Ngày 17/10, tại TPHCM, Bộ Công Thương tổ chức diễn đàn “Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả: Thành quả và mục tiêu trong kỷ nguyên vươn mình”.
Sự kiện nhằm phổ biến thông tin mới về Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả vừa được thông qua tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XIV, đồng thời thể hiện tinh thần chủ động của Bộ Công Thương trong triển khai Luật, góp phần cùng Chính phủ xây dựng nền kinh tế năng lượng bền vững, phát thải thấp.
Phát biểu khai mạc tại diễn đàn, bà Đỗ Thị Minh Trâm, Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) nhấn mạnh: Năng lượng là huyết mạch của nền kinh tế quốc dân. Trong bối cảnh thế giới và Việt Nam đang đẩy mạnh chuyển dịch sang mô hình tăng trưởng xanh, việc phát triển năng lượng mới, sạch và sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả chính là trụ cột quan trọng để đảm bảo an ninh năng lượng và giảm phát thải.
Nghị quyết 55-NQ/TW của Bộ Chính trị và Quy hoạch điện VIII điều chỉnh xác định rõ đến năm 2030, Việt Nam cần đạt khoảng 150.000MW công suất nguồn điện – gần gấp đôi hiện nay để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội với tốc độ tăng trưởng GDP bình quân 8%/năm. Tuy nhiên, giai đoạn 2021 – 2024, việc cung ứng năng lượng gặp nhiều khó khăn do tác động của biến đổi khí hậu, đại dịch Covid-19, biến động giá năng lượng toàn cầu và tiến độ đầu tư hạ tầng còn chậm, trong khi nhu cầu điện tăng bình quân 8 - 10%/năm. Nhiều nhà máy công nghiệp vẫn sử dụng công nghệ cũ, hiệu suất thấp, nhận thức về tiết kiệm năng lượng chưa sâu rộng, gây áp lực lớn cho hệ thống điện quốc gia.
Quang cảnh diễn đàn
Trước thực tế đó, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là giải pháp cấp bách, đồng thời là chiến lược lâu dài nhằm bảo đảm an ninh năng lượng, giảm chi phí, giảm phát thải, bảo vệ môi trường và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Việt Nam đã thể chế hóa chủ trương này bằng Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, cùng nhiều chương trình, quyết định, chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ.
Đặc biệt, Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 - 2030 đang được triển khai mạnh mẽ, hướng tới mục tiêu tiết kiệm từ 8 - 10% tổng tiêu thụ năng lượng, giảm mức tiêu hao năng lượng trong công nghiệp, phổ biến nhãn năng lượng và thúc đẩy thị trường sản phẩm hiệu suất cao.
Sau gần 15 năm thực thi, Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đã góp phần hình thành nền tảng pháp lý và nhận thức xã hội vững chắc về tiết kiệm năng lượng. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, nhiều quy định bộc lộ hạn chế, bất cập cần được sửa đổi. Trên cơ sở đó, Bộ Công Thương đã trình Quốc hội thông qua Luật sửa đổi vào ngày 18/6/2025 với nhiều điểm mới như nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, quản lý thị trường dịch vụ tư vấn – kiểm toán năng lượng, chính sách ưu đãi tín dụng xanh, cùng quy định dán nhãn năng lượng cho thiết bị và vật liệu xây dựng.
Bà Đỗ Thị Minh Trâm nhấn mạnh, diễn đàn lần này là dịp đúc kết kinh nghiệm, phổ biến thông tin về Luật sửa đổi và thảo luận các giải pháp triển khai hiệu quả trong thực tế. Việc lắng nghe ý kiến từ các cơ quan quản lý, tổ chức, hiệp hội và doanh nghiệp sẽ giúp Bộ Công Thương hoàn thiện chính sách, tạo điều kiện cho mọi thành phần xã hội tham gia vào công cuộc chuyển đổi năng lượng xanh, hiệu quả và bền vững.
Chia sẻ tại diễn đàn, ông Nguyễn Đình Hiệp, Chủ tịch Hội khoa học và công nghệ sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả Việt Nam (VECEA) cho biết: Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả ban hành năm 2010 là một trong những bước ngoặt đầu tiên đưa Việt Nam tiếp cận mô hình “kinh tế năng lượng hiệu quả”. Từ đó đến nay, hàng chục văn bản dưới luật đã được ban hành, hàng trăm tiêu chuẩn kỹ thuật, bộ quy chuẩn và hàng nghìn chương trình tiết kiệm năng lượng được triển khai trên phạm vi cả nước.
Nhờ đó, hàng nghìn doanh nghiệp trong các ngành tiêu thụ năng lượng lớn như xi măng, thép, dệt may, chế biến thực phẩm đã cải thiện hiệu suất sử dụng năng lượng. Thị trường thiết bị hiệu suất cao phát triển mạnh; các chương trình như “Giờ Trái đất”, “Gia đình tiết kiệm điện”, “Dán nhãn năng lượng” tạo hiệu ứng lan tỏa sâu rộng, giúp hình thành thói quen tiết kiệm điện trong cộng đồng.
Đến nay, hơn 9.500 hộ dân đã lắp đặt điện mặt trời áp mái, 1.200 doanh nghiệp thực hiện kiểm toán năng lượng, hơn 5.000 người quản lý và kiểm toán viên được đào tạo, cấp chứng chỉ. Riêng chương trình dán nhãn năng lượng giúp tiết kiệm khoảng 100 triệu kWh điện mỗi năm, tương đương công suất của một nhà máy nhiệt điện 300 MW, đồng thời loại bỏ khỏi thị trường hàng chục triệu bóng đèn sợi đốt.
Tại diễn đàn, các đại biểu đã thảo luận, đóng góp ý kiến, đặt câu hỏi về các nội dung liên quan đến việc triển khai Luật trong thời gian tới. Các ý kiến tại diễn đàn là cơ sở để Bộ Công Thương tổng hợp, nghiên cứu, sớm ban hành các văn bản dưới luật hướng dẫn thi hành chi tiết; xây dựng cơ chế khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ tiết kiệm năng lượng; đẩy mạnh tuyên truyền sâu rộng, đổi mới hình thức truyền thông qua các cuộc thi, diễn đàn, hoạt động cộng đồng; tăng cường đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho thị trường kiểm toán và tư vấn năng lượng; giám sát thực hiện tại các địa phương, tạo chuyển biến rõ rệt từ trung ương đến địa phương vì mục tiêu phát triển xanh, kinh tế tuần hoàn và an ninh năng lượng bền vững.