Ngày quốc tế nhận thức về thất thoát và lãng phí thực phẩm năm 2024 có chủ đề “Hãy dừng lãng phí thực phẩm! Vì con người và hành tinh”. Thông qua sự kiện, Liên Hợp Quốc chỉ ra rằng, một lượng lớn tài nguyên (đất đai, nước, năng lượng, nguồn lao động) được sử dụng để sản xuất thực phẩm. Do đó, khi thực phẩm bị thất thoát hoặc lãng phí, những tài nguyên trên sẽ bị lãng phí, ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất thực phẩm.
Ảnh minh họa
Theo số liệu thống kê của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO), năm 2021, tỷ lệ thực phẩm bị thất thoát trên toàn cầu sau khi thu hoạch ở các cấp độ trang trại, vận chuyển, lưu trữ, bán buôn, chế biến ước tính vào khoảng 13,2%. Số liệu của Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP) cho thấy, năm 2022, lãng phí thực phẩm xảy ra ở cấp độ bán lẻ, dịch vụ thực phẩm và hộ gia đình ước tính là 19% tổng số thực phẩm có sẵn cho người tiêu dùng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến người sản xuất mà còn ảnh hưởng đến người tiêu dùng và quốc gia, bao gồm sinh kế, sự ổn định kinh tế.
Ngoài ra, rác thải thực phẩm tại các bãi chôn lấp chiếm khoảng 8 - 10% tổng lượng khí thải của hệ thống nông sản thực phẩm, tác động đến biến đổi khí hậu và tính bền vững của môi trường. Năm 2021, Công ước Bảo vệ thực vật quốc tế (IPPC) cho thấy, khí metan do thất thoát, lãng phí thực phẩm có hại ít nhất gấp 28 lần so với khí CO2 tác động đến biến đổi khí hậu. Do đó, việc giải quyết tình trạng thất thoát và lãng phí thực phẩm trong toàn bộ chuỗi cung ứng, từ sản xuất đến tiêu dùng, sẽ giúp cải thiện hệ thống lương thực thực phẩm, giúp đảm bảo rằng nhiều thực phẩm sẽ đến được với những người có nhu cầu.
Mục tiêu 12.3 của các Mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc (SDGs) là giảm một nửa lượng chất thải thực phẩm bình quân đầu người trên toàn cầu ở cấp độ bán lẻ, người tiêu dùng và giảm thất thoát thực phẩm trong suốt quá trình sản xuất, chuỗi cung ứng vào năm 2030, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của giảm thất thoát lương thực trong phát triển bền vững.
Giảm thất thoát và lãng phí thực phẩm cũng rất quan trọng trong cải thiện an ninh lương thực, tạo điều kiện cho chế độ ăn uống lành mạnh; thúc đẩy sử dụng tài nguyên hiệu quả; giảm thiểu nạn đói; bảo vệ môi trường; thúc đẩy phân phối công bằng hơn các nguồn thực phẩm trên toàn cầu. Đây còn là một giải pháp về khí hậu mà các quốc gia và cộng đồng có thể áp dụng để giảm phát thải khí nhà kính.
Vì vậy, thất thoát và lãng phí thực phẩm là vấn đề lớn đối với phát triển bền vững. Giải quyết bài toán này đòi hỏi sự quan tâm và vào cuộc của các bên liên quan từ chính phủ đến doanh nghiệp, xã hội, cộng đồng, các nhà khoa học và từng cá nhân. Các bên cần khẩn trương đẩy nhanh tốc độ hành động để giảm thất thoát và lãng phí thực phẩm; thực hiện chuyển đổi hệ thống nông sản thực phẩm để đạt được Mục tiêu SDG 12.3, đem lại lợi ích cho con người và hành tinh.