Tờ trình nêu rõ, hiện nay, mỗi ngày TPHCM thải ra khoảng 9.700 tấn chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH), tỷ lệ tăng khối lượng hàng năm khoảng 6 - 10%; khối lượng rác sinh hoạt bình quân đầu người của thành phố là khoảng 0,98kg/người/ngày. Việc tăng nhanh chóng CTRSH đô thị với tính chất, thành phần phức tạp đã trở thành áp lực cho các nhà quản lý và đơn vị thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải.
Thời gian qua, TPHCM đã triển khai nhiều giải pháp khắc phục ô nhiễm môi trường tại các trạm trung chuyển; lên kế hoạch xây dựng các trạm trung chuyển rác hiện đại.
Bên cạnh đó, định hướng quy hoạch mạng lưới trạm trung chuyển trên địa bàn thành phố tầm nhìn đến năm 2050 đã đặt mục tiêu đến năm 2025, TPHCM sẽ có 40 trạm trung chuyển rác (13 trạm khu vực và 27 trạm phục vụ quận, huyện) trên địa bàn 19 quận, huyện; đến năm 2050 giảm xuống còn 36 trạm (15 trạm khu vực và 21 trạm quận, huyện) trên địa bàn 16 quận, huyện. UBND TPHCM giao UBND thành phố Thủ Đức và các quận, huyện giải tỏa các trạm gây ô nhiễm môi trường và cải tạo, nâng cấp, xây dựng mới các trạm đảm bảo yêu cầu kỹ thuật.
Đẩy mạnh quy hoạch mạng lưới trạm trung chuyển rác thải trên địa bàn TPHCM
Về yêu cầu kỹ thuật, từ năm 2025 trở về sau, tất cả trạm trung chuyển rác của thành phố được xây dựng với khu vực tiếp nhận rác thải và khu vực đậu chờ phương tiện được thiết kế kín hoàn toàn. Đồng thời phải sử dụng công nghệ ép rác kín và trang bị đầy đủ hệ thống xử lý môi trường. Các trạm trung chuyển rác phải đảm bảo kết nối đồng bộ, tiếp nhận các loại phương tiện thu gom tại nguồn.
Ngoài ra, các trạm này phải có khả năng phục vụ, tiếp nhận rác thải sinh hoạt và các loại rác thải khác của hộ gia đình như rác cồng kềnh, rác thải xây dựng, rác thải nguy hại và được trang bị các hệ thống hiện đại khác như: hệ thống camera, hệ thống phần mềm theo dõi khối lượng chất thải tiếp nhận tại trạm, chất lượng môi trường của trạm.
Theo Sở TN&MT TPHCM, thời gian qua, UBND thành phố Thủ Đức và một số quận, huyện đang triển khai đầu tư 16 trạm trung chuyển. Đến nay, 2 trạm trung chuyển rác đã hoàn thành xây dựng, vận hành; 1 trạm trung chuyển đang xây dựng; 2 trạm trung chuyển đang thực hiện thủ tục thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư và 11 trạm trung chuyển đang thực hiện điều chỉnh, bổ sung quy hoạch, thủ tục giao đất, đăng ký vốn đầu tư công trung hạn để thực hiện đầu tư xây dựng theo quy định.
Đặc biệt, tờ trình cũng chỉ ra rằng, trên địa bàn thành phố hiện có 5 dự án chuyển đổi công nghệ xử lý CTRSH sang đốt phát điện đang triển khai. Tuy nhiên, với tiến độ thực hiện các dự án, chỉ có hai dự án chuyển đổi công nghệ có thể hoàn thành vào giai đoạn cuối năm 2025, nếu nỗ lực hoàn thiện toàn bộ thủ tục pháp lý dự án trong năm 2023 và triển khai xây dựng nhà máy, lắp đặt thiết bị trong thời gian rút ngắn từ 18 đến 24 tháng.
Do đó, Sở TN&MT TPHCM đánh giá tỷ lệ xử lý rác sinh hoạt bằng công nghệ đốt phát điện và tái chế có khả năng cao không đạt 80% tại thời điểm cuối năm 2025 theo chỉ tiêu đã đặt ra. Vì vậy, Sở TN&MT đề xuất UBND TPHCM gia hạn thời gian hoàn thành tỷ lệ xử lý CTRSH bằng công nghệ đốt phát điện và tái chế đạt 80% thêm 2 năm (đến năm 2027).