khu vực tư nhân tham gia đầu tư vào lĩnh vực năng lượng tại thị trường Việt Nam cũng như vai trò của các ngân hàng, tổ chức tài chính trong việc hỗ trợ Việt Nam thực hiện cam kết JETP nói riêng và mục tiêu chuyển dịch năng lượng nói chung.
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long cũng đã có buổi tiếp xúc, làm việc riêng với các tập đoàn, công ty lớn của USABC đang quan tâm, mong muốn đầu tư tại Việt Nam như: Tập đoàn BP, Tập đoàn Pacifio Energy, Tập đoàn Cheniere, Tập đoàn Wealth Power để tìm hiểu cụ thể hơn về mục tiêu và kế hoạch phát triển của các tập đoàn, công ty vào lĩnh vực năng lượng tại thị trường Việt Nam.