Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh chuyển dịch năng lượng hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, huy động nguồn lực tư nhân đóng vai trò then chốt để đáp ứng nhu cầu đầu tư hạ tầng năng lượng ngày càng tăng, cải thiện an ninh năng lượng và thúc đẩy tăng trưởng xanh. Các chính sách tài chính, mô hình huy động vốn đổi mới và khung pháp lý phù hợp sẽ quyết định khả năng thu hút dòng vốn chất lượng cao từ các nhà đầu tư trong và ngoài nước.
Hội thảo “Thúc đẩy khối tư nhân tham gia đầu tư vào ngành năng lượng” là diễn đàn để các bên cùng đánh giá những kết quả bước đầu của chương trình hợp tác giữa Bộ Tài chính và UNOPS/ETP, đồng thời trao đổi sâu hơn về kinh nghiệm quốc tế, các mô hình tài chính mới và chiến lược huy động nguồn lực tư nhân cho ngành năng lượng – một lĩnh vực đang chứng kiến sự tham gia mạnh mẽ của các tập đoàn quốc tế, quỹ đầu tư hạ tầng và doanh nghiệp trong nước.
Hội thảo “Thúc đẩy khối tư nhân tham gia đầu tư vào ngành năng lượng”
Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Lê Tuấn Anh, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính - Kinh tế ngành cho biết, Việt Nam đang bước vào một giai đoạn phát triển mới của nền kinh tế với những tín hiệu khả quan. Dự báo nhu cầu năng lượng sẽ tiếp tục tăng hơn 10% trong những năm tới. Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 5 năm cũng đã xác định rõ mục tiêu: hiện đại hóa ngành năng lượng, phát triển thị trường năng lượng cạnh tranh, minh bạch và ưu tiên huy động mọi nguồn lực của xã hội.
Theo ước tính, nhu cầu đầu tư cho ngành điện giai đoạn 2021 - 2030 có thể lên tới khoảng 134 tỷ USD. Trong đó, khu vực tư nhân được kỳ vọng sẽ đóng vai trò ngày càng quan trọng để đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững, xanh hóa và phát thải thấp.
Bên cạnh đó, Việt Nam đã đưa ra cam kết mạnh mẽ tại Hội nghị COP26 về đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Đây là mục tiêu đầy thách thức, đòi hỏi sự quyết tâm, nguồn lực tài chính trong nước, cũng như sự hỗ trợ từ các đối tác quốc tế.
Theo ông Lê Tuấn Anh, trong bối cảnh hiện nay, vai trò của khu vực kinh tế tư nhân trở nên vô cùng quan trọng, đặc biệt trong đầu tư vào năng lượng tái tạo, hạ tầng truyền tải, lưu trữ năng lượng và các mô hình tài chính xanh, bền vững.
Ông Lê Tuấn Anh nhấn mạnh, Bộ Tài chính luôn xác định trách nhiệm trong việc hoàn thiện khuôn khổ tài chính, phát triển thị trường vốn, điều chỉnh chính sách thuế và các chính sách liên quan nhằm tạo môi trường đầu tư ổn định, minh bạch, phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế. Những ý kiến chia sẻ tại hội thảo sẽ đóng góp thiết thực vào việc xây dựng cơ chế, chính sách mới, giúp tháo gỡ khó khăn, tạo thêm động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu về năng lượng sạch và tăng trưởng xanh ngày càng cấp thiết.
Ông John Robert Cotton, Phó Giám đốc Chương trình UNOPS/ETP nhấn mạnh, bối cảnh năng lượng toàn cầu đang thay đổi với tốc độ chưa từng có. Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) ước tính, các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển cần tăng mức đầu tư hàng năm vào năng lượng sạch từ khoảng 700 tỷ USD hiện nay lên hơn 2,2 nghìn tỷ USD vào năm 2030.
Theo ông Cotton, những con số này cho thấy một thực tế rất rõ ràng: quốc gia nào xây dựng được khung pháp lý minh bạch, ổn định và hấp dẫn sẽ là quốc gia thu hút được dòng vốn cho quá trình chuyển dịch năng lượng và bước vào nền kinh tế tương lai.
Tại Hội nghị COP30, thế giới đã đạt được một số tiến bộ khi cam kết tăng gấp 3 nguồn tài chính cho thích ứng khí hậu. Tuy nhiên, hội nghị cũng cho thấy khoảng cách lớn giữa nhu cầu và nguồn lực thực tế. Mục tiêu mới về 120 tỷ USD mỗi năm đã bị lùi lại thêm 5 năm so với mốc thời gian ban đầu. Điều này cho thấy tiến độ vẫn còn chậm và nguồn tài chính khí hậu toàn cầu vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu của các quốc gia dễ bị tổn thương.
Theo Phó Giám đốc Chương trình UNOPS/ETP, thời gian qua, Chính phủ Việt Nam đã xây dựng một tầm nhìn rõ ràng về vai trò ngày càng năng động của khu vực tư nhân, đồng thời nhanh chóng cải thiện môi trường đầu tư, tháo gỡ các rào cản và mở rộng cơ hội kinh tế. Những cải cách này gửi đi tín hiệu mạnh mẽ tới các nhà đầu tư và củng cố vai trò của khu vực tư nhân trong nền kinh tế, trong đó có lĩnh vực chuyển dịch năng lượng.
Bên cạnh đó, việc hiện thực hóa tham vọng của Quy hoạch điện VIII, từ mở rộng năng lượng tái tạo đến nâng cấp lưới điện, thúc đẩy lưu trữ năng lượng và giảm phát thải carbon trong ngành công nghiệp đòi hỏi nguồn đầu tư vượt xa khả năng tài chính công.
Do đó, ETP đã đồng hành cùng Bộ Tài chính nhằm củng cố các công cụ hỗ trợ tiếp cận vốn, xây dựng chiến lược để thúc đẩy các mô hình đối tác công - tư hiệu quả hơn, cấu trúc tài chính linh hoạt hơn và các kênh đầu tư có khả năng huy động vốn tư nhân ở quy mô lớn.
Các đại biểu tham gia hội thảo đã trao đổi, thảo luận một số kinh nghiệm quốc tế về đầu tư tư nhân trong lĩnh vực năng lượng; đổi mới tài chính và khung chính sách: mô hình và lộ trình đầu tư tư nhân trong ngành năng lượng; chiến lược huy động nguồn lực tư nhân cho mục tiêu Net Zero 2050: thách thức và cơ hội cho Việt Nam; vai trò của khối tư nhân trong ngành năng lượng và các phương án, chiến lược nhằm huy động mạnh mẽ nguồn lực xã hội hóa.
Với những trao đổi cởi mở và góc nhìn đa chiều, hội thảo được kỳ vọng sẽ góp phần củng cố nền tảng hợp tác giữa Bộ Tài chính và UNOPS/ETP, tạo động lực để các bên tiếp tục phát triển những giải pháp tài chính khả thi, thúc đẩy sự tham gia mạnh mẽ hơn của khu vực tư nhân trong quá trình chuyển dịch năng lượng quốc gia.