Mới đây, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đã tổ chức hội nghị tập huấn Nghị quyết số 47/2024/NQ-HĐND của HĐND thành phố Hà Nội và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ môi trường.
Số liệu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho thấy, Hà Nội là một trong những thành phố có mức độ ô nhiễm không khí cao tại khu vực châu Á.
Theo Kế hoạch quản lý môi trường không khí thành phố Hà Nội đến năm 2030, định hướng tới năm 2035, nguồn gây ô nhiễm không khí tại Hà Nội chủ yếu từ các phương tiện giao thông đường bộ (phương tiện phát thải chính trong giao thông là xe máy, tiếp đến là xe tải và xe taxi) và nguồn bụi đường.
Với mục tiêu tạo ra môi trường sống xanh - sạch - đẹp, cải thiện chất lượng không khí, nâng cao chất lượng sống của người dân Thủ đô, tại điểm a, khoản 2, điều 28 Luật Thủ đô năm 2024 đã quy định những cơ chế đặc thù về bảo vệ môi trường không khí cho Hà Nội. Đó là xây dựng vùng phát thải thấp (khu vực hạn chế các phương tiện giao thông gây ô nhiễm môi trường nhằm cải thiện chất lượng không khí).
Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đã trình HĐND thành phố ban hành Nghị quyết số 47/2024/NQ-HĐND về quy định vùng phát thải thấp trên địa bàn thành phố Hà Nội. Theo Nghị quyết này, vùng phát thải thấp là khu vực được xác định để hạn chế các phương tiện giao thông gây ô nhiễm môi trường nhằm cải thiện chất lượng không khí; hướng tới khuyến khích sử dụng giao thông xanh và cải thiện chất lượng cuộc sống nói chung.
Thực hiện các giải pháp nhằm cải thiện chất lượng không khí, nâng cao chất lượng sống của người dân Thủ đô
Các biện pháp áp dụng trong vùng phát thải thấp gồm: cho phép các phương tiện giao thông không phát sinh khí thải, xe cơ giới thân thiện môi trường, xe cơ giới sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh, thân thiện môi trường, xe ưu tiên và phương tiện giao thông có giấy phép lưu thông của cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật được lưu thông trong vùng phát thải thấp. Cấm lưu thông các xe tải hạng nặng chạy bằng dầu diesel trong vùng phát thải thấp. Hạn chế hoặc cấm xe ô tô không đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 4 và xe mô tô, xe gắn máy không đáp ứng tiêu chuẩn mức 2 lưu thông vào vùng phát thải thấp theo khung giờ thời điểm hoặc khu vực.
Cùng với đó, đề xuất ban hành các loại phí và lệ phí đối với phương tiện giao thông cơ giới đường bộ có phát thải lưu thông trong vùng phát thải thấp. Đề xuất chính sách hỗ trợ những đối tượng sinh sống và làm việc trong vùng phát thải thấp, các tổ chức, doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi phương tiện giao thông sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang sử dụng năng lượng sạch, phương tiện giao thông không phát thải. Đề xuất chính sách hỗ trợ đầu tư phát triển hạ tầng giao thông sử dụng năng lượng sạch từ ngân sách thành phố và các nguồn kinh phí hợp pháp khác. Tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng trong việc thực hiện vùng phát thải thấp. Các biện pháp khác phù hợp với đặc thù của địa phương.
Lộ trình thực hiện vùng phát thải thấp gồm 2 giai đoạn. Giai đoạn từ năm 2025 - 2030: thí điểm lập vùng phát thải thấp ở một số khu vực trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, Ba Đình; khuyến khích các địa phương khác lập vùng phát thải thấp. Giai đoạn từ năm 2031 trở đi, các khu vực trên địa bàn thành phố có một trong các tiêu chí quy định tại điều 4 Nghị quyết này phải thực hiện vùng phát thải thấp.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, vùng phát thải thấp quy định tại Luật Thủ đô chưa có trong quy định của Luật Bảo vệ môi trường và pháp luật hiện hành. Các khu vực phát thải thấp thường áp dụng ở các khu vực lõi trung tâm có tầm quan trọng nhất định, với việc ban hành các quy định nhằm hạn chế đối với hoạt động của các phương tiện giao thông gây ô nhiễm môi trường không khí, điển hình là những phương tiện cũ sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Đây được coi là một trong những điểm mới, quy định vượt trội của Nghị quyết số 47/2024/NQ-HĐND so với pháp luật hiện hành.
Hiện nhiều thành phố tại châu Âu đã và đang áp dụng các chương trình vùng phát thải thấp như một biện pháp để giảm phơi nhiễm với ô nhiễm không khí trong môi trường xung quanh nhằm đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng không khí. Các khu vực phát thải thấp thường được coi là biện pháp hiệu quả nhất mà các thành phố trên thế giới có thể thực hiện để cải thiện chất lượng không khí.
Đến nay, khu vực phát thải thấp đã được triển khai tại 320 thành phố của châu Âu, châu Á và con số này dự kiến sẽ tăng lên 507 vào năm 2025. Điều này cho thấy, việc triển khai vùng phát thải thấp cùng chính sách giảm ùn tắc đã mang lại các lợi ích to lớn về nâng cao chất lượng môi trường không khí và sức khỏe của người dân.
Phát biểu tại hội nghị, ông Nguyễn Anh Quân, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho biết, để thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 47/2024/NQ của HĐND thành phố, cần sự hợp tác chặt chẽ, đồng lòng từ tất cả các bên liên quan như chính quyền, doanh nghiệp, người dân, các tổ chức phi chính phủ trong nước và quốc tế... Đồng thời cần phải có các hành động mạnh mẽ và quyết liệt hơn nữa để mang lại bầu không khí trong lành cho người dân Thủ đô.
Bên cạnh đó, các địa phương cần tăng cường giáo dục, nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường, xây dựng những chính sách khuyến khích người dân sử dụng phương tiện giao thông công cộng, phương tiện giao thông thân thiện môi trường.