Đối thoại biển lần thứ 9 có sự tham gia của gần 200 đại biểu trong nước và quốc tế, trong đó có gần 100 đại biểu tham dự trực tiếp tại Nha Trang. 17 diễn giả tại sự kiện đều là các chuyên gia, học giả uy tín hàng đầu thế giới và khu vực, đến từ các quốc gia: Mỹ, Anh, Đức, Trung Quốc, Ấn Độ, Singapore, Philippines, Indonesia…
Phát biểu khai mạc đối thoại, Phó Giám đốc Học viện Ngoại giao Nguyễn Hùng Sơn nhấn mạnh, nghiên cứu khoa học biển có vai trò quan trọng trong việc bảo tồn, phục hồi đa dạng sinh học và phát triển bền vững đại dương. Trong bối cảnh căng thẳng gia tăng ở các khu vực tranh chấp, nghiên cứu khoa học biển là cơ hội để tất cả các bên cùng quan tâm thảo luận, góp phần thúc đẩy hợp tác, qua đó xây dựng lòng tin, xây dựng hòa bình, ổn định và phát triển chung.
Theo đó, mục đích của Đối thoại biển lần thứ 9 là làm rõ giá trị của hoạt động nghiên cứu khoa học biển trong khu vực biển Đông - một khu vực có tính đa dạng sinh học cao nhưng phải chịu tác động tiêu cực từ biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường biển, suy giảm các nguồn tài nguyên và các thách thức đến từ vấn đề tranh chấp chủ quyền lãnh thổ. Qua đây, các chuyên gia sẽ cùng tìm kiếm các cơ hội nhằm tăng cường hợp tác giữa các quốc gia ven biển và các đối tác quốc tế trong hoạt động nghiên cứu khoa học biển, từ đó bảo vệ và phát huy giá trị tài nguyên ở khu vực biển Đông.
Đối thoại biển lần thứ 9 tại Nha Trang
Theo ông Phạm Huy Giao, Đại học Dầu khí, Liên Hợp Quốc đã xác định giai đoạn từ năm 2021 đến 2030 là thập kỷ đại dương - không chỉ khai thác tài nguyên đại dương để phát triển kinh tế mà còn phải gắn với sự bền vững. Vì vậy, muốn làm tốt nghiên cứu khoa học biển thì phải đào tạo con người, kết hợp đào tạo trong nước và quốc tế.
Giai đoạn hiện nay, cần chú ý hai yếu tố là chuyển đổi số và dịch chuyển năng lượng. Đáng lưu ý, hiện nay nghiên cứu khoa học biển đang rất thiếu nguồn nhân lực, đặc biệt là thiếu đội ngũ giảng dạy chuyên môn cao. Do đó, cần phải tăng cường liên kết hợp tác quốc tế, liên chính phủ để đào tạo.
Được biết, đối thoại chia thành 4 phiên thảo luận chính. Trong đó, phiên đầu tiên của đối thoại thảo luận về những khía cạnh pháp lý, bao gồm những quy định của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển (UNCLOS) liên quan đến hoạt động nghiên cứu khoa học biển ở biển Đông; những thách thức với UNCLOS từ sự thay đổi nhanh chóng trong hoạt động của con người và các công nghệ mới; đồng thời thảo luận về những cách thức để đảm bảo và duy trì vai trò quản trị đại dương của UNCLOS.
Phiên thứ hai và phiên thứ ba thảo luận về thực tiễn quốc tế và khu vực về nghiên cứu khoa học biển, từ đó gợi ý các đề xuất, ý tưởng về hợp tác nghiên cứu khoa học ở biển Đông.
Phiên thứ tư là những khuyến nghị chính sách nhằm tăng cường lòng tin giữa các bên trên cơ sở thúc đẩy các hoạt động hợp tác nghiên cứu khoa học biển trong khu vực.
Đề xuất ý kiến tại Đối thoại, ông Nguyễn Chu Hồi, Phó Chủ tịch thường trực Hội Nghề cá Việt Nam cho rằng, muốn hợp tác khoa học biển ở biển Đông phải xây dựng trên niềm tin chính trị. Xây dựng niềm tin chính trị thông qua ngoại giao, tính hữu nghị ngày càng tăng lên thì mới có thiện chí để ngồi lại với nhau, bàn được những việc cụ thể trên biển.
Ngoài ra, phải quản lý được các rủi ro, căng thẳng trên biển để duy trì môi trường hòa bình; nên chọn vấn đề đúng theo tinh thần ứng xử đa phương trên biển Đông (DOC), lựa chọn vấn đề ít nhạy cảm, không nhạy cảm để ưu tiên hợp tác; nên xây dựng ban, ủy ban điều phối của khu vực biển Đông về mặt hợp tác khoa học biển.