Một báo cáo mới của tổ chức E3G (một tổ chức nghiên cứu về biến đổi khí hậu độc lập, thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang một thế giới với khí hậu an toàn) đánh giá các dự án mới trên toàn cầu cho thấy số lượng dự án điện than đề xuất đã giảm 76% kể từ Thỏa thuận Paris năm 2015, mang đến hy vọng về việc chấm dứt xây dựng các nhà máy điện than mới.
Điều này khiến cho 44 quốc gia không có dự án tiền xây dựng và sẵn sàng cho cam kết “không xây dựng thêm nhà máy điện than mới”, tham gia cùng 40 quốc gia khác đã thực hiện cam kết này kể từ năm 2015. Cùng nhau, họ có thể hưởng ứng lời kêu gọi “không xây dựng thêm nhà máy điện than mới vào năm 2021” của Tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres.
Báo cáo cho thấy, chỉ cần có hành động của 6 quốc gia cũng có thể giúp loại bỏ 82% dự án đang trong quá trình tiền xây dựng còn lại trên thế giới. Chỉ riêng Trung Quốc đã chiếm 55% số dự án toàn cầu; tiếp theo là Ấn Độ, Việt Nam, Indonesia, Thổ Nhĩ Kỳ và Bangladesh.
Các dự án còn lại nằm rải rác tại 31 quốc gia khác. 16 quốc gia trong số đó chỉ cần loại bỏ thêm 1 dự án nữa là có thể nắm trong tay một tương lai không có điện than. Các quốc gia này có thể tiếp bước đà phát triển toàn cầu và các quốc gia cùng khu vực trong việc chấm dứt theo đuổi sản xuất năng lượng bằng nhiệt điện than.
Nếu Trung Quốc nối gót các nước láng giềng tại Đông Á là Nhật Bản và Hàn Quốc trong việc chấm dứt tài trợ điện than ở nước ngoài thì điều đó sẽ tạo điều kiện cho việc loại bỏ hơn 40 GW dự án đề xuất trên 20 quốc gia.
Điện than ngày càng kém cạnh tranh hơn so với năng lượng tái tạo về phương diện kinh tế. (Ảnh minh họa)
Hội nghị thượng đỉnh của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu lần thứ 26 (COP26) dự kiến được tổ chức tại Glasgow vào tháng 11 năm nay được Chủ tịch COP Alok Sharma nhận định là “Hội nghị COP khiến điện than trở thành dĩ vãng”, là thời điểm quan trọng để chứng minh động lực loại bỏ điện than mới và để các quốc gia giàu có hơn viện trợ cho các quốc gia khác hướng tới một tương lai không có điện than.
Điện than là nguyên nhân lớn nhất gây ra biến đổi khí hậu. Theo một báo cáo gần đây của Liên Hợp Quốc (IPCC SR1.5), việc sử dụng than cần giảm 79% vào năm 2030 so với mức năm 2019 để đáp ứng những cam kết mà các quốc gia đã ký trong Thỏa thuận Paris.
Báo cáo được công bố trước Đại hội đồng Liên Hợp Quốc và cuộc Đối thoại cấp cao về năng lượng, nơi các quốc gia sẽ thúc đẩy những cam kết hành động của cá nhân và tập thể.
Tác giả báo cáo Chris Littlecott, Phó Giám đốc E3G cho biết: “Trước thềm COP26, các chính phủ có thể cùng nhau xác nhận kế hoạch chuyển đổi từ than đá sang năng lượng sạch.
Điện than ngày càng kém cạnh tranh hơn so với năng lượng tái tạo về phương diện kinh tế, trong khi rủi ro về tài sản bị mắc kẹt tăng lên. Các chính phủ hiện có thể tự tin hành động để cam kết “không có điện than mới”.
Dave Jones, Trưởng chương trình toàn cầu tại tổ chức nghiên cứu Ember cho biết: “Nhiều quốc gia có thể đóng góp tiếng nói của mình vào kế hoạch cam kết công khai “không xây dựng thêm nhà máy điện than mới”, cùng nhau tạo nên một cột mốc quan trọng để đặt dấu chấm hết cho điện than. Hầu hết các quốc gia hiện đã hoặc sẽ sớm có hàng tỷ đô la đầu tư hàng năm vào năng lượng tái tạo”.