Nắng nóng gay gắt và kéo dài hơn năm 2022
Theo Giám đốc Trung tâm Khí tượng thủy văn quốc gia Mai Văn Khiêm, nền nhiệt trung bình năm 2023 được dự báo ở mức cao hơn trung bình nhiều năm (TBNN) khoảng 0,5 - 1 độ C.
Cụ thể, một đợt nắng nóng thông thường sẽ diễn ra khoảng 3 - 5 ngày, nhưng năm nay các đợt nắng nóng có thể dài khoảng 5 - 7 ngày, riêng khu vực Trung Bộ có thể kéo dài hơn, khả năng cao xảy ra nắng nóng gay gắt và đặc biệt gay gắt.
Trong mỗi đợt nắng nóng, nhiệt độ cao nhất ở miền Bắc là khoảng 37 - 38 độ C; ở miền Trung khoảng 37 - 39 độ C, có nơi cao hơn từ 40 - 42 độ C. Dự báo tháng 5, 6, nhiệt độ cả nước nóng hơn TBNN khoảng 1 độ C.
Cao điểm của nắng nóng dự báo là trong tháng 6 - 7 ở Bắc Bộ, tháng 6 - 8 ở Trung Bộ, trong khi đó khu vực Nam Bộ nắng nóng có thể sẽ suy giảm dần ở từ khoảng giữa tháng 5.
Lý giải nguyên nhân mùa hè năm nay đến sớm hơn mọi năm, ông Mai Văn Khiêm cho biết, có nhiều nguyên nhân. Trước hết, năm nay do áp thấp nóng phía Tây (một trong những hệ thống thời tiết gây nắng nóng) phát triển sớm và mạnh, nên hiện tượng nắng nóng diện rộng đã xảy ra sớm và gay gắt ở Bắc Bộ và Trung Bộ. Đặc biệt, những giá trị nhiệt độ cực đoan, vượt giá trị lịch sử đã được thiết lập với nhiệt độ cao nhất tuyệt đối đo được trong lều khí tượng tại trạm Tương Dương (Nghệ An) ngày 7/5 là 44,2 độ C (vượt giá trị cao nhất lịch sử tại Hương Khê là 43,4 độ C năm 2019 và vượt cả giá trị lịch sử mới được thiết lập trước đó tại Hồi Xuân là 44,1 độ C vào ngày 6/5/2023).
Nắng nóng gay gắt và kéo dài hơn năm 2022
Bên cạnh đó, năm nay dự báo toàn cầu tiếp tục là năm thứ 10 liên tiếp có nhiệt độ tăng cao có với thời kỳ tiền công nghiệp do tác động của biến đổi khí hậu. Hiện tượng El Nino (pha nóng) cũng đang dần thiết lập, gây ra những giá trị kỷ lục về nhiệt độ tuyệt đối ngày.
Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cảnh báo, nắng nóng khiến nhu cầu sử dụng điện của người dân tăng cao nên có nhiều nguy cơ xảy ra cháy nổ và hỏa hoạn ở khu vực dân cư; nguy cơ cao cháy rừng ở các khu vực có khô hạn và nắng nóng kéo dài. Ngoài ra, nắng nóng còn kèm theo tia cực tím cao gây nguy hiểm cho cơ thể như: tình trạng ung thư da, mất nước, kiệt sức, đột quỵ do sốc nhiệt. Do vậy, người dân cần hạn chế tham gia giao thông, lao động ngoài trời vào thời điểm từ 11 - 16g hàng ngày, đồng thời cần bổ sung đủ nước uống và chế độ dinh dưỡng hợp lý để tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.
Số lượng, cường độ bão ít hơn các năm trước
Theo Giám đốc Trung tâm Khí tượng thủy văn quốc gia, hiện tượng El Nino (pha nóng) có thể xuất hiện vào nửa cuối năm 2023 và duy trì đến năm 2024 với xác suất khoảng 70 - 80%. Dự báo khả năng thiếu hụt nguồn nước ở hầu hết các khu vực trong giai đoạn từ nay đến cuối năm 2023. Đặc biệt, đối với các hồ chứa lớn trên bậc thang thủy điện sông Đà do nguồn nước ngoài lãnh thổ có xu hướng thấp hơn TBNN kết hợp khả năng thiếu hụt lượng mưa trong giai đoạn từ nay đến cuối năm nên có nguy cơ ảnh hưởng đến việc cấp nước hạ du và an ninh năng lượng.
Mặt khác, mưa ở miền Bắc có xu hướng thấp hơn TBNN, ít khả năng mưa to vào cuối tháng 5, đầu tháng 6 như năm 2022. Miền Trung lượng mưa lại có xu hướng thiếu hụt so với TBNN và có thể kéo dài sang đầu năm 2024. Tây Nguyên và Nam Bộ tổng lượng mưa dự báo cao hơn TBNN trong các tháng 6 - 9, từ tháng 10 đến hết năm có xu hướng thiếu.
Đáng chú ý, tại khu vực Trung Bộ, lượng mưa có xu hướng xấp xỉ đến cao hơn so với trung bình trong giai đoạn tháng 7 - 9; tuy nhiên, từ tháng 10 - 12 (thời điểm chính của mùa mưa tại Trung Bộ), lượng mưa lại có xu hướng thiếu hụt so với trung bình nhiều năm tại khu vực này. Xu hướng thiếu hụt mưa có thể kéo dài sang đầu năm 2024.
Từ nay đến tháng 8 có khả năng xảy ra khô hạn, thiếu nước cục bộ ngoài vùng cấp nước của các công trình thủy lợi tại Nghệ An, Quảng Bình, Quảng Trị, Ninh Thuận, Bình Thuận và Tây Nguyên.
Nguy cơ cao xảy ra hạn hán, xâm nhập mặn tại khu vực Bắc Trung Bộ, Trung Trung Bộ trong các tháng mùa khô năm 2023. Vì vậy, cần đề phòng tình trạng ít mưa dẫn đến tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn, thiếu nước trong những tháng đầu năm 2024 trên phạm vi toàn quốc.
Về bão và áp thấp nhiệt đới, số lượng bão và áp thấp nhiệt đới hoạt động trên khu vực Biển Đông có khả năng thấp hơn TBNN (TBNN khoảng 12 - 13 trên Biển Đông và 5 - 6 cơn ảnh hưởng đến đất liền). Bão hoạt động nhiều hơn trên Biển Đông vào giữa mùa bão (tháng 8 - 10), giảm dần từ tháng 11; cần đề phòng những cơn bão có diễn biến phức tạp cả về quỹ đạo cũng như cường độ.