Phát biểu tại hội nghị, TS. Nguyễn Tác An, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Kỹ thuật biển Việt Nam, nguyên Viện trưởng Viện Hải dương học nhận định, môi trường biển Đông đang suy thoái. Cụ thể, số lượng cá, sinh vật biển đã bị suy giảm do đánh bắt, khai thác quá mức. Số lượng và chất lượng các thành phần môi trường bị thay đổi do nhiều nguyên nhân, chủ yếu là do ô nhiễm, phá hủy, khai thác thiếu kiểm soát.
Tại hội nghị, các nhà khoa học cũng cho biết, có 5 áp lực chính gây suy thoái môi trường biển bao gồm: thay đổi nơi cư trú, khai thác quá mức, ô nhiễm, sinh vật ngoại lai xâm hại và biến đổi khí hậu. Hiện nay, thế giới đang phải đối mặt với một chuỗi khủng hoảng môi trường cả ở cấp toàn cầu (đe dọa đến sự tồn tại của sự sống trên trái đất) và cấp địa phương (đe dọa đến sự phát triển và chất lượng cuộc sống).
Khôi phục chất lượng và số lượng các thành phần môi trường tự nhiên tại biển Đông
Theo đó, các chuyên gia cho rằng, để trở thành quốc gia biển mạnh, Việt Nam cần tăng cường quản trị phát triển kinh tế biển đảo hiệu quả trên cơ sở khoa học và pháp luật. Về lâu dài, cần phải có giải pháp khôi phục chất lượng và số lượng các thành phần môi trường tự nhiên.
Theo Phó Chủ tịch Hội Khoa học Kỹ thuật biển Việt Nam, 3 vấn đề cốt lõi để quản trị, phát triển kinh tế, bảo vệ chủ quyền và môi trường trên biển Đông là: truyền thông rộng rãi nhận thức về kinh tế biển, đảo và vai trò kinh tế trong bảo vệ chủ quyền lãnh hải; tăng cường quản trị phát triển kinh tế biển, đảo hiệu quả trên cơ sở khoa học và pháp luật; am hiểu tài nguyên biển Đông và ước lượng được giá trị tài nguyên.
Bên cạnh đó, để phòng ngừa ô nhiễm môi trường biển cần ngăn chặn hành vi xả thải các chất thải ô nhiễm, nguy hiểm. Về lâu dài, phải có giải pháp khôi phục chất lượng và số lượng các thành phần môi trường như: gây nuôi các hệ động vật, thực vật rừng, cải tạo đất, cải tạo nguồn lợi thủy sản.
Từ góc độ nhà khoa học, ông Nguyễn Chu Hồi, Phó Chủ tịch thường trực Hội Nghề cá Việt Nam đề xuất, để góp phần thực hiện thắng lợi Chiến lược phát triển kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, các nhà khoa học cần đẩy mạnh nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ biển. Trong đó, tập trung nghiên cứu cung cấp luận cứ khoa học, phục vụ cho việc hoạch định và hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về biển và khung thể chế, quản lý thống nhất vùng ven biển, đảo Việt Nam. Nghiên cứu dự báo nguồn lợi thủy sản xa bờ, biến động ngư trường, môi trường biển, xói lở bồi tụ ven biển và hải đảo; nghiên cứu các giải pháp phục vụ việc khai thác nguồn năng lượng biển.
Đẩy mạnh nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ biển ở các địa phương để tăng hiệu quả đầu tư của nền kinh tế, chú trọng tới các huyện đảo. Đặc biệt, cần đẩy mạnh hợp tác với quốc tế về khoa học công nghệ tiên tiến trong điều tra, nghiên cứu, dự báo các yếu tố tự nhiên, tài nguyên, môi trường theo hướng phát triển bền vững.