Được thông qua trước Ngày Môi trường thế giới (5/6) và Ngày Đại dương thế giới (8/6), Kế hoạch hành động là cột mốc quan trọng đối với ASEAN, thể hiện một cam kết tập thể mới, mạnh mẽ hơn thông qua các hành động khu vực, phù hợp với các chương trình nghị sự quốc gia nhằm giải quyết thách thức môi trường nghiêm trọng.
Ước tính, rác thải nhựa chiếm 80% lượng rác thải thải ra biển và đại dương. Tính riêng tại 6/10 quốc gia thành viên ASEAN, hơn 31 triệu tấn chất thải nhựa được tạo ra trong một năm. Điều này đi ngược lại với các nỗ lực quốc gia để chống lại rác thải nhựa. Mặt khác, các hệ thống sông, đường bờ biển, cảng biển là nơi kết nối giao thương và buôn bán quốc tế, đây cũng là một nguyên nhân khiến các sản phẩm nhựa, chất thải nhựa lan tràn đến nhiều khu vực.
Vấn nạn rác thải nhựa ở các khu vực biển Việt Nam
Ông Dato Lim Jock Hoi, Tổng thư ký ASEAN cho biết, các vùng biển và bờ biển rất quan trọng đối với cuộc sống và sinh kế của chúng ta, tuy nhiên khu vực này hiện đang phải chịu áp lực to lớn, đặc biệt là do ô nhiễm nhựa, có khả năng gây tổn hại đến sức khỏe con người cũng như làm suy giảm các ngành du lịch và nền kinh tế khi hoạt động đánh bắt bị gián đoạn.
“Kế hoạch hành động chống rác thải biển của ASEAN là phản ứng của tập thể, hướng tới tương lai của các nước thành viên ASEAN, nhằm hỗ trợ các chính sách và nền tảng khu vực và huy động các nguồn lực để bổ sung cho các hành động quốc gia hiện có”, ông nhấn mạnh.
Kế hoạch hành động sẽ được thực hiện trong 5 năm tới, với 14 hành động khu vực dựa trên 4 trụ cột gồm hỗ trợ chính sách và lập kế hoạch; nghiên cứu, đổi mới và nâng cao năng lực; nhận thức, giáo dục và tiếp cận cộng đồng và huy động sự tham gia của khu vực tư nhân. Kế hoạch sẽ mang lại nhiều cơ hội cho các quốc gia thành viên xúc tiến, hợp tác và áp dụng các giải pháp lâu dài liên quan đến việc sử dụng và quản lý nhựa.
Kế hoạch hành động chống rác thải biển hỗ trợ cam kết chung của ASEAN trong việc giảm sử dụng nhựa, thu gom và tái chế. Kế hoạch hành động hướng dẫn cho các quốc gia loại bỏ nhựa dùng một lần, hài hòa các chính sách khu vực về tái chế và tiêu chuẩn đóng gói nhựa, đồng thời tăng cường đo lường và giám sát rác thải nhựa trên biển trong khu vực. Các biện pháp phối hợp này cũng sẽ giúp nâng cao các nền tảng khu vực về đổi mới, đầu tư và đào tạo.
Kế hoạch được xây dựng thông qua tham vấn với các đại diện của ASEAN, các chuyên gia kỹ thuật khu vực và khu vực tư nhân. Đặc biệt, Nhóm Ngân hàng Thế giới (WB) cũng cung cấp hỗ trợ một quỹ tín thác đa tài trợ, hỗ trợ sự phát triển bền vững và tổng hợp của các nguồn tài nguyên biển và ven biển.
Theo bà Victoria Kwakwa, Phó Chủ tịch WB phụ trách khu vực Đông Á - Thái Bình Dương, Ngân hàng Thế giới đã hỗ trợ Ban Thư ký ASEAN và các quốc gia thành viên ASEAN trong việc chuẩn bị Kế hoạch hành động về Chống rác thải biển ở các quốc gia thành viên ASEAN giai đoạn 2021 - 2025 như một khuôn khổ cho hành động chung; đồng thời cam kết hỗ trợ thực hiện thành công Kế hoạch.